روش جدید درمانی محقق ایرانی برای سکته‌ مغزی

گروه علمی «تیتریک»،  محققان کانادایی به همراه «دکتر داریوش دولتشاهی»، در یک آزمایش کنترل‌شده بین‌المللی نشان داده‌اند فرآیند بازیابی لخته موسوم به درمان آندوواسکولار (ET) می‌تواند وضعیت بیماران را پس از تجربه‌کردن سکته مغزی ایسکمیک حاد تا حد قابل‌توجهی ارتقا دهد.

این تحقیق که به رهبری موسسه مغز Hotchkiss در دانشگاه کلگری کانادا انجام شد، ارتقا وضعیت بیماران و کاهش مرگ‌های ناشی از سکته را به دلیل درمان آندوواسکولار نشان می‌دهد.

نتایج این تحقیق نشان داد در مجموع، وضعیت سلامتی بیماران از 30 درصد به 55 درصد ارتقا یافت. همچنین، در بسیاری از موارد، بیماران به جای تحمل ناتوانی‌های عصبی عمده، به منزل رفتند و زندگی‌شان را از سر گرفتند. افزون بر این، نرخ مرگ و میر کلی از دو بیمار در هر 10 بیمار در درمان‌های استاندارد، پس از اعمال درمان آندوواسکولار به یک مورد از هر 10 بیمار کاهش یافت.

«دکتر مایکل هیل»، نویسنده ارشد این تحقیق، در این باره گفت: این مهم‌ترین و بنیادی‌ترین تغییر در درمان سکته مغزی ایسکمیک حاد طی 20 سال گذشته به شمار می‌آید.

در آزمایش بالینی صورت‌گرفته موسوم به ESCAPE با همکاری داریوش دولتشاهی، کاهش قابل‌توجهی در هر دوی ناتوانی و مرگ در میان بیمارانی مشاهده شد که به خاطر سکته مغزی ایسکمیک حاد، درمان آندوواسکولار دریافت کرده بودند.

سکته مغزی ایسکمیک در اثر مسدودیت ناگهانی یک شریان مغزی رخ می‌دهد و این عارضه، مغز را از مواد مغذی حیاتی مانند اکسیژن و گلوکز محروم می‌کند. در حال حاضر، در درمان بین‌المللی استاندارد، دارویی به نام tPA به بیمار سکته مغزی اعمال می‌شود که لخته خونی عامل سکته را حل می‌کند.

در آزمایش بالینی ESCAPE، تعداد 316 بیمار که معیارهای تجربه‌کردن درمان آندوواسکولار را داشتند، ظرف 12 ساعت پس از تجربه سکته، درمان پزشکی استاندارد (شامل مصرف داروی tPA) یا مراقبت‌های پزشکی استاندارد به همراه درمان آندوواسکولار را دریافت کردند.

در درمان آندوواسکولار، یک لوله باریک به درون شریان کشاله ران و در سراسر بدن و همچنین در عروق خونی منتهی به لخته، فرو برده می‌شود. این عمل تحت درمان تصویرمحور و با استفاده از اشعه ایکس انجام می‌شود. لخته سپس توسط یک استنت برداشته می‌شود و جریان خون در مغز بازیابی می‌شود.

درمان آندوواسکولار نخستین بار در دهه 1990 ارائه شد اما از لحاظ تکنیکی به تازگی در دسترس قرار گرفته است. تیم علمی به همراه دکتر داریوش دولتشاهی به طور میانگین در بازکردن عروق خونی مسدودشده در مقایسه با درمان‌های پیشین، دو ساعت سریع‌تر عمل کرد.

پروژه ESCAPE، دومین آزمایش بالینی بر روی درمان آندوواسکولار به شمار می‌آید که کارآیی این درمان را تایید کرد. همچنین نخستین آزمایش بالینی موسوم به CLEAN بر روی این نوع درمان، کاهش مرگ و میر را نشان داد و نتایج این پروژه در دسامبر سال 2014 منتشر شد.

به گفته دانشمندان، این موفقیت پتانسیل بهبود زندگی‌ 15 میلیون نفر قربانی سکته مغزی در سراسر جهان را دارد.

جزئیات این تحقیق در (New England Journal of Medicine (NEJM ارائه شده است.