تاثیرات علمی نماز بر روح و جسم انسان

آنگونه که از تصاویر به دست آمده از میدان مغناطیسی زمین پیداست، اگر انسان در هر نقطه از زمین رو به قبله بایستد، به طور شگفت ‌انگیزی میدان مغناطیسی بدنش، بر میدان مغناطیسی زمین منطبق گشته و در مدتی که در نماز است، میدان بدنش منظم می‌شود. یاد آوری می کنیم بیان نتایج مثبت تحقیقات علمی در رابطه با هر یک از مسائل شرعی، بدان معنی نیست که دلیل حتمی و قطعی و نهایی انجام یک فریضه را کشف کرده باشیم. بلکه منظور این است که یکی از فوایدی که بشر در رابطه با یک فریضه دینی کشف کرده است این است و این قبیل مسائل برای کسانی که خود را بسیار روشن فکر! تصور می کنند و گاها بسیاری از اعمال را که دلیلش را نمی فهمند انکار می کنند، بسیار مفید است. نه آنها که به کلام وحی و رسول خدا باور دارند و به آنچه تکلیف آنهاست عمل می کنند. حتی اگر علم امروز تصور کند این اعمال برای انسان مضر است.

تاثیر نماز بر فشار خون

افزایش فشار خون، یکی از شایع ترین دلایل مراجعه به پزشک در سرتاسر دنیاست. به علت عوارض خطرناک و متعددی که این بیماری برای بسیاری از اعضای بدن از جمله قلب، مغز، کلیه و چشم و … دارد، سعی و اهتمام فراوانی در دانش پزشکی برای پیشگیری و کنترل این بیماری، صورت پذیرفته است.

در تمامی منابع معتبر علمی، برای پیشگیری از ابتلا به افزایش فشار خون و همچنین کنترل تعداد زیادی از بیماران که افزایش فشار خونی در حد خفیف یا متوسط دارند، رعایت برخی اصول و استفاده از درمان های غیر دارویی توصیه می شود. درمان های غیر دارویی ضمن آن که هزینه چندانی را بر بیمار تحمیل نمی کنند، در پایین آوردن فشار خون و ممانعت از بروز و پیشرفت آن مؤثرند.

چهار درمان اولیه و بسیار مهم غیر دارویی که در منابع جدید علمی برای کنترل فشار خون مورد توجه قرار می گیرند، عبارتند از:

۱- کاهش اضطراب و استرس

۲- کاهش یا عدم مصرف الکل

۳- کم کردن وزن

۴- انجام ورزش های سبک به طور منظم در شبانه روز

اما با توجه به نقش بسیار مهمی که نمازهای یومیه، در ایمن کردن انسان در مقابل استرس ها و مشکلات گوناگون زندگی ایفا می کنند (از جمله تأثیر نماز بر اضطراب که در قسمت های بعدی مورد توجه قرار خواهد گرفت) و نیز با توجه به الزامی که نماز به شخص نمازگزار مبنی بر عدم مصرف مشروبات الکلی می دهد، می توان این امر را قدم مؤثری در پیشگیری و کنترل فشار خون تلقی کرد.

از طرفی نماز با حرکات موزون و قیام و قعود و رکوع و سجود منظمی توأم است که قابل مقایسه با یک نرمش سبک روزانه مشابه آنچه که در درمان های غیر دارویی فشار خون توصیه می شود، می باشد. همچنین اگر به یاد آوریم که مسلمان نمازگزار، رو به قبله مکتبی نماز می خواند که خدای آن مکتب از پرخوری و شکم بارگی بیزار است و مثلا "عالمان فربه و چاق را دشمن می انگارد” متوجه خواهیم شد که هر چهار درمان غیر دارویی مذکور، برای کنترل و پیشگیری افزایش فشار خون، در ورای احکام نورانی نماز نهفته است.

تاثیر نماز صبح در جلوگیری از سکته قلبی

نتایج یک تحقیق جدید علمی نشان می‌دهد که ادای نماز صبح، بهترین راه برای پیشگیری و درمان بیماری های قلبی و تصلب شرائین است.

شماری از متخصصان انجمن پزشکان قلب اردن با اعلام نتایج این تحقیق افزودند: ادای نماز صبح، به درمان بیماری های قلبی و تصلب شرائین کمک می کند. گرفتگی عضله قلب باعث سکته قلبی و تصلب شرائین نیز عامل سکته مغزی است.

نتایج این تحقیق نشان می‌دهد، انسان زمانی که مدت زمان طولانی می‌خوابد، تپش قلبش به میزان زیادی کاهش یافته و به پنجاه تپش در دقیقه می‌رسد. زمانی که تپش قلب کاهش می یابد، گردش خون نیز در عروق و رگ ها به شدت کند می شود و همین موضوع، باعث رسوب املاح و چربی ها در دیواره های عروق و رگ ها به خصوص در عروق قلب و در نتیجه منجر به انسداد آنها می شود.

