چگونه در خانه محصولات ارگانیک و طبیعی داشته باشیم؟

وبلاگ   کلینیک جامع آموزش پزشکی  در مطلبی نوشت:

هرچی طبیعی اش بهتر است

محصولات ارگانیک، غذاهایی سالم هستند که بدون بهره گیری از روش های سنتی و امروزی تولید شده اند. در واقع، محصولات کشاورزی و لبنی اعم از میوه ها، سبزیجات، گوشت، شیر و …، که به صورت طبیعی و بدون استفاده از سموم، کودهای شیمیایی، آنتی بیوتیک ها، هورمون های رشد، تغییرات ژنتیکی و موارد مشابه تولید شده باشند، با نام Organic Food یا خوراک زیستی شناخته و مصرف می شوند.


امروزه به دلیل افزایش جمعیت، مسئله تامین غذا یکی از چالش‌های مهم دولتمردان است و در حال حاضر در تمام دنیا برای پیشگیری از خطرات احتمالی ناشی از آفت‌زدگی، بیماری و … محصولات کشاورزی و دامی از انواع کودهای شیمیایی، سموم کلره و فسفره و آنتی بیوتیک استفاده می‌شود.ربرخی موارد استفاده بیش از حد این مواد شیمیایی می‌تواند با عوارضی مانند اختلال در کارایی قلب و بروز اشکال در سیستم خونرسانی بدن،‌ اختلال در هضم غذا و کارکرد دستگاه گوارش، ابتلا به پارکینسون و پوکی استخوان،‌ بروز نقص‌های ژنتیکی، تولد نوزادانی با وزن کم و افزایش سقط جنین و اختلالات هورمونی سلامت افراد بویژه کودکان و مادران باردار را به خطر اندازد. گاهی اوقات استفاده از انواع سموم یا اصلاحات ژنتیکی فقط به خاطر داشتن ظاهر زیبا یا نگهداری برای مدت طولانی است که نه تنها سودی برای مصرف کننده ندارد، بلکه باعث عوارض جبران ناپذیری خواهد شد. تهیه غذاهایی که هیچگونه مواد شیمیایی به آن‌ها اضافه نشده و به شکل کاملا طبیعی تهیه می‌شوند، علاوه بر داشتن ارزش غذایی بالا، عاری از هرگونه ماده شیمیایی مضرند، باشند. در حال حاضر محصولات غذایی ارگانیک شامل انواع میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات، حبوبات، گوشت گاو و گوسفند، شیر، گوشت مرغ و تخم مرغ، عسل و ده‌ها محصول کشاورزی و دامی هستند که در سراسر دنیا به شکل ارگانیک تولید می‌شود. البته این محصولات گران‌تر از محصولات مشابه خود هستند.
چگونه در خانه محصولات ارگانیک و طبیعی داشته باشیم؟
خیلی از تغییرات در محیط زیست در درازمدت اتفاق می افتد. در کشاورزی ارگانیک چون به اکوسیستم احترام گذاشته می شود اثر مخربی برای محیط  زیست ندارد. در مورد خاک نیز در کشاورزی ارگانیک از کمترین شخم ، کودهای بیولوژیکی ، تناوب کشت مناسب، گیاهان پوششی و … استفاده می شود.همچنین با بهبود جانوران مفید خاک و تخمیر مواد آلی ، بافت خاک بهبود یافته و  باروری خاک افزایش می یابد. و میزان مواد مغذی بیشتری به خاک داده می شود. به همین دلیل فرسایش خاک کم گردیده و تنوع زیستی خاک افزایش یافته.    در بسیاری  از مناطق کشاورزی، آب به دلیل مصرف بی رویه کود و سموم آلوده گردیده است و به دلیل اینکه در کشاورزی ارگانیک از این مواد کمتر استفاده می گردد به همین دلیل آب نیز آلوده نمی گردد.برای باروری خاک در کشاورزی ارگانیک از کمپوست ، کودها ی حیوانی و کودهای آلی نیز استفاده می گردد.

