عبور از مسیر یوزپلنگ‌های ایرانی ممنوع!!

گروه محیط زیست «تیتریک»؛ حسن اکبری اظهار کرد: جاده گزوئیه در شهرستان بهاباد از یک زیستگاه بسیار حساس عبور می‌کند. اگر مسائل زیست‌محیطی لحاظ شود، این جاده نباید ساخته شود چرا که واقعاً خسارت‌های غیرقابل جبرانی را به محیط‌ زیست منطقه وارد خواهد کرد.

وی یادآور شد: جاده گزوئیه از قلب زیستگاه دو گونه بسیار مهم یعنی یوزپلنگ آسیایی و پلنگ ایرانی و البته یکی از زیستگاه‎‎های بسیار خوب علفخوارانی مانند کل، بز، قوچ و میش می‎‎گذرد و عملاً زیستگاه را به دو قسمت، تقسیم و دسترسی افراد سودجو را تشدید می‎‎کند. البته می‎‎توان جاده جایگزینی مثل جاده سیروس‌آباد را نیز برگزید هر چند که جاده سیروس‌آباد نیز از بخش‌هایی از منطقه حفاظت‌شده عبور می‌کند، با این تفاوت که حساسیت این قسمت‎‎های زیستگاه به مراتب کمتر است.

روند کند مطالعه راه جایگزین جاده گزوئیه

این مسئول با بیان اینکه جاده گزوئیه براساس مصوبه شورای تامین در دولت قبل تاکنون به عنوان یک جاده خاکی بین روستایی مورد استفاده قرار گرفته است، از توقف عملیات آسفالت این جاده خبر داد و گفت: بر اساس آخرین جلسه مسئولان استان و محیطزیست، مقرر شد تا از سوی راه ‌و شهرسازی استان، راه گزوئیه در همان حدی که هست، متوقف شود و جاده سیروس‌آباد به عنوان دسترسی اصلی مردم سبزدشت مورد مطالعه قرار بگیرد.

وی با بیان اینکه متأسفانه روند این مطالعه تقریباً بسیار کند پیش رفته و تاکنون گزارشی به محیط زیست ارائه نشده است، افزود: ادامه روند کنونی، کار را همچنان سرگردان و بدون نتیجه گذاشته و امکان بروز هر اتفاقی نیز وجود دارد.

اکبری تاکید کرد: محیط‌ زیست با اصل ایجاد راه دسترسی برای مردم منطقه سبزدشت مخالف نیست ولی مسیر جاده سیروس‌آباد را پیشنهاد کرده تا هم به نوعی مشکل دسترسی مردم حل شود و هم طبیعت بسیار زیبا و بکر دارای تنوع زیستی فوق‌العاده در منطقه کمتر مورد تعرض قرار گیرد.

مرگ 7 قلاده یوزپلنگ در تصادفات جاده‎‎ای

معاون اداره کل محیطزیست استان با اشاره به آسیب‎‎های جدی راه‎‎سازی در محدوده‌های حساس زیستگاهی حیات وحش، تصریح کرد: این آسیب‎‎ها در وهله اول به دلیل تجزیه زیستگاه و بروز آسیب‎‎های غیرقابل جبران در تنوع ‌ژنی جانوران منطقه به ویژه گونه‎‎هایی که جابه‎‎جایی دارند، مهم هستند.

وی افزود: این قبیل راه‎‎ها در مورد گونه‌های کم جمعیت به دلیل امکان جدایی افتادن بین حیوانات نر و ماده می‏‏‌تواند در کاهش زادآوری این گونه‎‎ها بسیار تاثیرگذار باشد.

اکبری، تلفات جاده‎‎ای را از دیگر آسیب‎‎های دخل و تصرف راه‎‎سازی در زیستگاه‎‎ها دانست و گفت: در 10 سال گذشته تنها در مسیر جاده مهریز – انار که از قلب زیستگاه کالمند بهادران مهریز می‌گذرد، هفت قلاده یوزپلنگ آسیایی در اثر تصادفات تلف شد‏‏ه‌‏‏اند.

وی، این رقم را برای گونه‌ای در معرض انقراض و دارای جمعیت بسیار کم، بسیار بالا و زیانبار خواند و گفت: البته تلفات گوشتخواران دیگری چون روباه‌ها و علف‌خوارانی مانند آهو در جاده‌های استان را شاهد هستیم.

