آیا حضرت مهدی(عج) برادر هم داشت؟!

گروه فرهنگی «تیتریک»؛
امام يازدهم شيعيان حضرت امام حسن عسكري عليه السّلام در ربیع الاول سال 232 ق، در شهر مدينه متولد شدند. (1)

آن حضرت با چند تن از خلفاي عباسي از جمله مهتدي و معتمد عباسي معاصر بودند. (2)

هر چند برخي از نويسندگان نام چند فرزند براي امام حسن عسكري عليه السّلام ذكر كرده اند اما قول مشهور و صحیح اين است كه از ايشان تنها يك فرزند، هم نام و هم كُنيه با رسول خدا صلّي الله عليه و آله و سلّم متولد شده است.

برخي نويسندگان چند فرزند براي امام حسن عسكري عليه السّلام ذكر كرده اند از جمله اين فرزندان «محمد، موسي، فاطمه، عايشه، حسين و...»(3) اما به طور قطع و يقين اين اقوال صحيح نیست.

*دلايلي كه ثابت مي كند امام حسن عسكري عليه السلام فرزندي غير از حضرت بقيه الله الاعظم ارواحنا له الفداء نداشتند.

 اتفاق علماي شيعه: علماي شيعه تنها فرزند امام حسن عسكري عليه السّلام را حضرت مهدي عجّل الله تعالي فرجه الشریف دانسته و فرزند ديگري را برای آن حضرت ذكر نكرده اند.

شيخ مفيد در کتاب الارشاد مي نويسد: امام مهدی علیه السلام بعد از امام حسن عسكري عليه السّلام فرزند آن حضرت بودند كه هم نام و هم كنيه رسول خدا صلّي الله عليه و آله می باشند و امام حسن عليه السّلام به جز ایشان فرزندي نداشتند نه ظاهراً و نه باطناً. مادر اين فرزند، خانمی به نام حضرت نرجس علیها السلام بوده است. (4)

مرحوم كليني در كافي مي نويسد: فرزندي براي امام حسن عسكري عليه السّلام به دنيا آمد و او را محمد نام نهادند. (5)

طبرسي در اعلام الوري همين قول را ذكر كرده و مي نويسد: فردي از امام حسن عسگري عليه السّلام سؤال كرد: آقاي من! آيا شما فرزندي دارید؟. حضرت فرمودند: بله. سؤال كرد: اگر امري اتفاق بيفتد در كجا می توانم از او سؤال كنم؟. حضرت فرمودند: در مدينه. (6)

علامه مجلسي در بحارالانوار مي نويسد: اين كه حضرت مهدي عجّل الله تعالي فرجه الشریف برادري به نام موسي داشته باشد؛ اين خبر غريب است. (7)

علماي اهل سنّت: قندوزي كه از علماي اهل سنت مي باشد، درباره امام زمان عليه السلام مي نويسد: امام حسن عسكري عليه السلام يازدهمين امام شيعيان فقط يك پسر از خود به جاي گذاشت كه به حجت، قائم، مهدي و صاحب الزمان معروف است.

وي در نيمه شعبان 255 ق، به دنيا آمدند و وقتي پدر ایشان از دنيا رفت وي پنج سال داشتند و اصحاب خاص و ثقات از به دنيا آمدن وي باخبر بودند. (8)

دليل تاريخي: يك دليل تاريخي هم وجود دارد كه قول مشهور را تأييد مي كند.

كليني مي نويسد: معتمد عباسي چون شنيده بود از حضرت عسكري عليه السّلام فرزندي باقي مانده در صدد يافتن او برآمد و دستور داد عدّه اي از قابله ها، زنان و كنيزان آن حضرت را معاينه نمايند و اگر آثار حمل در آنها مشاهده شد، گزارش كنند.

نقل شده يكي از قابله ها به كنيزي شك كرد، از طرف خليفه دستور داده شد كه آن كنيز را در محلي تحت نظر قرار دهند... سرانجام چون اثري از حمل ظاهر نشد آن كنيز آزاد گرديد. (9)

معتمد براي آن كه وانمود كند از امام حسن عسكري عليه السّلام فرزندي باقي نمانده و شيعيان از وجود امام بعدي نوميد گردند، دستور داد، ميراث آن حضرت ميان مادر و برادر امام حسن عسكري عليه السّلام تقسيم شود.

اين تقسيم ارث دلالت می کند، امام حسن عسكري عليه السّلام فرزند ديگري نداشته اند و با توجه به اينكه خليفه نتوانسته بود امام مهدي عليه السّلام را پيدا كند، بنابراين دستور مي دهد ارث امام تقسيم شود.

علي بن عيسي اربلي مي نويسد: شيعيان عقيده داشتند كه از امام فرزندي باقي مانده است كه امامت را بر عهده دارد. (10) زيرا تعدادي از آنان فرزند خردسال امام را ديده بودند.

نتيجه:

عقيدة علماي شيعه بر اين است تنها فرزند امام حسن عسكري عليه السّلام، حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشریف مي باشند كه در سال 255 هـ، متولد شده و هم اكنون غايب هستند و به امر الهي ظهور مي كند و جهان را پر از عدل و داد خواهند كرد.

اقوال ديگري كه بر داشتن فرزنداني ديگر برای امام حسن عسکری وجود دارد، مورد قبول علماي شيعه، تاريخ و حتي علماي اهل سنت نیز نمي باشد و اين مطلب بیانگر آن است که اقوال ديگر را عده اي به پندار خود براي ضربه زدن به مكتب اصيل شيعه جعل کرده اند تا در مقابل دلايل مُتقن مبنی بر تنها فرزند امام حسن عسكري عليه السلام قد علم کند.

چنين فرافكني ها نیز نتوانست پا برجا مانده و از سوي علماء شيعه و سني رد گرديد.


پی نوشت:
1. شيخ مفيد، الارشاد، ج 2، ص 313.
2. طبرسي، اعلام الوري، ج 2، ص 131.
3. حسيني، سيد محمد رضا، تاريخ اهل البيت(ع)، ص112 به نقل از هداية المخطوطه
4. الارشاد شيخ مفيد، ص 339
5. کليني، کافي، تهران، ج 1، ص 264
6. طبرسي، ص 251
7. بحارالانوار، ج 13، ص 116
8. ينابيع الموده لذوی القربی ، ج 3 ، ص 171
9. کليني، ج 1، ص 505
10. علي بن عيسي اربلي، کشف الغمه، ج 3، ص 199
مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم
منبع:حوزه