تحقیقات علمی و پزشکی نشان می‌دهد گرفتگی قلب از خطرناک ترین بیماری هاست و عامل اصلی بیماری تصلب شرائین و انسداد شاهرگ نیز خواب طولانی مدت در طول شبانه روز است.

تحقیقات علمی مرکز ملی مطالعات مصر نیز نشان داده است که نماز صبح در اول وقت، به فعال سازی سلولهای بدن انسان منجر می شود و از انقسام سلولی جلوگیری می کند. (انقسام سلولی به بیماریهای سرطانی منجر می شود.)

نماز صبح، همچنین به جلوگیری از سکته های قلبی کمک می کند و فعالیت هورمون های بدن و گردش خون را تنظیم می کند.

تأثیر نماز بر عفونت های گوارشی

عوامل عفونی مختلف اعم از باکتری ها، ویروس ها و انگل ها، می توانند باعث درگیری دستگاه گوارش انسان و مشکلات متعدد ناشی از آن شوند. این مشکلات می توانند از یک خارش ساده شبانه بر اثر ابتلا به نوعی انگل، تا اسهال های وحشتناک باشند. اما یکی از برجسته ترین مواردی که در آن شعار معروف علم طب: "پیشگیری، همیشه مؤثرتر از درمان است” صدق می کند، همین مورد عفونت های گوارشی است.

دانش پزشکی، امروزه عامل انتقال بسیاری از عوامل عفونی را اصطلاحاً Fecal- Oral (مدفوعی ـ دهانی) شناسایی کرده است که یک گروه عمده از این عوامل عفونی دارای این ویژگی هستند که پس از اجابت مزاج بر روی دست باقی می مانند و بعداً در موقع غذا خوردن و از طریق دهان وارد بدن می شوند و ایجاد بیماری می کنند.

از این جهت امروزه در همه کشورهای پیشرفته اولین اصل بهداشتی که برای مقابله با عفونتهای گوارشی به همگان (به خصوص کودکان) آموزش داده می شود، شستشوی دست ها قبل از غذا خوردن و پس از اجابت مزاج است. به این ترتیب تأثیر نظافت دست ها در پیشگیری از گروه زیادی از بیمارهای عفونی، باور نکردنی است.

فرمان وضو که در آیه شریفه ۶ از سوره مبارکه مائده در قرآن مجید، صادر شده است، به سادگی و صراحت امر به شستشوی دستان (تا آرنج) می نماید و ۱۴ قرن پیش با بیان دستوری پیرامون نماز، پیام آور نکته ای می شود که علم بشری در آستانه قرن ۲۱ به اهمیت بیش از پیش آن، دست یافته است.

همزمانی اوقات نماز با سه وعده معمول غذایی (صبحانه، نهار و شام) یا حتی وعده های غذا هنگام روزه داری (سحر و افطار) سبب می شود که شخص نمازگزار، موقع انجام وضو (که معمولا متعاقب اجابت مزاج نیز هست) خود به خود به شستشوی دست ها بپردازد و هر گونه عامل بیماری زای عفونی را از دست های خویش بزداید و در نتیجه موقع صرف غذا، هیچ عامل عفونی ناشی از دست های آلوده موفق به ایجاد بیماری در بدن او نشود.

تأثیر نماز بر بیماری آسم

آسم یکی از شایع ترین بیماری های انسان است، به طوری که شیوع آن در طب اطفال، ۵ تا ۱۰ درصد کل کودکان تخمین زده می شود و این بیماری در بسیاری از آنها تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا می کند. بدین ترتیب کمتر کسی است که در دوران زندگی خود با بیماران مبتلا به آسم، برخورد نکند و شاهد مشکلات مختلف آنان از جمله تنگی نفس، سرفه مداوم، خس خس سینه و … که گاهی به صورت حمله های شدید بیماری تظاهر می کنند، نباشد.

تلقین سازنده و زندگی بخش توأم با نماز، گهگاه باعث تسکین آسم یا پیشگیری از بروز حملات آن می شوند.

مطالعات علمی جدید بر گروه های سنی مختلف مبتلا به آسم، نشان دهنده آن است که در ایجاد بیماری آسم، سه عامل، مهمترین نقش را ایفا می کنند.

این سه عامل عبارت اند از:

۱- میکروب هایی که وارد دستگاه تنفسی انسان می شوند (عفونت ها)

۲- عوامل حساسیت زا، از جمله گرد و غبار، دود سیگار، گرده گیاهان که ممکن است این عوامل در مورد اشخاص مختلف متفاوت باشند.

۳- مسائل روانی از جمله اضطراب، عصبانیت، غم و شادی، تحقیر، خنده و حتی انتظار خوشایند شرکت در یک محفل اجتماعی مطلوب و به طور کلی استرس های حاد و مزمن.

