سه‌شنبه ۰۸ خرداد ۱۴۰۳ - 2024 May 28
این خطر در کمین سالمندان است
ناراحت است، آنقدر كه انگار عزیزی را از دست داده. می‌گوید مادربزرگش از پله افتاده و لگنش شكسته و اشك‌هایش سرازیر می‌شود.
به گزارش گروه اجتماعی« تیتریک »كمی مكث می‌كند و ادامه می‌دهد: همه می‌گویند هر
كس تو این سن و سال دچار این شكستگی بشه، نمی‌مونه!این تصور خیلی از ماست،
اما اتفاقا خیلی از افراد مسنی كه دچار این مصدومیت می‌شوند به سلامت از
بیمارستان به خانه می‌روند، اما چرا این شكستگی در افراد مسن ممكن‌است با
یك زمین‌خوردگی ساده رخ دهد، ولی در جوان‌ها به این راحتی اتفاق نمی‌افتد؟
دكتر كاوه قرنی‌زاده، متخصص ارتوپدی، فلوشیپ جراحی تعویض مفصل و استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران، درباره علت این اتفاق می‌گوید: استخوان جوان‌ها تراكم و استحكام بیشتری دارد و فقط بر اثر ضربه و حادثه شدید مثل تصادف یا افتادن از ارتفاع بالا امكان دارد لگنشان دچار شكستگی شود ولی در مسن‌ترها به دلیل كم‌بودن تراكم استخوان، با حوادث معمولی هم شكستگی لگن رخ می‌دهد.
به گفته دكتر قرنی‌زاده، اگر لگن جوانی با حوادث ساده‌ای مثل افتادن در حمام یا لیز‌خوردن در برف بشكند، یعنی بنا بر عللی استخوان‌هایش تراكم لازم را ندارد و احتمالا شاید به دلیل مصرف كورتون به پوكی‌استخوان مبتلاست.
چرا شكستگی لگن در مسن‌ها خطرناك است؟
دكتر قرنی‌زاده می‌گوید: در گذشته حدود ۲۰ ـ ۱۵ درصد افراد مسنی كه دچار این عارضه می‌شدند، در سال اول فوت می‌كردند حتی می‌گویند شكستگی بخشی از روند مرگ بوده است، اما جراحی و پیشرفت علم پزشكی، امروزه این آمار را به نصف رسانده و اگر در ۷۲ ساعت اول یا حداكثر پنج روز اول بعد از سانحه، جراحی انجام و استخوان ثابت شود، احتـــمال مرگ و میر در یك سال اول ۵۰ درصد كمتر می‌شود.
این متخصص ارتوپدی ادامه می‌دهد: البته طبق آمار ۱۰درصد افراد مسنی هم كه جراحی می‌شوند، طی یك سال اول فوت می‌كنند ولی علت مرگ آنها شكستگی نیست. خیلی وقت‌ها قوای جسمی و ذهنی این بیماران كاهش یافته و علت زمین خوردنشان هم اصل این مشكلات بوده است. برخی هم دچار آلزایمر یا پاركینسون یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت هستند و به علت ابتلا به این بیماریها فوت می‌كنند نه شكستگی.
او درباره ربط این بیماریها به شكستگی لگن بیمار كه در معرض خطر مرگ قرار می‌گیرد، می‌گوید: با ثابت‌كردن شكستگی درد خوب می‌شود و هر طور شده باید بیمار با فیزیوتراپی، واكر و عصای زیربغل راه بیفتد. این كار بسیار مهم است و باعث می‌شود بیمار دچار عوارض شدید و خطرناكی مانند زخم‌بستر، ذات‌الریه، عفونت ریه، عفونت بیمارستانی، لاغر‌شدن عضو و ماهیچه ـ كه باعث می‌شود فرد دیگر نتواند حركت كند ـ نشود ولی در بیمارانی كه دچار اختلال حواس، آلزایمر یا چاق هستند، كار سخت‌تر می‌شود.
بعد از حادثه چه كنیم؟
اگر فردی مسن باشد، حتما نباید حادثه بزرگی اتفاق بیفتد تا لگن بشكند، مخصوصا در خانم‌ها، بنابراین اگر زمین خوردند و درد و ناراحتی داشتند و نتوانستند بلند شوند، باید فوری اورژانس را خبر كرد و آنها را تكان نداد، چون گاهی استخوان فقط ترك می‌خورد و جابه‌جایی باعث می‌شود شكستگی اتفاق بیفتد.
این متخصص فلوشیپ جراحی مفاصل تاكید می‌كند: این تصور كه اگر كمی بیمار دراز بكشد یا مدتی بگذرد، خوب می‌شود و تعلل یا مداخله افراد غیرمتخصص مثل شكسته‌بندها، بسیار غلط و خطرآفرین است.
