چگونه کودکانی خلاق تربیت کنیم؟

گروه خانواده«تیتریک» دکتر حمید فرح‌الهی روانشناس کودک و نوجوان با بیان اینکه به طور کلی دو شیوه آموزشی همگرا و واگرا در دنیا وجود دارد، گفت: آموزش رسمی در اغلب مدارس و دانشگاه‌های جهان به شیوه‌ی همگرا و یکسان است و افراد در این شیوه‌ی آموزشی به یک شکل و با یک فرمول کلی آموزش می‌بینند که به خلاقیت و تفکر‌های متفاوت افراد اهمیتی داده نمی‌شود.

 
این روانشناس کودک تصریح کرد: به علت نیروی کار جوامع، پرسنل ادارات و مدیرانی که مورد نیاز شرکت‌ها و جوامع مختلف و در جهت ساختارهای مد نظر آنها هستند، تأکید بر آموزش همگرا و یکسان در سراسر دنیا است.
 
وی با اشاره به این که آموزش‌های غیررسمی تفکر واگرا را آموزش می‌دهند، اظهار کرد: تفکر واگرا یعنی خلاقیت، تخیل، حل مسئله، حل مشکل و نگاه متفاوت به مسائل و پدیده‌ها که خیلی از کشورهای پیشرفته ارزش تفکر و اگر را دریافته‌اند و شرکت‌های بزرگ در آنها به استفاده از پرسنل و نیروهای دارای تفکر واگرا تأکید دارند.
 
فرج‌الهی افزود: به طور مثال یک کمپانی بزرگ در کره جنوبی ماشین لباسشویی‌ای را به بازار وارد کرده که عملکرد آن بدون نیاز به پودر ماشین لباسشویی است و تنها با تجزیه آب به اکسیژن و هیدروژن کار می‌کند که نشان از پرورش تفکر و اگر در افراد است.
 
این روانشناس کودک و نوجوان با اظهار این که بچه‌ها قابلیت تغییر تفکر را دارند، بیان کرد: پرورش خلاقیت و تخیل در کودکان اهمیت بسیاری دارد زیرا خلاقیت و تخیل در سنین بالا و جوانی قابل پرورش نیست و ساختار مغزی افراد تا حدود اواسط جوانی رشد خود را انجام داده و ساختارش شکل گرفته که بعد از پایان دوران کودکی و نوجوانی هوش افزایش پیدا نمی‌کند و تنها تجربیات افراد بالا می‌رود.
 
وی با تأکید بر اینکه کاربردی بودن شیوه‌ی آموزشی بسیار اهمیت دارد، اذعان داشت: اگر بخواهیم فرزند و یا دانش‌آموزانمان افراد خلاقی باشند و در این زمینه رشد کنند، باید ذهن آنها را به کنجکاوی و جستجو کردن وادار نماییم.
 
فرج‌الهی با بیان این که خلاقیت در کودک و نوجوان به وسیله راه‌هایی که ذهن آنها را به سمتی سوق دهد تا کودکان مجبور شوند کمی فکر کنند پدید می‌آید، تصریح کرد: باید از کودکان بخواهیم تا داستان، پازل و سیار مجموعه‌های بازی را تکمیل کنند که این وادار کردن در تکمیل و کنجکاوی باعث تقویت خلاقیت در کودکان می‌شود.
 
وی با اعلام این که در کل دنیا در حوزه روانشناسی رشد و روانشناسی کودک و نوجوان مفاهیمی را به عنوان پرورش خلاقیت استاندارد جا انداخته‌اند، افزود: به کارگیری بسیاری از پازل‌های مختلفی که در بازار موجود هست و استاندارد می‌باشند به جای استفاده‌ی مداوم از بازی‌های رایانه‌ای مناسب است که خود والدین نیز می‌توانند در کنار کودک و در تکمیل پازل به او کمک کنند تا ذوق و شوق را در بچه افزایش داد.

این روانشناس کودک و نوجوان با اظهار این که با تکمیل نمودن پازل قسمت‌هایی از مغز کودک که مسئولیت خلاقیت را برعهده دارند، رشد می‌کنند و تقویت می‌شوند، گفت: فعالیت دیگری که والدین می‌توانند داشته باشند این است که یک داستان ناقص و تکمیل نشده را برای کودک تعریف کنند و از او بخواهند ادامه‌ی داستان را با یک ذهن کاملاً آزاد و رها تعریف کندو به او اجازه دهد تا تخیل خود را به پرواز درآورد و با کودک مخالفتی در این زمینه نداشته باشند.
 
وی با بیان این که با افزایش تخیل در کودک ساختار ذهنی وی که در این سنین به آنها می‌گوییم سنین حساس رشد، شروع به رشد کردن می‌کنند، اذعان کرد: راه دیگری که برای افزایش تخیل و خلاقیت کودک به کار می‌رود، استفاده از کتابچه‌های نقاشی است که باید تصاویر آن را کامل و یا نقاشی‌های آن را رنگ کنند که برای لذت بخش شدن آنها برای کودک می‌توانند نقاشی‌های او را در اتاق وی نصب کنند و یا به در اتاق او نصب کنند و یا در هنگامی که کودک کار خلاقی انجام می‌دهد می‌توانند عکس آن را برای اقوام ارسال کنند و به آنها نشان دهند.
 
فرج‌الهی استفاده از اسباب‌بازی‌های فکری را راهکار مناسبی برای افزایش خلاقیت و تخیل کودک دانست و اظهار کرد: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان با استفاده از تحقیقات گسترده خود و به طور علمی اسباب‌بازی‌هایی را برای کودکان تولید نموده که برای فرزندان ما مناسب است و با انتخاب خود کودک و راهنمایی پدر و مادر می‌توانند بهترین و مناسبترین اسباب‌بازی را برای وی خریداری کنند.
 
وی خاطرنشان کرد: کلید طلایی و حلقه مفقوده که متأسفانه برخی والدین در نظر نمی‌گیرند این است که جایزه الزاماً کادو نیست و حس خوب، دیده شدن و تشویق شده است.