فرصتها و چالشهای فراروی اولین خانه علوم البرز/ خانه علوم؛ حرکتی مثبت در مسیر اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان است

بدون شک راه اندازی خانه علوم تحولی علمی در راستای حرکت از حافظه محوری به سمت درک محتوا خواهد بود که راهکارهای تحقق این امر نیز در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش دیده شده است. در راستای اهداف و راهکارهای عملیاتی سند تحول بنیادین اموزش و پرورش راهکار ۶-۶-۶ ایجاد شبکه ای از محیط های یادگیری مانند پژوهش سراها، اردوگاه ها و خانه های علوم و فرهنگ،کتابخانه های عمومی، نمایشگاه ها و حوزه های تخصصی علوم و فناوری، مراکز کارآفرینی، ورزشگاه و سایر مراکز مشابه و برقراری تعامل اثر بخش مدارس با این محیط ها و با رعایت اصل غنی سازی محیط مدرسه و با همکاری سایر دستگاه ها اداره کل آموزش و پرورش استان البرز در دومین جلسه شورای آموزش و پرورش استان با همکاری دانشگاه خوارزمی گروه زیست شناسی و سایر مراکز دانشگاهی طرح تاسیس خانه علوم آموزش و پرورش را مطرح و با اکثریت آرا به تصویب شورای اموزش و پرورش رسید.

خسرو ساکی مدیر کل آموزش و پرورش استان البرز با بیان این جملات به خبرنگار ما گفت: مقرر گردید که دکتر نبیونی (نایب رئیس انجمن زیست شناسی ایران و استاد دانشگاه خوارزمی کرج) به همراه اینجانب در جلسات اتاق فکر استانداری برای راه اندازی این مرکز مشارکت دستگاه های مختلف به ویژه شهرداری و شورای شهر را جذب نماییم. در استان البرز ۶ پژوهش سرای دانش اموزی فعالیت دارند و نقشه راه آموزش و پرورش سند تحول بنیادین بوده و هر تصمیمی بر مبنای آن گرفته خواهد شد و امروز تنوع بخشی محیط های یادگیری جهت غنی سازی اطلاعات و دستیابی به آن جز اهداف آموزش و پرورش بوده و با متنوع تر شدن محیط بدون شک دانش اموزان به جای تکیه بر حافظه با مسئله محوری و درک مفهوم مطالب سر و کار خواهد داشت.

و اما نایب رئیس انجمن زیست شناسی ایران خانه علوم را عمومی سازی دانش و در واقع بردن دانش های نوین بین مردم و کمک گرفتن از مشارکت های مردمی برای تحقق این امر دانست و گفت: خانه های علوم با محوریت آموزش و پرورش و همراهی دانشگاه و حمایت های مالی شورای شهر و شهرداری شکل می گیرد که بخش تخصصی آن با دانشگاه بوده و بخش زیربنایی آن را آموزش و پرورش دنبال می کند و با دخالت دادن دبیران و معلمان با سابقه و حضور تشکل های دانش اموزی عمومی سازی دانش و انتقال آن بین آحاد و گروه مردم به واسطه آموزش و پرورش انجام می شود.

دکتر محمد نبیونی درباره کارکردهای این طرح افزود: خانه علوم در شناخت استعدادها و هدایت ان به سمت حمایت از آنها موثر است و در صورتیکه از مجاری رسمی ورود افراد به دلیل سن و سوابق تحصیلی در دانشگاه میسر نباشد استعداد شناخته شده و در مسیر درست به کار گرفته می شود و این طرح در استان البرز با این اهداف مطرح شده است، البته در بخش هایی از دنیا در قالب های تخصصی ریاضیات، فیزیک و … اقداماتی انجام شده اما محوریت اموزش و پرورش به دلیل اینکه با بدنه وسیع دانش آموزان ارتباط دارد و کارشناسان زبده در قالب دبیران در آن خدمت می کنند خانه هایی که توسط شهرداری هدایت می شدند زمینه ای را به عنوان فراهم کرد که محوریت این طرح بر عهده دانشگاه و آموزش و پرورش باشد.

وی با بیان اینکه بخش های اجرایی در استان البرز لازم است از این طرح حمایت کنند گفت: دستگاه های اداری در سیاستگذاری فرهنگی نقش داشته و نماینده ولی فقیه در استان البرز و امام جمعه کرج و دانشگاه ها و …لازم است با آن همراه باشند چرا که تحقق این امر نیازمند عزم همگانی است و خانه علوم در اسستان البرز به عنوان پایلوت در کشور می تواند  مورد توجه باشد وبومی سازی و ارتقا دانشگاه ها را تسهیل نماید و ستاد توسعه علوم شناسی به ریاست دکتر خرازی و ستاد توسعه علوم سلول های بنیادی تاکید بر تشکیل این ستادها دارند تا بخش مهمی از بدنه دانش آموزی را اطلاع رسانی کنند.