او ادامه می‌دهد: ممكن است فقط استخوان ترك‌خورده باشد و با این اهمال‌كاری بشدت دچار شكستگی شود در این صورت بیمار به جراحی سنگین چند ساعته با تعویض مفصل و گذاشتن پروتز نیاز پیدا می‌كند.
این متخصص ارتوپدی به نكته جالبی اشاره می‌كند و می‌گوید: در افراد مسن حتی اگر مثلا عكس رادیولوژی چیزی نشان ندهد، حتما لازم است ارتوپد بیمار را معاینه كند. مواردی بوده كه بیمار را به درمانگاه رسانده‌اند و عكس رادیولوژی ترك استخوان را نشان نداده و به‌علت این‌كه متخصص بیمار را معاینه نكرده، بیماری تشخیص داده نشده و ترك به شكستگی تبدیل شده است.
جراحی حیاتی است
جراحی شكستگی لگن براساس این‌كه شكستگی در كجا اتفاق افتاده باشد، تفاوت دارد. گاهی با پلاتین ثابت می‌شود و گاهی جراح مجبور است سر مفصل را تعویض كند.
دكتر قرنی‌زاده توضیح می‌دهد: این عمل جراحی كوچك نیست، اما بزرگ هم نیست و بیهوشی آن بیشتر از راه نخاع انجام می‌شود كه ریسك عوارض آن كمتر است. قبل از عمل، درد شدید است و بیمار اصلا نمی‌تواند تكان بخورد، ولی بعد از آن به طور واضح درد كم می‌شود و می‌تواند زانو را خم و راست كند.
هدف اصلی از جراحی این است كه استخوان ثبات پیدا كند و بیمار بتواند راه بیفتد تا دچار عوارض بعد از عمل نشود، بنابراین جراحی ضروری است و انجام نگرفتن آن گاهی به قیمت جان بیمار تمام می‌شود.
شكستگی لگن در كمین خانم‌ها
خانم‌ها در سنین یائسگی بیشتر در معرض خطر شكستگی لگن هستند.
دكتر قرنی‌زاده در این‌باره توضیح می‌دهد: هورمون‌های جنسی زنانه و مردانه تراكم استخوان را حفظ می‌كند. در آقایان كه این هورمون‌ها تا آخر عمر ترشح می‌شود، پوكی‌استخوان كمتر اتفاق می‌افتد، ولی از آنجا كه ترشح هورمون‌های جنسی پس از یائسگی در خانم‌ها قطع می‌شود، تراكم استخوان‌ها بشدت كاهش می‌یابد و مستعد شكستگی لگن و مچ‌دست می‌شوند. معمولا خانم بعد از یائسگی (پنجاه سالگی) و آقایان در ۶۰ سالگی مستعد ابتلا به پوكی‌استخوان می‌شوند و هر چه سن بالا رود، این ریسك بیشتر می‌شود.
فلوشیپ جراحی تعویض مفصل ادامه می‌دهد: در دنیا تمام خانم‌هایی كه در سنین یائسگی هستند و حتی قبل از آن ۱۵۰۰میلی‌گرم كلسیم در روز دریافت می‌كنند كه یك گرم آن با مصرف قرص یا كپسول و ۵۰۰ میلی‌گرم آن از تغذیه تامین می‌شود. حداقل ۴۰۰ واحد روزانه ویتامینD نیز لازم است، چون در ایران قرار گرفتن در معرض نورخورشید و مصرف غذاهای دریایی بسیار كم است. مصرف این قرص‌‌ها جلوی افت تراكم استخوان را می‌گیرد.
از جوانی به فكر باشید
متاسفانه خیلی از ایرانی‌ها فعالیت ورزشی ندارند، مخصوصا شهرنشین‌ها و پشت‌میز‌نشین‌ها كمتر میانه‌ای با ورزش و تغذیه سالم دارند بنابراین تراكم‌استخوان در آنها حتی در جوانی هم زیاد نیست به همین دلیل به پیری نرسیده مستعد شكستگی‌های لگن می‌شوند.
به گفته این استاد دانشگاه، افراد جوان‌تر باید تحرك بیشتری داشته باشند و ورزش مداوم و تغذیه مناسب را جدی بگیرند بنابراین جوان‌ترها لبنیات، سبزیجات، مواد حاوی كلسیم و طبیعی را در برنامه غذایی‌شان بگنجانند و مصرف فست‌فود، سیگار و الكل را كه بسیار خطرناك است، حذف كنند.
منبع: افکارنیوز
ارسال نظر
اخبار برگزیده
