نقش شبکه های اجتماعی و سازمان های آی تی برای مقابله با ویروس زیکا

ورود گوگل به کارزار جدید
سازمان جهانی بهداشت نیز از بیماری زیکا به عنوان یک بحران جهانی یاد کرده است و اکنون دیگر همه کشورهای جهان به فکر مقابله با این ویروس هستند که از طریق نیش نوعی پشه با نام Aedes aegypti منتقل و علائمی همچون تب، بثورات جلدی و ورم ملتحمه چشم در پی دارد و در زنان باردار منجر به تولد نوزادانی با بیماری میکروسفالی می‌شود. در این میان، کمپانی‌های بزرگ فناوری هم بیکار نمانده و دست به کار شده‌اند. این گروه معتقدند هرچند واکسن، مؤثرترین راه مقابله با چنین بیماری هایی است ولی ساخت آن حدود 12 تا 18ماه زمان نیازدارد پس باید به دنبال راهکارهایی برای تسریع ساخت واکسن و حفاظت از افرادی بود که هنوز آلوده نشده‌اند.

گوگل، به عنوان یکی از چند غول دنیای فناوری با استفاده از تخصص فناورانه به یاری کسانی آمده است که می‌خواهند یک فاجعه جهانی نوظهور یعنی ویروس زیکا را از بین ببرند یا حداقل آن را مهار کنند. بازوی خیریه گوگل(Google.org) به میان آمده و برای جلوگیری از شیوع ویروس زیکا و نیز کمک به حداقل 200میلیون قربانی این ویروس در برزیل و سایر کشورهای امریکای لاتین، مبلغی درحدود یک میلیون دلار معادل 710هزار پوند به یونیسف اهدا کرده است. این مبلغ اهدایی، صرف بالا بردن آگاهی جهانی نسبت به این ویروس، کاهش جمعیت پشه ناقل و نیز حمایت از ساخت واکسنی خواهد شد که بتواند بدن را در برابر این بیماری مقاوم کند.گوگل همچنین یک فراخوان ویژه برای کارمندان گوگل راه‌انداخته است تا بتوان علاوه بر مبلغ اهدایی این کمپانی، 500هزار دلار دیگر نیز برای مقابله با این بیماری به یونیسف کمک کرد.

البته تلاش این کمپانی فناوری تنها به کمک‌های مالی ختم نمی‌شود و«ژاکلین فولر» دبیر بخش خیریه گوگل هم گفته که موتور جست و جوی این کمپانی برای نمایش اطلاعات درباره زیکا آپدیت شده است تا آخرین یافته ها،نحوه ابتلا،علائم و نشانه ها، هشدارهای بهداشتی و... راحت تر در اختیار کاربران قرار گیرد و با نخستین جست‌و‌جوی خود، به بهترین و به روز ترین اخبار و اطلاعات دسترسی یابند. به گفته فولر، این اطلاعات به 16زبان نمایش داده می‌شود تا مسافران قاره امریکا وسایر کشورها بتوانند بدون محدودیت زبانی، آگاهی لازم را از این بیماری به دست بیاورند و درصورت بروز هریک از علائم، به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنند. این کمپانی همچنین با کانال‌های محبوب یوتیوب در امریکای لاتین همکاری دارد تا از طریق نمایش ویدئوهایی درباره این ویروس،مردم به زبانی ساده با زیکا آشنا شوند.

سازمان بهداشت جهانی،ویروس زیکا را یک تهدید جدی جهانی می‌داند که به ‌اندازه ابولا خطر دارد ولی شناسایی و مهار آن را سخت تر از آن می‌داند به همین دلیل مهندسان گوگل در حال همکاری با یونیسف برای تجزیه و تحلیل اطلاعات(دیتا)هستند تا بتوانند نقشه دقیق و جامع پراکندگی این ویروس را ترسیم کنند. فعالان این کمپانی می‌گویند مأموریت گوگل کمک به مردم در یافتن اطلاعات است و ما نیز با داشتن تجربه زیاد در آنالیز حجم زیادی از اطلاعات(دیتا)، می‌توانیم در این زمینه با سرعت بیشتری به بخش بهداشت و سلامت کمک کنیم.

البته از آنجا که چهار نفر از هر پنج بیمار مبتلا به این ویروس هیچ علامتی نشان نمی‌دهند و براحتی ویروس را منتقل می‌کنند، تهیه نقشه برای زیکا سخت تر از سایر بیماری‌هاست با این حال تیمی از داوطلبان گوگل، نرم افزار متن باز طراحی کرده‌اند که می‌تواند با جمع‌آوری اطلاعاتی همچون هواشناسی و اطلاعات و الگوهای سفر،به پیش‌بینی نحوه گسترش زیکا کمک کند و درواقع با تهیه این نقشه، محل بعدی شیوع احتمالی این بیماری را مشخص کند تا دولت‌ها در آماده باش بیشتری به‌سر ببرند.هرچند این ابزارها اکنون برای مهار زیکا طراحی می‌شود، ولی می‌تواند در موارد اضطراری آینده نیز مورد استفاده قرارگیرد.