استاد دانشگاه علوم زیستی دانشگاه خوارزمی با اشاره به اینکه امروز در قالب همایش ها، برنامه ها و … اگر پذیرش استعدادها در سطوح پایین باشد بجای انکه فرد وارد دانشگاه شود به استعداد خود برسد شاید دیر شده و اهداف عملیاتی نشود تصریح کرد: لذا طرح اولیه تاسیس خانه علوم در البرز تحویل استانداری شده و مقرر شد کارگروه آموزش و پرورش و دانشگاه و اتاق فکر توسعه استان طرح نهایی را تقدیم و بخش های اجرایی و عملیاتی ان در دستور کار قرار می گیرد. طرح خانه علوم با محوریت پژوهش سراهای دانش آموزی بوده و نباید این فضا را فراموش کرد و از طریق امکانات و آزمایشگاه های آن، بخش های تحقیقاتی دانشگاه، کارگاه ها و مشارکت موسسات تحقیقاتی اگر این مهم اتفاق بیفتد طح در مدت زمان کوتاهی دنبال شده و در سال ۹۵ کار خود را آغاز خواهد کرد.

نبیونی افزود: بخشی از مشکلات صنایع جذب نیروی علاقه مند و متناسب در بخش های مختلف است و اگر این کار با با شناخت انجام شود راحت تر بوده و گیرهای تخصصی در حوزه ها که نیاز به علاقه خواهد داشت مرتفع شده و خانه علوم واسطه خوبی با صنعت خواهد بود و والدین دانش آموزانی که در صنایع مشغول به فعالیت هستند نیز می توانند دغدغه های خود را در مجامع مردمی خانه علوم مطرح کنند و از این طریق دانش آموزان موضوع منتقل شده و راهکارهای ساده ارائه و به کار گرفته شود و یکی از پنجره ها و راهکارهای رفع مشکلات صنایع می تواند همین موضوع باشد.

مدیر پارک علم و فناوری دانشگاه خوارزمی همچنین گفت: امیدواریم صنایع البرز به واسطه وجود شهرک های صنعتی متعدد که برخی از آنها تخصصی هستند در این طرح مشارکت کنند و از پتانسیل های آنها استفاده شده و دغدغه های آنها مطرح و راهکار ارائه شود که این موضوع می تواند نقطه قوتی برای راه اندازی خانه علوم باشد و حوزه های کارافرینی و کسانی که دستی بر آتش دارند نیز از این طرح استقبال کرده اند چرا که می تواند بخشی از مشکلات صنایع را تسهیل و حل کند اما بخشی از مشکلات صنایع استان البرز نیازمند فعالیت های طولانی مدت و حرکت فعلی بالاتر و نظام صنعتی کشور دارد.

نبیونی ادامه داد: نمی توان طرح خانه علوم را با نقطه ضعف همراه کرد اما به عنوان چالش یا آسیب می توان گفت: هر بخش اگر تصور کند وظیفه بخش دیگری است و اگر قرار است چیزی ایجاد شود سهم خواهی شکل گیرد و سهم مطالبه شود طرح خانه علوم با ضعف مواجه خواهد شد. همه باید کمک کنیم طرحی که با محوریت آموزش و پرورش است آموزش و آغاز پژوهش محوری را بر عهده دارد به خوبی دنبال شود و اگر بخش ها بخواهند مرزبندی کنند کار به سامان نمی رسد و همه باید همدل برای بهره برداری ملی و استانی به موضوع نگاه کنیم تا بخشی از مشکلات مرتفع شود.

وی همچنین گفت: امروز مسئله اشتغال، بیکاری، اسیب های اجتماعی به واسطه عدم غنی سازی اوقات فراغت مطرح است و این فضا آسیب ها را کاهش خواهد داد در صورتیکه اقدامی همه جانبه برای آن شکل بگیرد و ما باید پرهیز کنیم از اینکه ساختار این طرح را وابسته به دولت ترسیم کنیم چرا که با روند بروکراسی دولتی ممکن است زمینه کار خوب فراهم نشده و نظام چالاک و سبک باید برای آن طراحی کرد تا کمتر از ساختارهای میدیریتی مرسوم در کشور رنج ببرد.

و اما بدون شک تاسیس خانه علوم در راستای به زودتر نتیجه رسیدن استعدادهای دانش آموزان و کوتاه شدن مسیر بازدهی موثر بوده و از هدر رفت سرمایه های انسانی، مالی و منابع جلوگیری خواهد کرد نکته ای که در اقتصاد مقاومتی باید به آن توجه داشت چرا که امروز در حوزه تولید به دنبال اقتصاد دانش بنیان هستیم و این طرح حرکتی مثبت در مسیر اقتصاد دانش بنیان خواهد بود و اگر درست عمل شود بخشی از مسیر دستیابی به اهداف را محقق می کند.