آيا پيامبراني هستند که هنوز هم زنده باشند؟

گروه دین و اندیشه « تیتریک »؛

 پرسش :

آيا پيامبراني هستند که هنوز هم زنده باشند؟


پاسخ :

بنابر‌آنچه از روايات و آيات به دست آمده و طبق فحص از نظرات مفسرين پيرامون بعضي از آيات مربوطه كه در ادامه به آنها اشاره خواهد شد، معلوم مي‌شود كه در مورد چهار تن از پيامبران گذشته احتمال زنده بودن داده شده است كه نياز به تحقيق بيشتري دارد براي اين كه بتوان بحث را تحقيقي ارائه كردم لازم است به طور جداگانه به بحث از هر كدام از آنها بپردازيم:


1. حضرت الياس ـ عليه السلام ـ :يكي از پيامبراني كه نام او در قرآن[1] آمده الياس است. در بعضي از تفاسير چهار قول در مورد ايشان آمده است كه به يكي از آنها اشاره مي‌كنيم:
«الياس همان خضر است؛ در حالي كه بعضي ديگر معتقدند، الياس از دوستان خضر است، و هر دو زنده‌اند. با اين تفاوت كه الياس مأموريتي در خشكي دارد؛ ولي خضر در جزائر و درياها، بعضي ديگر مأموريت الياس را در بيابانها و مأموريت خضر را در كوه‌ها مي‌داند و براي هر دو عمر جاودان قائلند،»[2]


الميزان روايتي را از بحارالانوار درباره الياس نقل كرده كه در آن اشاره به بالا رفتن الياس شده است. البته مطالب ديگر ي نيز، در مورد ايشان، در آن روايت آمده است که در پايان آن، مرحوم علامه مي‌فرمايد: «وانت بالتأمل فيما تقصه الرواية لاترتاب في ضعفها»[3] اين سخن نشانگر ضعف و سستي روايت است.

 


2. حضرت ادريس ـ عليه السلام ـ : بسياري از مفسران «ادريس» را جد پدر نوح مي‌دانند. قرآن در مورد ايشان تنها دو بار، آن هم به صورت اشاره‌ي كوتاه، سخن گفته است.[4]


در قرآن در مورد او تعبير (رفعناه مكانا عليّا)؛[5] يعني او را به مكاني والا، بالا برديم، به كار رفته است كه مراد از اين آيه مورد اختلاف قرار گرفته است.
بعضي از مفسران، مراد از مکان والا را عظمت و مقام معنوي ادريس و بعضي ديگر بلندي مكان حسي او دانسته اند. تفسير نمونه[6] که معناي اول را پذيرفته است، شاهدي هم از قرآن براي تأييد اين معنا آورده است كه يوسف به برادران خود كه كار خلافي انجام داده بودند فرمود: «انتم شر مكاناً»[7] شما از نظر مقام و منزلت بدترين مردم هستيد.
پس طبق معنايي كه اين تفسير انتخاب مي‌كند، زنده بودن ادريس زير سؤال مي‌رود و نمي‌توان زنده بودن را از آيه شريفه استفاده كرد.

 


3. حضرت خضر ـ عليه السلام ـ : (البته بنابر اين كه ايشان پيامبر باشند)
قرآن در آياتي كه داستان همراهي او و حضرت موسي را بيان مي‌كند، اشاره اي به وي کرده است (بدون اين که صراحتا نامي از وي ببرد) در آن داستان خضر در مقام استادي و مرشدي نسبت به حضرت موسي ـ عليه السلام ـ مي‌باشد.


در مورد ايشان آمده[8] است، خداوند خ ضر را به آب حيات رهنمون شد، و او براي آن كه تجديد حيات كند و نيازي به زاد و توشه سفر نداشته باشد، ناگزير هر ساله يك يا چند نوبت و چه بسا هر چند سال يك بار به آن جا مي‌رفت و از آب حيات مي نوشيد و چه بسا هنوز هم زنده باشد كه بايد گفت: هنوز هم مي‌رود و جرعه اي از آب حيات مي‌نوشد. اما در الميزان روايتي را نقل كرده و بسياري از قصه‌ها و حكاياتي را كه در مورد حضرت خضر است بدون تكيه‌گاه و سست خوانده است.

 

روايات سست را مي‌آورند: از خصيف نقل مي‌كند كه : چهار پيامبر است كه زنده‌اند، دو تاي آنها در آسمانند، (عيسي و ادريس) ‌عيسي و ادريس و دو تا در زمين (خضر و الياس)؛ اما كار خضر در درياهاست و كار الياس در خشكي ها.[9]


4. حضرت عيسي ـ عليه السلام ـ :برخلاف اعتقاد مسيحيان كه مي‌گويند مسيح كشته و دفن گرديد و سپس از ميان مردگان برخاست و مدت كوتاهي در زمين بود و بعد به آسمان صعود كرد؛[10] در ميان مفسران اسلام معروف است كه مي‌گويند به استناد آيه 157 سوره نساء، مسيح هرگز كشته نشد و خداوند او را به آسمان برد. حال در نحوه به آسمان رفتن او بحث است چون در آيه آمده كه «رافعك اليّ»[11]


بعضي مي‌خواهند از اين قسمت آيه زنده بودن ايشان را استفاده كنند و اين بالا رفتن را جسماني تلقي نمايند، همانطور كه بعضي از روايات[12] در مورد زمان ظهور امام زمان(عج) نيز مشعر به زنده بودن ايشان و نزول او از آسمان و اقتدا به امام زمان ـ عليه السلام ـ مي‌باشد؛ ولي بعضي از مفسران مثل علامه(ره) طباطبايي آيه را اين گونه توجيه مي‌فرمايند: چون كه رفع در آيه مقيد به قيد «اليّ» شده مراد‌‌ آيه اين است كه رفع و بالا بردن به صورت معنوي بوده است نه صعود جسماني و دليل آن هم مكان جسماني نداشتن خداوند متعال است. تا ما بتوانيم بگوئيم جسمانيات (مثل حضرت عيسي ـ عليه السلام ـ ) مي‌توانند به او نزديك يا از او دور شوند.[13]

 


با توجه به اينكه در مورد حضرت الياس و خضر در قرآن آيه‌اي كه ظهور در زنده بودن آنها داشته باشد، وجود ندارد. فقط در رواياتي ضعيف اشاره به اين نكته شده، است که قبول حيات فعلي براي اين دو، پيامبر بر اساس آن روايات بسيار مشكل است.

 

در مورد حضرت ادريس بعضي آيات ظهور در زنده بودن وي دارد كه بنابر اختلافي كه در تفسير اين آيه است، حداقل مي‌توان گفت: زنده بودن او اختلافي است؛ اما در مورد حضرت عيسي ـ عليه السلام ـ با توجه به‌آيه‌اي كه در مورد ايشان، برخلاف عقيده مسيحيان، وجود دارد، و كشته شدن او را ردّ‌ مي‌كند و همچنين با توجه به روايات زيادي در باب نزول او از آسمان و اقتدا به امام زمان (عج) وارد شده است، مي‌توانيم به زنده بودن اين پيامبر اطمينان حاصل كنيم.
 

اندیشه