بیست و دومین نوه شاعر بزرگ ایرانی در تهران
در این مراسم اسین چلبی بیست و دومین نواد مولانا و قائم مقام بنیاد بین‌المللی مولانا درباره خاندان مولانا و کار این بنیاد سخن گفت که سخنان وی توسط فروزنده اربابی، تنها عضو ایرانی بنیاد بین‌المللی مولانا ترجمه شد.
چلبی ابتدا گفت: شنیدهام که میگویند وقتی در جایی صحبت از اولیاء است و به ویژه وقتی از ولی بزرگی صحبت می‌شود، مسلماً آن ولی و آن اولیاء در جمع حضور دارند. هر چه فکر کردم که امشب شب من است، دیدم نه امشب شب جناب مولانا است و در جایی که اسم اولیاء برده می‌شود، همه اشخاصی که هستند میهمانان او به شمار میآیند، بنابراین همه به مهمانی مولانا خوش آمدیم.
وی ادامه داد: همه به خوبی میدانند آنچه امروز ما هستیم و زندگی میکنیم، میراثی است که از حضرت مولانا به ما رسیده است؛ روزی حضرت مولانا با سلطان ولد راه میرفتند در قونیه، خیلی از مریدها جلو میآمدند و ادای احترام می‌کردند و ارادتشان را به نحوی به ایشان نشان میدادند. مولانا متوجه می‌شود که سلطان ولد از این همه احترام و ستایش بسیار خوشحال شده است. از او میپرسد که آیا از این همه احترام خوشش آمده است؟ و سلطان ولد به این پرسش پاسخ مثبت میدهد و مولانا در حق سلطان ولد دعا می‌کند که در آینده سلطان ولد و فرزندانش نیز از این احترام و ستایش برخوردار شوند و خدا را شکر که این میراث پس از هفتصد و چهل سال حفظ شده است و نسلهای مولانا از این احترام و تقدیر نصیب بردهاند.
چلبی در بخشی دیگر از سخنانش به ذکر تاریخچهای از خاندان مولانا پرداخت: پس از مولانا پسرش سلطان ولد برای حفظ آثار و اندیشههای مولانا به ناچار «طریقت مولویه» را تأسیس می‌کنند و اولین مولوی خانه در داخل تربت حضرت مولانا بوده و علاوه بر کشور ترکیه، هر کشوری که سلاجقه به آن راه یافتند، مولوی خانه‌ها در آنجا نیز تأسیس شد و بعد هم این کار در دوران عثمانی نیز ادامه پیدا کرد.
نواده بیست و دوم مولانا اضافه کرد: مولوی‌خانه، یک دانشگاه مانند بوده که علاقمندان باید مراحلی را میگذراندند تا به داخل این مدرسه راه پیدا می‌کردند، در حقیقت نوعی امتحان ورودی وجود داشته است؛ باید زبان فارسی یاد میگرفتند، عربی میآموختند تا بتوانند قرآن بخوانند و درست همانند دانشکده هنرهای زیبا تدریس خط، تذهیب و مینیاتور داشتند و در رأس این مدارس شیخی وجود داشته است و تمام این مولویخانهها زیر نظر یک مولوی خانه اصلی، یعنی مولوی خانه قونیه قرار داشتند.
اسین چلبی در ادامه سخنانش به این نکته اشاره کرد که شیخ و رئیس مولوی خانه قونیه حتماً باید از پسران و فرزندان حضرت مولانا باشند و البته طی مراسمی و حتماً به صورت انتخابی و از نسل پسری، برگزیده میشدهاند و ادامه داد: و این رویه تا 1925 ادامه پیدا می‌کند و در 1925 پدربزرگ من، عبدالحلیم چلبی، این مقام را بر عهده داشت.
وی که خود در حلب به دنیا آمده است، سپس گفت: پدربزرگ من اولین رئیس مجلس جمهوری ترکیه بود و بعد از مدتی آتاتورک اورا صدا زد و گفت که ما قصد داریم قانون منع فعالیت خانقاهها و زاویهها و مولویهها به اجرا درآوریم و خاندان ما مجبور به ترک ترکیه شد و به حلب رفت. البته آتاتورک بارها بر تربیت جناب مولانا حضور یافته است و کوشش می‌کرد این ملاقات‌ها در خلوت باشد. در این باره تصاویر و اسناد متقنی وجود دارد. البته روسای دولت ترکیه همیشه برای جناب مولانا احترام بیش از اندازه‌ای قائل بوده‌اند.
نواده بیست و دوم مولانا افزود: جلال الدین چلبی در شانزده سالگی به مقام شیخ اعظم میرسد و مشایخ آنجا با پدرم بیعت کردند و عموی پدرم نیابت ایشان را به عهده داشت. اما بعد از مدتی سوریه شروع کرد به بدرفتاری با مولوی خانه‌ها و ما به همراه خانواده‌مان که 5 خواهر و یک برادر هستیم، مجبور شدیم که شبانه خاک سوریه را ترک کنیم و به ترکیه برگشتیم. من از این مسئله ناراحت نیستم ولی یک مسئله به صورت بسیار عمیق من را ناراحت کرد. پدرم کتابی برای من خریده بود به نام «داستان‌های هزار و یک شب» و من آن را می‌خواندم و گذاشته بودم روی میز و متاسفانه نتوانستم آن را بخود به ترکیه بیاورم و الان با اینکه قفسه کتابخانه‌ام پر است از کتاب، جای این کتاب واقعاً خالی است.
چلبی اضافه کرد: پدر من همیشه به قانون احترام میگذاشت و آن را رعایت می‌کرد تا آنکه در 1974 دولت وقت ترکیه مجدداً اجازه داد تا مولوی خانه‌ها و خانقاهها دایر شود. پدرم در 1996 به جانب حق شتافت ولی پیش از مرگ، بنیاد بین‌المللی مولانا را به ثبت رساند.
این عضو خاندان مولانا در پایان از برگزارکنندگان مراسم «شب خاندان مولانا» و نیز محمدعلی موحد، توفیق سبحانی، محمود دولت‌آبادی، بهاءالدین خرمشاهی، عباس کیارستمی، محمود بردبار، پری صابری و سلار عقیلی، قدردانی کرد و نیز مژده داد که دانشکده سلجوق برای اولین بار در دنیا دوره فوق لیسانس مولاناپژوهی را راه‌اندازی کرده و از امسال دانشجو می‌پذیرد.