برای تولید کودهای شیمیایی باید از منابع تجدید نشدنی مانند نفت استفاده کرد و چون در کشاورزی ارگانیک از این مواد استفاده نمی گردد پس آلودگی هوا نیز کمتر است. همچنین کشاورزی ارگانیک از اثرات گلخانه ای می کاهد.  زیرا خیلی از فعالیتهای انجام شده در کشاورزی ارگانیک مانند حداقل شخم ، استفاده از گیاهان تثبیت کننده نیتروژن ، باز گرداندن ضایعات کشاورزی به خاک ، استفاده از گیاهان پوششی باعث افزایش بازگشت کربن به خاک گشته و حفظ و ذخیره سازی کربن  را باعث می گردد.کشاورزان ارگانیک هم نگهبان تنوع زیستی هستند و هم استفاده کننده از تنوع زیستی . مثلاً استفاده از بذور بومی که مقاومت بیشتری نسبت به بیماریها و شرایط بد محیطی دارند بسیار مرسوم است.در سطوح اکوسیستم حفظ منابع طبیعی در اطراف کشاورزی ارگانیک و فقدان مواد شیمیایی باعث حفظ حیات و حش می گردد. همچنین آیش گذاری زمین باعث عدم فرسایش خاک در تنوع زیستی می گردد.استفاده از فرآوده های اصلاح شده ژنتیکی(تراریخته) در کشاورزی ارگانیک جایز نیست . زیرا اثرات فرآورده های اصلاح شده ژنتیکی هنوز بخوبی شناخته نشده اند و گیاهان تراریخته ژنتیکی خطرات بسیاری را برای محیط زیست به همراه دارند .هدف کشاورزی ارگانیک  تشویق و توسعه تنوع زیستی است و گواهی های تایید ارگانیک  بر این مساله نظارت دارند.کشاورزی ارگانیک با اکولوژی هماهنگ  است و باعث تثبیت بافت خاک ، حفظ چرخه آب ، چرخه کربن ، چرخه مواد غذایی و آلودگی کمتر زمین است .

یکی از توصیه‌های مهم و کاربردی کارشناسان استفاده از محصولات ارگانیکی است که به راحتی و بدون افزایش بار مالی می‌توان آنها را تهیه کرد. سبزی کاری در مناطق شهری علاوه بر اینکه به زیبایی شهر و همچنین به تازه شدن هوا کمک می‌کند، می‌تواند سرگرمی خوبی برای کودکان‌مان باشد و حس مسئولیت‌پذیری را نیز در آن‌ها تقویت کند. برای مثال ما می‌توانیم در فضاهای بسیار کوچک حتی در آپارتمان برخی از این محصولات را پرورش داده و برای مصرف خود و خانواده از آن استفاده کنیم.

تهیه یک گلدان کوچک که برخی سبزی‌ها مانند جعفری، گشنیز، تره یا هر سبزی که خود تمایل داشته باشید می‌تواند شما را به اهداف نهایی که دریافت محصول ارگانیک است، برساند. همه ما با توجه به شرایط زندگی‌مان می‌توانیم به راحتی با صرف وقت و هزینه کم به این محصولات در فصول مختلف دسترسی داشته باشیم.خانواده‌هایی که دارای حیاط مستقل هستند، می‌توانند علاوه بر باغچه‌های سبزی کاری برای کشت انواع حبوبات مانند باقالا، انواع صیفی‌جات مانند کدو و بادمجان و گوجه فرنگی، فلفل سبز و … اقدام کنند. همچنین در مناطق روستایی استفاده از گوشت مرغ و همچنین تخم مرغ‌های به دست آمده از مرغ‌هایی که در فضای باز پرورش پیدا می‌کنند، غذاهای طبیعی مصرف شده و از مواد غذایی طبیعی تغذیه می‌شود که می‌تواند از بهترین غذاهای طبیعی و ارگانیک باشد.به همین صورت می‌توان در مهدهای کودک و در مدارس فضای مناسبی را برای تهیه باغچه‌های سبزی‌کاری در نظر گرفت و از محصولات آن برای تغذیه در وعده اصلی و یا میان وعده و همچنین ترویج فرهنگ مصرف سبزی و استفاده از سبزی تازه بهره برد.

 ده علت برای رفتن به سمت کشاورزی ارگانیک

۱-محصولات ارگانیک استانداردهای بیشتری دارند:گواهی نامه های محصولات ارگانیک ، بعنوان بیمه هایی است که در تولید این محصولات از مواد شیمیایی و سمی استفاده نشده است.

۲-طعم غذاهای  ارگانیک بهتر است:گیاهان تولید شده به روش ارگانیک سالم تر بوده و بعنوان غذاهای خوشمزه تر برای تغذیه انسان و حیوانات  میتواند بکار رود.

۳-محصولات ارگانیک خطر بیماریها را کم می کند:خیلی از مراکز حفاظت محیط زیست دریافته اند که مواد شیمیایی موجود در آفت کش ها دارای اثرات سرطان زایی و بیماری زایی دارند. کشاورزی ارگانیک یکی از راههای کاهش مصرف سموم شیمیایی و کم کردن این مواد به منابع آب ، زمین و هوا است.

۴-کشاورزی ارگانیک به منابع آبی احترام می گذارد:برای حذف مواد شیمیایی آلوده کننده و دفع نیتروژن در آب باید به منابع آبی و خاکی احترام گذاشت و آنها را درست مصرف کرد.در کشاورزی ارگانیک این موارد به درستی رعایت می شود.

۵-کشاورزی ارگانیک باعث ایجاد خاک سالم می گردد:خاک یکی از منابع اصلی زنجیره غذایی است و یکی از اصول کشاورزی ارگانیک ایجاد خاک سالم است.

