جمعه ۰۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 26
یاداشت اختصاصی/
چطور به کودکمان مهارت زندگی را بیاموزیم؟
آموزش کودکان در سالهای اولیه زندگی از اهمیت خاصی برخوردار است
گروه جامعه «تیتر یک»؛ عادات ، طرز تفکر ، عقاید و تمایلاتی که فرد در ایام کودکی کسب می کند ، اساس موفقیت و یا شکست او در دوره های بعدی زندگی را تشکیل می دهد و توانمندی های رفتار و ویژگی های شخصیتی بزرگسالان تحت تاثیر رویدادهایی است که در دوران کودکی برای آنها اتفاق افتاده است.
رشد کودکان باید در مسیر خواست ها و نیازها یا هماهنگی و همکاری دوجانبه صورت گیرد تا توانمندی های لازم در آنان به وجود آید. در این خصوص توان روحی و روانی هر فرد در شکل گیری شخصیت و عکس العمل های او در موقعیت های مختلف نقش اساسی دارد. در شکل گیری توانایی ها، عوامل مختلفی دخالت دارند که در میان آنها ، عوامل خانوادگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
خانواده باید مکانی باشد که ضمن ارضای نیازهای مختلف روانی ازجمله محبت ، امنیت ، عرصه مناسبی برای اظهار و ابراز عواطف ، نیازها، علایق و استعدادهای کودک فراهم آورد و با رشد و پرورش صحیح او را در مقابل ناملایمات و مشکلات واکسینه کنند. با توجه به اهمیت موضوع است که در تعلیم و تربیت اسلامی به کودک ، دوران کودکی نقش خانواده در این ایام توجه خاصی مبذول شده است.
اهمیت موضوع را از دو جنبه می توان موردنظر قرار داد. کودک در این دوران آمادگی بسیاری برای دریافت و اثرپذیری دارد. در این دوران کودک بسهولت و راحتی متاثر می شود. دریافت های دوران کودکی به طور عمیق و جدی در ذهن و روان انسان باقی می ماند.
از طرفی کودک بخش اعظمی از اوقات مفید زندگی خویش را در مدرسه سپری می کند و مدرسه هم محل تجلی رفتارهای فردی و اجتماعی کودکان است و هم زمینه بسیاری از رفتارهای آینده را پی ریزی می کند. لذا ضرورت دارد معلمان و مربیان اطلاعات مفیدی را در ارتباط با مسائل روانی و شخصیتی کودکان داشته باشند و به صورتی هدفمند و درست کودکان را هدایت کنند و با برنامه ریزی صحیح زمینه ایجاد توانمندی های لازم را در دانش آموزان به وجود آورند.
از این روی آموزش بهداشت روان به دانش آموزان در سطح مدارس و برنامه ریزی در جهت آموزش نیازها، انتظارات ، مسوولیت ها و حقوق کودکان از اهمیت خاصی برخوردار است. شرط لازم در این زمینه آشنایی ، پذیرش و رعایت نیازها و حقوق کودکان و نوجوانان از طرف اولیا و مربیان است.
در این صورت است که آنها قادر می شوند خود را بشناسند و باور کنند و بدانند از چه حقوقی برخوردارند و یا احساس قدرت و با رعایت موازین انضباطی و اخلاق اجتماعی از حقوق خود دفاع کنند. آنها می توانند به طور فعالانه و سازنده در زندگی اجتماعی در خانه و مدرسه مشارکت داشته باشند. در این خصوص آموزش های مناسب می تواند نقش اساسی و ارزشمندی را در رشد و شکوفایی توانمندی ها و مقابله سازگارانه با استرس ها و کشمکش های زندگی داشته باشد.
در این خصوص کارکردهایی مورد نیاز است که آنان را در کسب این توانمندی ها کمک می کند. از این رو لزوم آموزش مهارت های زندگی در کنار خواندن و نوشتن و ریاضیات و علوم و غیره احساس می شود؛ چرا که آموزش این قبیل مهارت ها، افزاینده توانایی های روانی اجتماعی و در نهایت پیشگیری از رفتارهای مخرب و آسیب زننده به فرد و اجتماع است و ارتقای سطح سلامت را به دنبال دارد.
شخصی که دارای مهارت اجتماعی است ، می تواند به انتخاب و ارائه رفتارهای مناسب در زمان و وضعیت معین دست بزند ، به همین جهت آموزش مهارت های اجتماعی را نمی توان از زمینه هایی که رفتار در آن شکل می گیرد ، جدا کرد. با توجه به زمینه یابی و یافتن اولویت ها می توان مهارت های گوناگونی را برای آموزش مورد نظر قرار داد از جمله توانایی شناخت احساسات ، علل احساسات ، درک احساسات خود و دیگران ، مهارت در خودآگاهی و شناخت و کنترل خود، توانایی تصمیم گیری ، مهارت در حل مساله ، توانایی تفکر خلاق ، توانایی تفکر، فن برقراری رابطه کلامی و غیرکلامی با دیگران ، مهارت در گوش دادن ، همدلی با دیگران ، توانایی شناخت و برخورد مناسب با عواطف و هیجان ها، مهارت لازم در شکل گیری اعتماد به نفس ، روش صحیح مطالعه و غیره.
● آموزش مهارت های زندگی می تواند به ۲ صورت اجرا شود:
▪ آموزش مهارت های زندگی عام که با هدف ارتقای سطح سلامت و بهداشت روان و ایجاد رفتارها و تعامل های سالم صورت می گیرد.
▪ آموزش مهارت های اختصاصی بویژه به منظور پیشگیری از یک آسیب و شکل مشخص مهارت قاطع بودن در مقابل فشار گروه و توانایی نه گفتن در جهت پیشگیری از سوئ مصرف مواد.
برنامه آموزش مهارت های زندگی در واقع مبتنی بر نظریه یادگیری است.
در این برنامه کودکان در جریان یادگیری و آموزش فعالانه شرکت دارند و از مشارکت کامل دانش آموزان استفاده می شود. در این برنامه از شیوه های مناسب و موثر به تناسب موضوع استفاده می شود، مانند: تشکیل گروه های کوچک ، بارش ذهنی ، ایفای نقش بحث و مناظره.
برای شکل گیری رفتارهای سالم اجتماعی آمادگی رفتاری باید وجود داشته باشد.
ربابه صامت، دبیر آموزش و پرورش
منبع: دانش روز
ارسال نظر
اخبار برگزیده
