تناقض قرارداد سایپا و سیتروئن با وعده‌های پسابرجامی دولت
گروه اقتصاد «تیتریک»،این روزها صنعت خودروی ایران به شدت درگیر مذاکره و آغاز دور جدیدی از همکاری با خودروسازان فرانسوی است. این در حالی است که با اجرایی شدن برجام، مسئولان دولتی و خودروسازان بارها از خیل عظیم درخواست خودروسازان خارجی برای حضور و سرمایه‌گذاری در ایران خبر داده‌اند،اما آنچه تاکنون عملیاتی شده تنها همکاری خودروسازان ایرانی با شریک قبلی خود یعنی فرانسوی‌ها است. فرانسوی‌هایی که در دوران تحریم نقش خود را به خوبی برای دولتمردان سیاستمدارشان ایفا کردند و به بدترین شکل ممکن، پاسخ شراکت 23 ساله با خودروسازان ایرانی را دادند.
پس از انعقاد قرارداد ایران خودرو و پژو فرانسه در سال گذشته، حال نوبت به اثبات وفاداری سایپا به فرانسوی‌ها رسیده و همین روزها قرارداد همکاری این شرکت ایرانی با شرکت سیتروئن فرانسه که در واقع زیرمجموعه گروه پژو محسوب می‌شود، به امضا خواهد رسید.
محسن صالحی نیا معاون وزیر صنعت در امور صنایع که در عین حال رئیس هیأت مدیره ایران خودرو نیز هست، اخیراً از امضای قرارداد سایپا و سیتروئن فرانسه خبر داده که بر این اساس نیمی از سهام کارخانه سایپا کاشان به سیتروئن خواهد رسید.
مهدی جمالی، مدیرعامل سایپا نیز اواسط خرداد امسال از امضای این قرارداد تا دو هفته آینده خبر داده بود.
شرکت سیتروئن فرانسه در سال 1976 به تصاحب پژو در آمد و طبق مذاکرات انجام شده بین سایپا و سیتروئن، قرار است با مشارکت 50 درصدی دو طرف، یک شرکت مشترک ایجاد شود که سایپای کاشان به عنوان آورده خودروساز ایرانی مد نظر است و طرف فرانسوی نیز نقشه های طراحی و همچنین سرمایه‌ای مختصر برای اصلاح خط تولید را ارائه خواهد کرد. به این ترتیب سیتروئن مالک نیمی از کارخانه بزرگ سایپای کاشان خواهد شد و شرکت سایپا کاشان که کارخانه‌ای جدید و به روز است به راحتی در اختیار فرانسوی‌ها قرار می‌گیرد. هرچند به دلیل شفاف نبودن و محرمانه بودن قرارداد مشخص نیست شرکت سیتروئن چه میزان پول نقد در این زمینه سرمایه گذاری خواهد کرد.
* انحصار فرانسوی‌ها در صنعت خودروی ایران
مرور قرارداد همکاری خودروسازان ایرانی با فرانسوی‌ها گویای ادامه انحصار فرانسوی‌ها در صنعت خودرو ایران است و ادامه این روند نشان می‌دهد که به این زودی ها شاهد ایجاد رقابت در این صنعت نخواهیم بود.
این انحصار علاوه بر قبضه بازار خودروی کشور توسط فرانسوی‌ها، نوعی تبانی در قیمت‌گذاری محصولات گروه پژو سیتروئن را در ایران به همراه خواهد داشت و در این بخش نیز رقابتی را شاهد نخواهیم بود. به این ترتیب، همین رقابت نیم‌بندی هم که ایران خودرو و سایپا با هم دارند کمرنگ تر خواهد شد و گروه پژو سیتروئن با دو بازوی ایران خودرو و سایپا بازار خودروی ایران را کنترل خواهد کرد.
در واقع گروه پژو سیتروئن محصولاتش را طوری قیمت گذاری خواهد کرد که رقابت ایران خودرو و سایپا اثر منفی بر فروش محصولاتش نداشته باشد. این ماجرا قبلاً هم در شراکت با رنو اتفاق افتاده است به طوری که رنو در همکاری با ایران خودرو و سایپا یک محصول مشترک یعنی تندر90 را در این دو شرکت تولید می‌کند و سیاست یکسانی را راجع به قیمت‌گذاری این محصول در پیش گرفته است.
* محصول یکسان پژو و سیتروئن
با نهایی شدن همکاری ایران خودرو و پژو و همچنین سایپا و سیتروئن، فرانسوی‌ها در حالی برای حضور در بازار پرسود خودروی ایران گام بزرگی برداشته‌اند که اصولاً خودروهای سیتروئن و پژو دارای پلت‌فرمی مشترک هستند. در واقع خودروهای پژو و سیتروئن به جز طراحی بدنه عیناً مشابه یکدیگر هستند. پژو 301 به عنوان یک محصول مشترک بین ایران خودرو و پژو مطرح است و این در حالی است که سایپا نیز محصولی با نام الیزه برای تولید با سیتروئن مد نظر دارد که در واقع الیزه و 301 بر روی یک پلت‌فرم مشترک به نام PF1 تولید می‌شوند.
به این ترتیب حضور شرکت سیتروئن در بازار خودرو ایران تأثیری به حال صنعت خودروی کشورمان نخواهد داشت و انتقال دانش فنی در این صنعت اتفاق نمی‌افتد. این در شرایطی است که مسئولان دولتی از رئیس جمهور گرفته تا وزیر صنعت همواره بر لزوم انتقال دانش فنی در همکاری‌های خارجی تأکید داشته‌اند.
* پرونده طراحی و تولید خودروهای ایرانی در بایگانی
مرور شرایط همکاری شرکت‌های خودروساز ایرانی و فرانسوی دوباره کارخانه‌های ایرانی به محلی برای مونتاژ خودروهایی تبدیل خواهند شد که کمکی به رشد صنعت خودروی کشور نمی‌کند و همانطور که در سال‌های گذشته پژو سهم بزرگی را در بازار خودرو ایران تصاحب کرد، باز هم فرانسوی‌ها برنامه‌ریز اصلی بازار خودروی ایران خواهند شد.
در این شرایط پرونده طراحی و تولید خودروهای ایرانی بایگانی خواهد شد و خودروهای فرانسوی یکه‌تاز بازار خودروی ایران می‌شوند. خودروسازان ایرانی نیز که همواره در انجام پروژه های طراحی و توسعه پلت‌فرم تعلل زیادی داشته‌اند، همچنان انگیزه‌ای برای طراحی و توسعه محصول خود نخواهند داشت.
به این ترتیب صنعت خودروی ایران برای دومین بار در حال واگذاری به شرکت‌های فرانسوی است و با وجود همه هشدارهای کارشناسان و تأکید مقام معظم رهبری بر لزوم دقت در همکاری با شرکت‌های خارجی و رعایت چارچوب اقتصاد مقاومتی، طرف‌های مذاکره‌کننده توجه چندانی به این موضوع نداشته و داستان نفوذ فرانسوی‌ها در خودروسازی ایران همچنان ادامه دارد.
فارس