۶-کشاورزی ارگانیک الگو برداری از طبیعت است:کشاورزی ارگانیک برای اکوسیستم  متعادل ارزش قایل است . طبیعت زنده نیز شامل تناوب کشت درمحصولات علوفه ای و استفاده از گیاهان پوششی و بقیه مناطق طبیعی است.

۷-کشاورزان ارگانیک هدایت کننده تحقیقات تازه هستند:تولید کنندگان ارگانیک بعنوان پیشرو در تحقیق عدم استفاده از آفت کش ها و اثرات مضر بر محیط زیست هستند.

۸-تولیدکنندگان ارگانیک در جهت تنوع زیستی تلاش می کنند:از دست دادن تعداد زیادی از گونه ها ( تنوع زیستی) یکی از نگرانی های دانشمندان محیط زیست است . به همین دلیل خیلی از کشاورزان ارگانیک در صدد هستند تا گونه های معمولی و بومی را حفظ کنند.

۹-کشاورزی ارگانیک به حفظ سلامت جوامع روستایی کمک می کند:کشاورزی ارگانیک به دلیل سطوح کم آن برای جوامع روستایی مفید است و به افزایش درآمد آنها منجر می گردد.

۱۰-تنوع غذاهای ارگانیک:بهر حال بعضی از غذاهای ارگانیک بعنوان جایگزین قابل استفاده است و محصولات کشاورزی غیر غذایی ( صنعتی ) نیز در حال تبدیل شدن به تولید ارگانیک هستند مانند    تولید پنبه ارگانیک و در نهایت تولید لباسهای ارگانیک .

معیارهای تشخیص غذای ارگانیک:

- از مهم ترین شاخص های گیاهان ارگانیک این است که از ۳ سال قبل، خاک کشاورزی با فاضلاب آبیاری نشده باشد و فاقد فلزات سنگین مثل سرب و همچنین فاقد کلرورپتاسیم باشد.

- در چرخه تولید مواد گیاهی از ترکیبات علف کش، حشره کش، قارچ کش، آفت کش، کود شیمیایی، جونده کش، لارو و تخم کش استفاده نشده باشد.

- اصلا ژنتیک، پرتودهی با اشعه ی گاما و یونیزان و مواد شیرین کننده و رنگ دهنده مصنوعی در آن بکار نرفته باشد.

- در تولیدات حیوانی (گوشت، شیر و تخم مرغ) نباید در زمان رشد حیوان از هورمون BST گاوی (Bovine Somatotropin) و یا آنتی بیوتیک ها (تتراسایکلین) و غیره استفاده شده باشد و باید خوراک و آب حیوانات کاملاً از نوع ارگانیک باشد.بیماری های ناشی از کشاورزی غیر ارگانیک یا سنتی و تاثیر آن بر سلامت انسان:باقیمانده مواد شیمیایی(مثل سموم کشاورزی) که در تولید فرآورده های گیاهی و حیوانی به کار می روند، مخاطراتی برای سلامتی انسان دارند. مثلا:

- نیترات و نیتریت ها باعث اکسید کردن هموگلوبین و تولید مت هموگلوبین و عدم کارایی کافی گلبول قرمز می شوند.

- نیترات و نیتریت ها پس از خورده شدن در معده انسان تولید نیتروز آمین می کنند که باعث ایجاد سرطان کبد و مثانه می شوند.

- بروز آسیب و نقص های مادرزادی و ژنتیکی، تولد نوزاد با وزن کم، سقط جنین، اختلال در عادت ماهیانه زنان و بلوغ زودرس.

- نوروتوکسین های موجود در سموم باعث ایجاد پارکینسون می شوند.

- آلودگی آب های زیرزمینی توسط نیترات های کودهای شیمیایی باعث افزایش آلودگی غذاها و در نتیجه باعث افزایش بیماری های ناشی از نیترات ها می شوند.

- کادمیوم فاضلاب جایگزین کلسیم شده و در نتیجه افزایش شکستگی استخوان و آسیب به سلول های مغزی را به دنبال دارد.

- ۹۰ درصد قارچ کش ها، ۶۰ درصد علف کش ها و ۳۰ درصد آفت کش ها سرطان زا هستند.