ردپای بزرگ ترین بنیاد خیریه جهان در مهار زیکا
بیل گیتس بنیانگذار مایکروسافت به همراه همسرش ملیندا گیتس در بنیاد خیریه خود توجه ویژه‌ای به ویروس زیکا و تلاش برای حل مشکلات آن داشته است. وی معتقد است این ویروس را می‌توان بهتر از ویروس ابولا که سال 2014 در آفریقا شایع شده بود کنترل کرد.گیتس، ویروس زیکا را یک تراژدی دیگر برای بشر می‌خواند و معتقد است به هرحال یک شبه نمی‌توان راهکار مقابله با این ویروس و واکسن آن را یافت. ما این موضوع را در زمینه ابولا نیز شاهد بودیم ولی حالا دانشمندان با سرعت بیشتری کنار هم جمع شده‌اند که این موضوع می‌تواند زودتر به‌نتیجه برسد. ملیندا گیتس نیز گفت: ما بهترین دانشمندان با بهترین فکرها را با کمک سازمان جهانی سلامت(WHO) و(CDC)مرکز کنترل بیماری و پیشگیری گرد هم آورده ایم تا برای تشخیص،کنترل بیماری و نیز تولید واکسن علیه زیکا، گام‌هایی برداریم.ثروتمندترین بنیاد خیریه جهان تاکنون به رفع بحران‌های مربوط به سلامت در مناطق فقیرنشین کمک فراوانی کرده‌اند.

برزیل کانون اپلیکیشن‌های مبارز
بیماری زیکا در برزیل گسترش یافته و در حالی که سال 2014 حدود 147 کودک مبتلا به میکروسفالی در این کشور دیده می‌شد، این رقم در سال 2015 در اثر شیوع زیکا به 3هزار و 500 نفر رسیده و 46کودک نیز مرده‌اند.به همین دلیل دولت برزیل استفاده از فناوری برای شناسایی و مقابله با پشه ناقل این بیماری را در دستور کار خود قرار داده و در گام نخست از پهپادها کمک می‌گیرد تا بدون دخالت انسان خانه‌های متروکه،برکه‌ها و محل هایی را که احتمال وجود این پشه و تخم ریزی آن می‌رود بازرسی و سمپاشی کنند.

از دیگر تلاش‌های فناورانه برزیل برای مقابله با ویروس زیکا طراحی یک اپلیکیشن موبایلی است که به شهروندان اجازه می‌دهد آژانس‌های دولتی را درباره محل‌های احتمالی تخم ریزی این پشه یاری دهند و اطلاع‌رسانی داشته باشند.اپلیکیشن Sem Dengue هم برای کاربران گوشی‌های اندرویدی و هم دارندگان تلفن همراه با سیستم عامل iOS کارایی دارد و کاربران را قادر می‌سازد تا تصاویری از مناطق بومی زندگی این پشه ارسال کرده و مسئولان را از وجود چنین محل هایی آگاه سازند و به این ترتیب، توسط یگان ویژه سلامت نسبت به از بین بردن تخم این پشه و ضدعفونی کردن منطقه اقدام شود. واتس اپ نیز به عنوان پردانلودترین اپلیکیشن تلفن‌های هوشمند در برزیل به این کارزار وارد شده است و تخمین زده می‌شود که بیش از نیمی از برزیلی‌ها به طور مرتب از خدمات صوتی و متنی این اپلیکیشن بهره می‌گیرند و پزشکان نیز از این اپ برای ارتباط گرفتن با یکدیگر و اطلاع‌رسانی مردم در زمینه زیکا استفاده می‌کنند.

البته بسیاری نیز معتقدند ازآنجا که زیکا از طریق پشه انتقال می‌یابد،مهار آن از ابولا سخت تر است و فناوری نمی‌تواند به این بحران کمک کند که مسئولان کمپانی MIT Technology آفریقا در پاسخ به آنها با اشاره به موفقیت خود در مقابله با مالاریا در آفریقا و نیز تب دونگی در پاکستان با استفاده از اپلیکیشن‌های تلفن‌های هوشمند، عنوان کرده‌اند منشأ هردو بیماری، پشه بوده است و می‌توان زیکا را نیز مهار کرد.

شهروندان جهانی در شبکه‌های اجتماعی
تاکنون شبکه‌های اجتماعی در موارد مختلف تأثیرگذاری مناسبی داشته‌اند و می‌توان گفت که حالا دیگر مردم آنلاین تبدیل به شهروند جهانی شده‌اند و این لایک ها، توئیت‌ها و پیام هایشان در شبکه‌های مختلف اجتماعی است که خبر از اهمیت یک موضوع می‌دهد.به عنوان مثال اعتراضات فرگوسن در سال 2014 در توئیتر بازتاب گسترده داشت،چالش سطل یخ برای کمک به بیماران مبتلا به بیماری ALS و پس از آن،حوادث تروریستی پاریس،لبنان و عراق،زلزله نپال، ابولا در آفریقا و حالا هم زیکا در فیس‌بوک نمود داشته است. # این روزها هم ویروس زیکا یکی از موضوع‌های پرطرفدار در چند شبکه اجتماعی است و روزانه صدهزار نفر در فیس‌بوک درباره این بیماری بحث و گفت‌و‌گو می‌کنند. مؤسسه آماری Zoomphنیز در گزارش خود آورده است در هردقیقه 50توئیت درباره زیکا انجام می‌شود و بیشترین هشتگ مورد استفاده نیز #salud معادل سلامت در زبان اسپانیایی و #who است که به سازمان بهداشت جهانی اشاره دارد واز دیگر هشتگ‌ها می‌توان به #fightaedes، #Viruszika، #Zika و #ZikaVirus اشاره کرد.