عدم پویایی اقتصاد با وابستگی به نفت

گروه اقتصاد «تیتریک»؛ علی کریمی استاد دانشگاه و پژوهشگر علوم سیاسی در کرج گفت: ‌اقتصاد کشور نیازمند تغییرات جدی است، اما عواملی مانع از این تغییرات می شود منافعی که در بخش دولتی و خصوصی وجود دارد و عمده آن ها از طریق توزیع درآمدهای نفتی ایجاد شده‌اند که همین امر موجب جلوگیری از هرگونه تغییر می‌شود. بنابراین تحقق اقتصاد مردمی در کشور به سختی ممکن می‌شود و در چنین فضایی امکان زد و بند، فرصت طلبی و استفاده از فرصت های ملی برای منافع شخصی بیشتر دیده می‌شود.

وی ادامه داد: وضعیت ایران از جمله موارد نادر در منطقه است موقعیت منطقه‌ای خاص کشور می تواند آن را به شاهراه ترانزیت کالا و انرژی در جهان بدل کند و ایران به لحاظ منابع انسانی و ذخایر زیرزمینی هم غنی است، اما با وجود همه این منابع متنوع آب و خاک و جرافیا، ما شاهد فقر، بیکاری و مشکلات اقتصادی درجامعه هستیم که همه انعکاسی از فساد و ناتوانی دولت‌ها و چسبندگی آن ها به درآمدهای نفتی است و این درآمدهای نفتی همواره زمینه ساز فساد بوده است.

این مدرس دانشگاه عنوان کرد: برنامه­‌ریزی برای دخل و خرج زندگی از مهم‌ترین گام­‌های اولیه برای حل مشکلات اقتصادی در خانواده است.

وی ادامه داد: آنچه امروز در جامعه خود می‌بینیم عدم میانه‌روی در دخل و خرج است و متاسفانه برای بانشاط بودن و به کمال رسیدن زندگی نمی‌کنیم، بلکه به دنبال عادت‌های فرسوده‌ای هستیم که عامل رقم زدن وضعیت نابسامان اقتصادی در جامعه است.

وی با بیان این‌که ائمه اطهار(ع) به کار و تلاش و کسب روزی حلال تاکید و اهتمام داشته و از بیکاری و تنبلی ابراز بیزاری کرده‌اند، تصریح کرد: اقتصاد به معنای میانه‌روی و اعتدال و هدفمند کار کردن است و داشتن برنامه اقتصادی جزو کمالات انسان محسوب می‌شود.

کریمی تاکید کرد: کار به هرصورتی که باشد عار یا ننگ نیست اما متاسفانه مردم اشتغال به کار را در ادارات دولتی و پشت میز تصور می‌کنند، در حالی که این نوع نگاه به کار باید اصلاح شود.

وی بر استفاده از تولیدات و کالاهای داخلی تاکید کرد و افزود: برای رسیدن به اقتصاد پویا و فعال در سطح کشور نیازمند فرهنگ‌سازی در زمینه تولید و مصرف کالاهای داخلی در تمامی اقشار هستیم.

این استاد دانشگاه بیان کرد: بیکاری یکی دیگر از مسائل مهم کشور است و دشمنان قسم خورده انقلاب می‎خواهند از طریق تحریم‎ها و تهاجم انسانی، فرهنگی و حتی بیکاری به این مملکت آسیب برسانند و در این راستا تهاجم فرهنگی، اقتصادی و تحریم‎ها را به صورت تمام اعیار شروع کرده‎اند.

وی اضافه کرد: باید روی پای خود بایستیم و راه خروج از تحریم‎های ظالمانه اقتصاد مقاومتی است که رهبر معظم انقلاب آن را به زیبایی بیان و ترسیم کردند، باید آن را سرلوحه کارها قرار دهیم.

کریمی با اشاره به اهمیت کاهش وابستگی بودجه کشور به نفت هم گفت: کاهش وابستگی به قیمت نفت افرادی را در دولت می خواهد که وابستگی مادی نداشته باشند و به این امر هم باور داشته باشند قطعا اقتصاد ایران این ظرفیت را دارد که بخشی از وابستگی خود به نفت را کاهش دهد و به منابع مردمی توجه کند، اما ضرورت چنین اقتصادی اصلاح فضای کسب و کار موجود به نفع نیروهای اقتصادی سیاسی است که اجازه ورود کامل بخش خصوصی را نمی دهند و با این شرایط امکان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی فراهم نمی شود، بنابراین من معتقدم تا زمانی که اصلاحات ساختاری صورت نگیرد شرایط چندان تغییر نمی کند.

وی ادامه داد: اگر مسیر نفت را به گونه‌ای مدیریت کنیم که در آینده بودجه دولت از نفت به طور کامل قطع شود، می‌توانیم به سمت سرمایه‌گذاری‌های مولد و زاینده برویم و نقشه راهبردی برای توسعه صادرات غیر نفتی ایجاد کنیم و می توانیم نه تنها این تهدید را مدیریت کنیم بلکه از آن فرصت جدیدی بسازیم.

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: اگر رویکرد استقلال ارزی یا رویکردی را به عنوان اقتصاد بدون نفت را دنبال کنیم می تواند عزم و اراده جدی دولت را در این فرصت تاریخی به دنبال داشته باشد تا آرزوی دیرینه دولت‌های مختلف را که همیشه علاقه مند بودند اقتصاد کشور را بدون نفت اداره کنند، محقق شود و بتوانیم دستاورد بزرگی را از این زمینه بدست آوریم.

به اعتقاد وی باید تلاش کنیم منابع غیر نفتی از جمله مالیات‌ها و درآمدهای ارزی که از طریق صادرات غیر نفتی حاصل می شوند را به حداکثر برسانیم. از طرفی نیز باید دنبال مدیریت واردات باشیم و تقاضاهایی که امکان تامین آن از طریق تولید داخل وجود دارد را از طریق واردات تامین نکنیم.

وی در پایان یادآور شد: در حال حاضر دولت با سیاست‌های مختلفی از جمله بالا رفتن نرخ ارز کمک بسیاری به کاهش وابستگی نفت کرده است. دولت برای اینکه بودجه خود را منظم کند باید با مردم ایران راجع به هزینه مصرفی انرژی به نحو جدی وارد گفت‌وگو شود چون دولتی که چهار میلیون بشکه در داخل به فروش می رساند، نمی‌تواند کشور ورشکسته‌ای باشد. مردم باید بدانند این پولی که در حال حاضر به طور نامساوی تقسیم می شود را لازم است تا بهتر تقسیم کرده و یا آن را برای کارهای عمرانی به دست دولت بسپارند.