جمع بندی:
غذای ارگانیک یا طبیعی، به غذایی گفته می‌شود که بدون دخالت یا بدون مصرف آفت‌کش‌ها، کودهای شیمیایی و ترکیبات اصلاح شده ژنتیکی تولید شده باشد. در واقع کشاورزی ارگانیک، شیوه‌ای از کشاورزی است که در تمامی مراحل کاشت تا برداشت، جمع آوری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی از کود شیمیایی استفاده نمی‌کند.در ابتدا، غذای ارگانیک تنها شامل سبزی‌های تازه بود و اولین مصرف کنندگانی که از غذای ارگانیک استفاده می‌کردند، به دنبال غذایی بودند بدون مواد شیمیایی، تازه و در حد امکان دارای کمترین مراحل فرایند؛ و چون آنها باید اقلام مورد نیاز خود را مستقیماً از کشاورزان خریداری می کردند بنابراین، شعار «کشاورز خود را بشناس تا غذای خود رابشناسی» از اولین شعارهایی بود که به منظور ترویج مصرف غذاهای ارگانیک، باب شد.

امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، محصولات ارگانیک، دیگر لوکس و «خاص» به حساب نمی‌آیند و در فروشگاه‌ها، انواع محصولات ارگانیک از میوه و سبزی گرفته تا مرغ، تخم مرغ و شیر را می‌توانید با برچسب ارگانیک و تنها اندکی گران‌تر از انواع معمولی، خریداری کنید.محصولات ارگانیک در حالی که نسبت به انواع معمولی از اندازه کوچکتری برخوردارند، همیشه این سؤال را برای مصرف کننده‌ها به وجود می‌آورند که چرا باید پول بیشتری برای خرید این محصولات بپردازیم؟ اما محصولات غذایی که به دلیل ارگانیک یا طبیعی بودن گران‌ترند، در عمل ارزان‌تر از محصولات غذایی ماشینی یا صنعتی هستند.واقعیت این است که محصولات غذایی صنعتی و به ظاهر ارزان‌تر، قیمت واقعی‌شان بالاتر است. تقریباً یک سوم قیمت این نوع محصولات را مصرف‌کننده‌ها مستقیماً می‌پردازند و حدود یک سوم قیمت را دولت، از طریق یارانه به کشاورزان و تولیدکنندگان پرداخت می‌کند. در عین حال باید به ضایعاتی که بصورت معمول در این محصولات وجود دارد و آسیب‌هایی که طبیعت در تولید این محصولات ایجاد می‌کند نیز توجه کرد.

افراد و خانواده‌هایی که از محصولات غذایی ارگانیک استفاده می‌کنند در نهایت، هزینه کمتری را نسبت به افراد و خانواده‌هایی می‌پردازند که از محصولات غذایی معمولی که به روش‌های صنعتی و ماشینی تهیه شده، استفاده می‌کنند. چرا که محصولات غذایی که با روش طبیعی و ریتمی آرام به دست می‌آید، مانند همه‌ پدیده‌های دیگر زندگی، استحکام و مقاومت و غنای بیشتری دارد. به عنوان مثال، سیبی که دوبار سریع‌تر از یک سیب طبیعی رشد می‌کند، دوبار کمتر از سیبی که در طبیعت رشد می‌کند، دارای مواد غذایی است.

به عبارت دیگر برای تامین مقدار کافی مواد مورد نیاز بدن، اگر حجم معینی از محصولات غذایی معمولی و ارزان‌تر مصرف می‌کنید، با استفاده از محصولات ارگانیک، نیمی از همان حجم محصولات غذایی مقدار بیشتری از مواد مورد نیاز بدن مثل ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها و … را تامین می‌کند.در ایران هنوز محصولات ارگانیک وارد بازار نشده‌اند و در مرحله تحقیقات قرار دارند.هم‌اکنون چندین مزرعه در زمینه مرکبات، محصولات باغی و مرغداری تحت پوشش است که تمام محصولات آن ارگانیک است که البته کافی نبودن تأمین منابع مالی، شفاف نبودن آیین‌نامه‌ها و ضوابط همکاری با بخش خصوصی، نارسایی در تأمین نیازهای تحقیقاتی و نبود تعامل مثبت و سازنده بین بخش‌های تحقیقاتی و اجرایی از جمله مشکلات این بخش است.


نکته آخر:
کشاورزان ایران مى توانند با تولید و توسعه محصولات ارگانیک، سهم عمده اى در عرضه  محصولات کشاورزى به بازار جهانى داشته باشند.  بیمارى دستگاه گوارش و تغذیه داراى بیشترین آمار بیمارى ها در دنیا هستند که باقیمانده سموم و مواد شیمیایى در ایجاد این بیمارى ها نقش اساسى دارد.  با توجه به تقاضاى روز افزون براى مصرف محصولات کشاورزى ارگانیک، لزوم بهره بردارى هر چه بیشتر از ظرفیت هاى کشاورزى کشور در راستاى توسعه پایدار کشاورزى باید در دستور کار مسئولان مربوطه قرار گیرد. با رعایت استانداردها مى توانیم صادرات محصولات کشاورزى به سایر کشورها داشته باشیم، به شرط این که سموم، مواد شیمیایى و افزودنى محصولات را کاهش دهیم.





باشگاه وبلاگ نویسان استان البرز روایت نو