جلیلی ممنوع التصویر شد!

به گزارش گروه هنر و سینما«تیتر یک» وحید جلیلی پس از گذشت حدود دو سال از ممنوع التصویری خود، در دومین حضورش در تلویزیون، برای دو سال دیگر ممنوع التصویری خود را رقم زد. او که بعنوان منتقد جدی فیلم «من مادر هستم» ساخته فریدون جیرانی مهمان تلفنی برنامه هفت بود، انتقادات خود را از یک خطای فاحش حقوقی در فیلم آغاز نمود، اما با ورود غلامرضا موسوی تهیه کننده فیلم، بحثش را تا نقدهایی جدی به صدا و سیما ادامه داد و مسئولین برنامه پس از چند تذکر، مجبور به قطع تماس او شدند. در زیر گزارشی از صحبت های مهم او را به نقل از کافه سینما می خوانید.

او جلسه را تا بدینجا یک «رپرتاژ آگهی برای فیلم» دانست و سپس به ذکر خطای حقوقی فیلم پرداخت و از این روی آن را مصداقی بر نشر اکاذیب دانست. وی ابتدا ماده 261 قانون مجازات اسلامی را قرائت نمود که طبق آن، همسر فردی که وارث دارد، جزو اولیای دم او حساب نمی شود و لذا سیمین اصلاً حق تقاضای قصاص ندارد و بدین ترتیب، به عقیده‌ی جلیلی کل داستان فیلم زیر سوال می رود. همچنین ماده 226 از این قانون را قرائت نمود که بر طبق آن، قتل نفس در صورتی موجب قصاص است که مقتول شرعاً مستحق کشتن نباشد و اگر باشد، قاتل باید ثابت کند که مقتول مستحق قتل بوده است. حال آنکه طبق داستان فیلم، مقتول (سعید) مرتکب زنای محصنه (زنای مرد یا زن همسر دار) شده است و طبق شرع اسلام، محکوم به مرگ است.

غلامرضا موسوی در پاسخ به نقد ماده 261 گفت که در دیالوگی گفته است سیمین (زن سعید) به وکالت از بردار سعید قصاص او را پیگیری می کند که به اعتقاد جلیلی، این دیالوگ بصورت فرعی و غیرقابل توجه در فیلم آمده و مخاطب تصور می کند که حق قصاص با سیمین است. اما نقد جلیلی بر اساس ماده 226 پاسخی نیافت. جلیلی افزود: اگر دوستان داعیه نشان دادن واقعیات جامعه را دارند، چطور دروغ به این بزرگی به دستگاه قضایی جمهوری اسلامی نسبت می دهند؟ طبق شرع اسلام، آن دختر قابل اعدام نیست.

او این نقد را نقد فرعی خود دانست و سپس به انتقاد اصلی خود پرداخت. او بیان داشت که آقای جیرانی به همراه جریان کلی سینمای ایران، تصویری سیاه از کشور در سینما ارائه می نماید. جلیلی با استناد به فیلم های قبلی جیرانی نظیر پارک وی، شام آخر، آب و آتش، سالاد فصل و قصه پریا که همگی آثاری تلخ می باشند، اعتراض نمود که چرا ایشان و دیگر سینماگران بسیاری از این فیلم ها را با بودجه های دولتی نظیر سازمان مبارزه با مواد مخدر و سازمان تبلیغات اسلامی (آب و آتش) می سازند و همیشه ناله شان بلند است.

در این بین موسوی تهیه کننده «من مادر هستم» از جلیلی خواست تا کمی آرامتر مطالب خود را بیان دارد که این امر موجب برانگیختگی بیشتر او شد و گفت: شما تا چند نقد بر فیلم هایتان مطرح می شود، اینقدر به قلیان و جوشش می آیید (پیش از این موسوی با ناراحتی به گلایه از منتقدینش پرداخته بود) اما انتظار دارید کسانی که این فیلم را در تضاد با مبانی فرهنگی و اعتقادی شان می بینند، خیلی خونسرد با شما برخورد کنند؟ سپس موسوی باز وارد بحث شد و از جلیلی و مخالفین فیلم درخواست کرد در یک فضای دوستانه به بحث و گفتگو بپردازند.

جلیلی با بیان اینکه من دارم استدلالاتم را بیان می کنم افزود: بنده در یکی دو ماه گذشته جاضر به شرکت در دو مناظره با آقای جیرانی شدم، اما ایشان گفته بودند اگر جلیلی باشد، من نمی آیم. اگر کسی از گفتگو فرار می کند، آن کارگردان شماست.