اما نقش عوامل روانی از دیدگاه دیگری نیز، توجه پزشکان را به خود جلب نموده است و آن تأثیر تلقین بر آسم است، چرا که در برخی از موارد، تلقین می تواند موجب تسکین حمله های آسم شود.

یک مثال مشهور در این مورد، مربوط به پزشکی است که مبتلا به آسم بود و برای گذراندن تعطیلات آخر هفته، به هتل دور افتاده ای در یک منطقه ییلاقی رفته بود. در نیمه های شب او با یک حمله شدید آسم از خواب بیدار شد و کورمال کورمال به جستجوی کلید برق پرداخت و وقتی از پیدا کردن آن عاجز شد، ناامید کفش خود را برداشت و قصد پنجره را کرد و وقتی وجود شیشه ای را احساس کرد، آن را شکست و نفس های عمیقی کشید و حمله آسمی او متوقف شد و شب آرامی را گذراند. ولی صبح روز بعد، او با حیرت زیاد دریافت که به جای پنجره، آینه را شکسته است!

با توجه به این قبیل شواهد می توان آسم را نیز جزو بیماری های مورد بحث در طب روان تنی، به شمار آورد و نتیجه گرفت که چنانچه بیماران احساس امنیت روانی داشته باشند، قدم بزرگی در تسکین بیماری آنها برداشته شده است.

همچنین عفونت ها که خود یکی از عوامل برانگیزنده آسم می باشند به وسیله شستشوی مجرای تنفس در وضو تا حدی قابل کنترل هستند. این نکته را می توان در مورد سایر عوامل حساسیت زا، مثل گرد و خاک و گرده گیاهان (یعنی دومین عامل برانگیزنده آسم) نیز به نحوی صادق دانست. اما آنچه که در مورد تأثیر نماز بر آسم غیر قابل انکار است، تأثیر تنش زایی نماز و احساس امنیت روانی عمیقی است که بر اثر آن حاصل می شود و بی شک اثر التیام بخش بزرگی بر بروز سومین گروه از عوامل برانگیزنده آسم، یعنی عوامل روانی می گذارد. به خصوص که تلقین سازنده و زندگی بخش توأم با نماز، گهگاه باعث تسکین آسم یا پیشگیری از بروز حملات آن می شوند.

ضمنا دیدگاه ویژه نمازگزار به زندگی در دنیا و ثبات شخصیت او باعث می شود که نمازگزار در مقابل افت و خیزهای غیر منتظره زندگی، نه چندان شاد و نه چندان غمگین شود، و در نتیجه به حذف آن گروه از تغییرات هیجانی که مسبب تشدید آسم هستند، از زندگی خود بپردازد.

تأثیر نماز بر ایمنی حواس

دانش بشری از سال ها پیش حواس انسان را در پنج عنوان (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه) طبقه بندی کرده است و همین حواس پنجگانه هستند که رابطه گسترده انسان و دنیای اطراف او را شکل می دهند.

در قسمت های گذشته به چند مزیت پزشکی پیرامون نظافت دست ناشی از وضو، توجه یافتیم و اینک به نظافت صورت رسیده ایم که آن نیز در آیه شریفه ۹ از سوره مبارکه مائده، به عنوان یک فرمان الهی بر عموم مسلمانان واجب شده است.

در اهمیت نظافت صورت شاید همین نکته کافی باشد که چهار حس از مجموع حواس پنجگانه بشری در وابستگی کامل با صورت به سر می برند. تماس آب (منشأ پاکیزگی و حیات) با صورت، علاوه بر محاسن متعددی که از جهت برقراری تعادل ناقل های عصبی در بدن انسان دارد، از دیدگاه مقابله با آلودگی هایی که ممکن است در چشم، بینی، دهان و پوست صورت و .. ایجاد بیماری کند، مهم است. به خصوص که در قبل از وضو، به استفاده از و بعد از وضو به استفاده از شانه ذکر شده است.

با این که دست قدرتمند الهی، چنان ساختمان گوش و بینی و چشم و .. را آفریده است که خود به خود مقاومت بی نظیری در مقابل آلودگی دارند و روزانه بارها و بارها بدون آنکه انسان آگاه باشد، آلودگی ها را از خود دور می سازند. (مثلاً در گوش جریان موم، در بینی موهای ریز متعدد، در چشم پلک زدن و اشک و …)

اما چنانچه آب نیز در شستشوی صورت به کار برده شود، ما حصل فعالیت پاک کنندگی اعضای صورت به نتیجه خواهد رسید.

علاوه بر این که حداقل ۳ بار شستشوی صورت هر گونه آلودگی محیطی را نیز از آن خواهد زدود، توجه به این نکته مهم است که، دو راه عمده ابتلا به عفونت ها (دهانی و استنشاقی) هر دو مربوط به محدوده صورت هستند.