رئیس جمهور ترکیه کیست و چگونه به قدرت رسید؟

گروه بین الملل «تیتریک» ؛ مردم ترکیه دیروز با اکثریت آراء رجب طیب اردوغان را به عنوان رئیس جمهور انتخاب کردند. برای نخستین بار در تاریخ ترکیه رئیس جمهوری کشور با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شود.

اما رجب طیب اردوغان کیست و چگونه به قدرت رسید؟

اردوغان 26 فوریه سال 1954 در یک محله متوسط استانبول در یک خانواده فقیر و متدین به دنیا آمد و در یک موسسه دینی مشغول تحصیل شد. او برای تامین هزینه تحصیلش، در خیابان دست فروشی می کرد.

اردوغان به فوتبال علاقمند است و در دهه هفتاد قرن گذشته یک بازیکن نیمه حرفه ای بود. او در سال 1981 از دانشگاه علوم اقتصادی در مرمره فارغ التحصیل شد و در سال 1976 به جنبش نجم الدین اربکان مرشد سیاسی او پیوست که چند سال بعد سمت رئیس دولت اسلامی در ترکیه را به عهده گرفت.  

*آغاز فعالیت در سیاست

کودتای نظامی که 12 سپتامبر 1980 رخ داد، او را تا سال 1983 زمانی که اربکان حزب رفاه را تشکیل داد از عرصه سیاسی دور کرد و او در سال 1985 مسئول این حزب در استانبول شد.

در 27 مارس 1994 به عنوان شهردار استانبول انتخاب شد و به علت مدیریت موثر خود محبوبیت زیادی به دست آورد.

* زندانی شدن اردوغان

وی بعد از سقوط اربکان زیر فشار نظامیان (1997) مجبور شد استعفا کند و در سال 1998 به اتهام تحریک به نفرت مذهبی محکوم و از عرصه سیاسی کنار گذاشته و در سال 1999 چهار ماه زندانی شد.   

* تأسیس حزب عدالت و توسعه

در ژوئیه 2001 دادگاه قانون اساسی به او اجازه داد به سیاست بازگردد بنابراین در 14 اگوست 2001 حزب عدالت و توسعه را تاسیس کرد که ریاست آن را به عهده دارد.

حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی نوامبر 2002 پیروز شد اما اردوغان نتوانست سمت نخست وزیری را به عهده بگیرد زیرا شورای عالی انتخابات دو ماه قبل از آن عدم صلاحیت انتخاب او را اعلام کرده بود.

به همین علت وی از عبدالله گل خواست این سمت را به عهده بگیرد تا امکان انتخاب او فراهم شود. وی با اصلاحاتی که پارلمان تحت کنترل حزب عدالت و توسعه تصویب کرد، توانست نامزد شود و در 11 مارس 2003 نخست وزیر شد.

 

اردوغان اعلام كرده است از همه اختيارات خود در پست رياست جمهوري كه تا كنون تا حد زيادي تشريفاتي بوده براي اصلاح قانون اساسي و تبديل نظام به رياست جمهوري استفاده خواهد كرد

*یازده سال حکومت

اردوغان با نخست وزیری طی سه دوره پیاپی - به دلیل پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی 2007 و 2011 - به دوره طولانی بی ثباتی حکومتی پایان داد. وی پیروزی حزبش را در 12 انتخابات در 12 سال حکومت، رقم زد.

در سایه حکومت وی، اقتصاد ترکیه دوره رشد قوی را تا سال 2011 به ثبت رساند ولی از آن زمان به بعد این رشد اقتصادی کند شد.

اردوغان در خصوص مساله کردهای ترکیه شیوه جدیدی را در پیش گرفت و تغییرات بزرگی را به انجام رساند که انگیزه آن روند پیوستن به اتحادیه اروپا است.

وی توانست ارتش ترکیه را که در نیم قرن چهار کودتای نظامی انجام داده است، محدود کند.

اما مخالفان او را به انحراف استبدادی و اسلامی متهم می کنند و نظام او را فاسد می دانند.

دولت اردوغان اعتراضات ژوئن 2013 را به شدت سرکوب کرد.

نظام حزب عدالت و توسعه به او اجازه نمی دهد بیش از سه دوره قدرت را در اختیار داشته باشد، اما قصد دارد به عنوان رئیس جمهور به حکومت ادامه دهد و اول ژوئیه حزب عدالت و توسعه او را نامزد این سمت کرد.

*خواسته های اردوغان

به نظر می رسد اردوغان که مجبور است سمت نخست وزیر را در انتخابات پارلمانی 2015 ترک کند، مصمم است قدرت را در ترکیه از جایگاه ریاست جمهوری و چه بسا تا سال 2023 حفظ کند. در این سال ترکیه صدمین سال تشکیل جمهوری را جشن می گیرد.

اردوغان می تواند دو دوره رئیس جمهور ترکیه باشد. هر دوره ریاست جمهوری در ترکیه پنج سال است.

* تصمیم برای تبدیل نظام پارلمانی به ریاست جمهوری

اردوغان اعلام کرده است از همه اختیارات خود در پست ریاست جمهوری که تا کنون تا حد زیادی تشریفاتی بوده برای اصلاح قانون اساسی و تبدیل نظام به ریاست جمهوری استفاده خواهد کرد.