رئیس دفتر مطالعات فرهنگی راه با بیان اینکه من دو شب است از ممنوع التصویری صدا و سیما خارج شدم گفت: همین آقای جیرانی می خواستند من را برای 5 دقیقه صحبت راجع به شهید آوینی دعوت کنند، چند ساعت قبلش آقای فراستی پیامک داد که رئیس نیا، ممنوع التصویری!

این صحبت های جلیلی با تذکر پیاپی گبرلو مبنی بر اینکه لطفاً داخل و در موضوع بحث صحبت بفرمایید مواجه شد؛ که جلیلی پاسخ داد: اتفاقاً داخل در موضوع صحبت می کنم. این دوستان می خواهند القاء کنند که آقای جیرانی مظلوم است و کلی آدم ریختند دارند به او زور می گویند. آقای جیرانی کسی است که در شرایط ممنوع التصویری ما، 400 ساعت آنتن زنده تلویزیون داشت.

او با اشاره به اینکه شما می خواهید مباحث جزئی را مطرح کنید و از مباحث اصلی و کلان چشم پوشی می کنید تصریح کرد: در بحث «شخصیت پردازی» می گویند برای آنکه یک آدم دربیاید، نه باید صد در صد سیاه و نه صد در صد سفید باشد. بلکه باید خاکستری باشد. حال «سینمای ایران» و نه فقط یک فیلم، چه تصویری از جامعه ایرانی دارد ارائه می کند؟ مگر شما نمی گویید شخصیت باید خاکستری باشد؟ الآن سینمای ایران چه شخصیتی از جامعه ایران دارد ارائه می دهد؟ این ایران سراسر سیاه از کجا می آید؟ شما اگر به اصول دراماتیک سینما هم پایبند باشید، نباید تصویری که سینما از ایران ارائه می دهد اینقدر سیاه باشد.

وی با اشاره به فیلم «یک خانواده محترم» و غفلتی که ممکن است در اثر مسائل جدید نسبت به این فیلم بوجود آید، افزود: اگر عده ای اعتراض می کنند، حرفشان این است که سینمای ایران به چه سمتی دارد می رود؟ (در اینجا گبرلو مکرراً به خروج جلیلی از بحث اعتراض می‌کرد.) به گزارش کافه سینما، جلیلی ادامه داد: شما که دارید با بودجه جمهوری اسلامی فیلم می سازید، بیشترین بودجه را در اختیارتان قرار می دهند، بالاترین پست ها را دارید، گلوگاه های اصلی رسانه ای را در اختیار دارید، فریادتان گوش فلک را پر کرده از اینکه داد چهارتا بچه حزب اللهی درآمده که این چه سینمایی است که داریم، ما این همه قهرمان داریم، این همه مردم مثبت داریم، این چه تصویری است که سینما در اوج جنگ نرم از جامعه ایرانی ارائه می کند؟ اینها ظالم اند، اینها دیکتاتورند، اینها می خواهند خفقان ایجاد کنند، و آنهایی که رانت های متعدد از نظام می گیرند، روشنفکر و آزاداندیش.

او با اشاره به اینکه همین حوزه هنری می آید به تهیه کننده یک خانواده محترم، فیلم می دهد گفت: وقتی مسئولین هیچ کاری نمی کنند و از ارشاد گرفته تا فارابی به رانت بازی مشغول اند، چطور می گویید وقت عمل به بند میم وصیتنامه حضرت امام نرسیده؟ تا حرف می زنیم می گویند شما می خواهید خفقان ایجاد کنید. ما که بعد از دو سال ممنوع التصویری چند دقیقه تریبون پیدا کردیم.

قسمت هایی از صحبت های جلیلی به دلیل تذکرات گبرلو به آن نامفهوم بود. وی افزود: شما بگذارید من اشاره کنم الآن در مدیریت کلان جمهوری اسلامی چه اتفاقی می افتد؟ عناصر معاند، عناصری که نسبتی با نظام ما ندارند، نسبتی با فرهنگ بومی و ملی ما ندارند بر ساختارهای مدیریتی چنبره زدند. علیه خانواده محترم کسانی موضع گرفتند که حتی نظام را قبول هم ندارند.

وی با بیان اینکه «دیکتاتوری روشنفکری» کاری کرده که تا کسی بخواهد صحبتی بکند و اعتراضی نماید، آنچنان فضا ایجاد می کند که خفه اش کنند گفت: اینها کسانی هستند که خودشان ملیاردها تومان پول از ساختارهای پوسیده گرفته و می گیرند.

در این جا گبرلو پس از تذکرات مکرر، مجبور به قطع صحبت های جلیلی شد.