اکبری با بیان اینکه آهوان در خشکسالی‎‎ها اقدام به تغییر زیستگاه خود برای رفتن به مکان‎‎هایی امن‎‎تر می‌کنند، افزود: به دنبال این جابه‏‏‌جایی که معمولاً با گذر این حیوانات از جاده‌ها روی می‏‎‏دهد، شاهد تلفات خیلی بالای آنها هستیم. در این باره به عنوان نمونه می‌توان به مرگ بیش از 30 راس آهو در یکی از جاده‌های منطقه حفاظت‌شده کالمند- بهادران در یکی از سال‏‏های دهه 80 که خشکسالی در آن تقریباً شدید بود، اشاره کرد.

کاهش اثرات زیست محیطی راه‏‏ها با اعمال مدیریت

معاون فنی اداره کل محیط زیست استان اظهار کرد: در زیستگاه‏‎‏هایی که حساسیت در آنها خیلی بالا نیست می‎‎توان راهکارها و یک سری تمهیدات ارائه کرد تا اثرات جاده‌‏‏ها بر طبیعت و حیات‌وحش کاهش یابد.

وی، اندیشیدن تدابیری برای کاستن از سرعت خودروها یا طراحی عریض‏‏تر پل‌های آب‌گذر در این مناطق برای عبور حیونات از زیر جاده‎‎ها را از جمله این راهکارها برشمرد.

اکبری در رابطه با علت صدور مجوز ایجاد جاده در مناطق حفاظت شده، متذکر شد: ایجاد جاده در بعضی از مناطق از جمله کالمند - بهادران و پناهگاه حیات‌ وحش دره‌انجیر، قبل از معرفی این مناطق به عنوان منطقه حفاظت ‌شده روی داده است، هرچند که در طول زمان تغییراتی مانند دو بانده شدن در آنها روی داده باشد.

وی، رویکرد سازمان محیط زیست را جلوگیری از عبود جاده در دورن مناطق حفاظت‌شده در حد امکان دانست و اظهار کرد: در برخی مناطق، ایجاد جاده واقعاً یک نیاز اساسی است و گزینه‌های جایگزین دیگر در این رابطه کم است لذا به ناچار جاده از منطقه عبور می‌کند.

اکبری معتقد است، در چنین شرایطی مطالعه کارشناسی و استفاده از نظرات محیط زیست از سوی دستگاه‎‎های متولی راه و راه‎‎سازی می‎‎تواند اثرات مخرب زیست محیطی جاده‎‎ها را کاهش دهد و به عبارتی در یک گزینه اجتناب‌ناپذیر هم می‌شود با اعمال مدیریت، آثار سوء آن را کاهش داد.

بیشترین تلفات جاده‎‎ای در منطقه حفاظت شده مهریز

معاون فنی اداره کل محیط‎‎ زیست استان یزد، بیشترین تلفات جاده‌ای حال حاضر حیوانات استان را مربوط به مسیر مهریز - انار و مهریز - خاتم خواند و تصریح کرد: این جاده‏‏‌ها از منطقه حفاظت شده کالمند - بهادران عبور می‌کنند.

وی همین طور به جاده یزد – طبس به وی‍ژه حد فاصل خرانق تا رباط پشت بادام که از پناهگاه حیات‌وحش دره‌انجیر می‌گذرد نیز اشاره کرد.

اکبری درباره تعداد تلفات جاده‎‎ای حیوانات در یک سال گذشته گفت: محیط زیست استان به دلیل کمبود نیروی انسانی، سیستم منظمی برای رصد و ثبت تمام تلفات ندارد به وی‍ژه اینکه برخی از این تلفات نیز در جاده‎‎های واقع در خارج از مناطق چهارگانه روی می‌‏‏دهد.

اکبری بیان کرد: ثبت تلفات بیشتر در مناطق چهارگانه و در مورد گونه‌های خاص انجام می‎‎شود که در این رابطه حداقل بیش از 20 قلاده از گوشت‌خواران به ویژه روباه‌ها، علف‌خوارانی مانند آهو و به صورت موردی جبیر و نیز در بعضی از جاده‌ها نیز تلفات پرندگان در اثر برخورد با وسایل نقلیه گزارش شده است.