پخت رب گوجه فرنگی در جوار مقبره کوروش

گروه گوناگون "تیتریک"؛ صدور پروانه توسط مدیر میراث فرهنگی شهرستان آباده برای صدور کارخانه تولید رب در حریم پاسارگاد در شرایطی جنجال آفرین شده که مشخص نیست این اختیار با چه منطقی به یک مدیر جزء داده شده تا بتواند درباره صادر کردن یا نکردن مجوز درباره میراث جهانی «پاسارگاد» تصمیم‌گیری کند؟

«پاسارگاد» بر جای مانده از دوران هخامنشیان، دربرگیرنده ساختمان‌هایی چون آرامگاه کوروش، مسجد پاسارگاد، باغ پادشاهی پاسارگاد، کاخ دروازه، پل، کاخ بارعام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آب‌نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، ساختارهای دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، محوطهٔ مقدس و تنگه بلاغی، پنجمین مجموعه ثبت‌شده ایرانی در فهرست میراث جهانی است.

این مجموعه تاریخی که تیرماه سال 1383، در نشست یونسکو به میزبانی چین، ثبت جهانی شد، در دشتی بلند به بلندای 1900 متر از سطح دریا، در بخش شمالی استان فارس و میان رشته کوه‌های زاگرس در فاصله 130 کیلومتری شمال شیراز جای گرفته و به واسطه شرایط آب‌ و هوایی که طی سال‌های طولانی بر این آثار تاریخی وارد آمده، دچار آسیب‌های جدی گشت و در همین راستا مرمت‌ و ایجاد سقف برای وسعت قابل توجهی از این محدوده تصویب شد.

در روزهای اخیر، خبرهایی در خصوص ایجاد کارخانه در نزدیکی پاسارگاد منتشر شده بود؛ خبرهایی باورنکردنی که بعید به نظر می‌رسید واقعیت داشته باشد؛ اما اکنون مشخص شده نه تنها صحت دارد، بلکه به واسطه اشتباه سهوی یا تعمدی یک مدیر جزء میراث فرهنگی، حتی شکایت میراث فرهنگی در دادگاه نیز به جایی نرسیده و یک کارخانه تولید رب در کنار میراث جهانی ایران بر جای می‌ماند!

محمد حسن طالبیان،‌ معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، پیش از تصدی معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، در این زمینه گفته است: «قبل از دولت کنونی، مالکِ زمینی که در حال حاضر سوله‌ی کارخانه‌ تولید رُب در آن قرار دارد، از اداره‌ی میراث فرهنگی شهرستان آباده برای احداث این کارخانه استعلام می‌گیرد، مدیر آن اداره که موظف به فرستادن این درخواست به اداره کل میراث فرهنگی استان بوده است، این کار را انجام نمی‌دهد و مجوز را به وی می‌دهد که مالک نیز کار خود را براساس این مجوز آغاز می‌کند».

طالبیان که پیش از این، مدیر مجموعه‌ جهانی پارسه پاسارگاد بود، با بیان این که در حال حاضر پرونده‌ی این تخلفِ مدیر سابق اداره میراث فرهنگی شهرستان آباده در دادگاه است، توضیح می‌دهد: «با آغاز دولت جدید و پس از پیگیری‌های میراث فرهنگی استان‌ برای توقف کار، مالک به دادگاه شکایت می‌کند، اما دادگاه رأی را به نفع مالک صادر می‌کند و او نیز کار ساخت کارخانه را ادامه می‌دهد».

سوای اینکه مشخص نیست، از این پس چگونه قرار است حریم پاسارگاد حفظ شود و احتمالاً بازدیدکنندگان آینده پاسارگاد می‌توانند رب گوجه فرنگی ایرانی را به عنوان سوغات به موطن خود ببرند، این پرسش مهم محل توجه است که چگونه تصمیم گیری درباره حریم یکی از چند میراث جهانی ایران در حدود اختیارات یک مدیر جزء نظیر مدیر اداره میراث فرهنگی کازرون تعریف شده است؟!

آیا درباره سایر میراث ملی و جهان ایران نیز مدیر اداره میراث فرهنگی یک شهرستان می‌تواند تصمیمی بگیرد و اگر او تخلفی کند، میراث ملی و جهانی ایران به همین سادگی مخدوش می‌شود؟ اساساً آیا این سازوکار پیش‌پاافتاده که دست‌درازی به حریم اماکن تاریخی ایران را برای هر سرمایه‌داری بسیار سهل الوصول می‌سازد، قابل دفاع است و آیا نباید چنین مجوزهایی راساً توسط معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی بررسی شود؟!

اینها مجموعه پرسش‌هایی است که پس از وقوع این فاجعه مطرح شده و مشخص نیست مسئولان سازمان میراث فرهنگی چگونه می‌خواهند از سازوکارهای اداری ناقص مجموعه تحت مدیریتشان دفاع کنند. ای کاش همین امروز چاره‌ای اندیشه شود و چنین راه‌های گریز قانونی بسته شود تا مجدداً شاهد تکرار چنین وقایع تلخی نباشیم.