کیارستمی سادگی روستایی ایران را به جهانیان نشان داد

کیارستمی شناخته ترین کارگردان جشنواره های جهانی

کیارستمی شاید شناخته شده ترین کارگردان ایرانی برای انواع فستیوال ها و بنیاد های فرهنگی و هنری رنگارنگ در سراسر جهان باشد. او در سخن به وطن و ریشه داری ارادت نشان می داد و سعی داشت تا بتواند سادگی روستایی ایران را به جهانیان نشان دهد. آثار او نیز معمولاً از سوی جشنواره های رنگارنگ هنری مورد اقبال قرار می گرفت که از جمله می توان به 5 بار نامزد شدن و یکبار برنده شدن نخل طلایی جشنواره فیلم کن اشاره کرد.

از سادگی زندگی ایرانی تا طعم تلخ گیلاس

مجموعه ی افتخارات کیارستمی از منظر هنرمندان و علاقمندان سینمای هنری که برخی شان از سر شکم سیری، هنر را فقط برای هنر می خواهند، رویایی شیرین است. روش کیارستمی الگویی برای بسیاری از فیلمسازان روشنفکر مأب پس از خود بوده است. فعالیت های آموزشی وی در کارگاه های متعدد آموزشی در ایران و سایر نقاط جهان همواره به این امر دامن می زده است. الگویی که اگر چه با شعار سادگی روستایی ایرانی آغاز شد ولی غالباً منجر به تلقی بدوی گرایی ایرانی در نزد مخاطبان خصوصاً مخاطبان خارجی می شده که این اتفاق با توجه به رویکرد رسانه ای غرب در اجرای پروژه های ایران هراسی تشدید هم شده است. در هرحال عملکرد سینمایی این فیلمساز و پیروان وی، دستاورد زیادی برای ایران در مسیر پیشرفت و عدالت نداشته و سینمای او که بسیار از سینمای نئورئالیزم ایتالیا تأثیر گرفته بود، بیشتر می توانست شیرینی را بر کام تلخِ روشنفکران کافه نشین و یا سینماچی های هنری بنشاند. سینماچی هایی که برایشان «طعم تلخ گیلاس» جای طعم شیرین گیلاس را می گیرد و در کوران مواجهه ی با مرگ در زلزله ی رودبار «زندگی و دیگر هیچ» مست شان می کند.

سینما ابزار تقویت روحیه حماسی و عزت ملی

امّا این همه برای آن دسته از اهالی سینما که سینما را بعنوان ابزاری برای تقویت روحیه ی حماسی و عزّت ملّی می پندارند، چندان جذاب نیست همچنان که سکوهای جشنواره های خارجی را غایت القصوی نمی دانند. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم سینما سینما است. سینما نه به تعبیر آنچه منورالفکر های غربی مآب می پندارند بلکه به معنای ابزاری که بسیاری از قدرت های بزرگ برای به کرسی نشاندن ایدئولوژی و سیاست های خود از آن بهره می گیرند و البته در این میانه هم جایی برای به خود مشغول شدن سینماچی های هنری در نظر گرفته اند تا سرگرم باشند. ایران نیز در مسیر عدالت و پیشرفت می بایست به سینمایی قدرتمند دست یابد. البته نه با روش پروپاگاندا و اغواگری که در غرب مرسوم است بلکه با روش ارشادی که تشنگان معنا و حقیقت و تعالی را سیراب نماید. که این مهم با سینمایی از این دست سنخیت ندارد. در هر حال آنچه از سینمای کیارستمی دارای لطافت و عزّت است شایستگی تقدیر دارد ولی قضاوت و سخن راندن درباره آنچه صرفاً به وجوه به اصطلاح هنری سینما و افتخارات جشنواره ای مربوط می شود را به علاقمندان خود وامی گذاریم.

رضا مشرقی-فیلمساز البرزی