مقایسه حُرهای تاریخ بشریت

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «تیتر یک»؛ در هنگامه محرم، یاد رشادت‌ها و فداکاری‌های یاران امام حسین (ع) زنده می‌شود. در میان این یاران، داستان حُربن‌یزید ریاحی از درخشان‌ترین نمونه‌های توبه و بازگشت به فطرت پاک انسانی است.

حُر که ابتدا مأمور ممانعت از حرکت امام حسین (ع) به‌سوی کوفه بود، با شنیدن سخنان امام و مشاهده مظلومیت‌ایشان، متحول شد و به یاران حق پیوست. توبه او درس‌های بزرگی برای ما دارد: همیشه راه برای بازگشت به‌سوی حق باز است و معرفت و بصیرت، کلید ر‌هایی از تاریکی و گمراهی است، همچنین والاترین درس این رویداد شجاعت در انتخاب مسیر حق است، حتی در برابر ظلم و قدرت، فضیلتی والا است.

جامعه زمان امام حسین (ع) با جامعه امروز تفاوت‌های بسیاری دارد. در آن زمان، بسیاری از مردم تحت ظلم و ستم حاکمان ستمگر بودند و به دنبال عدالت و معنویت حقیقی می‌گشتند. اما امروزه، بسیاری از مردم در دریای غفلت و شهوات غرق و از حقیقت دور شده‌اند. بااین‌حال، درس‌های عاشورا و فداکاری‌های امام حسین (ع) و یارانش، همچنان برای بشریت راهگشا است و ما می‌توانیم با الگوگیری از این بزرگواران، در مسیر حق و عدالت قدم برداریم و برای ر‌هایی از ظلم و ستم تلاش کنیم. سپاه امام حسین (ع) از یاران مخلص و فداکاری تشکیل شده بود که جان خود را در راه دفاع از حق و حقیقت فدا کردند. این افراد از اقشار مختلف جامعه بودند و با وجود کمی تعداد، در برابر سپاه یزید که به‌مراتب قوی‌تر بود، ‌ایستادگی کردند.

گذری بر واقعه عاشورا و داستان حُربن یزید در سینمای ایران

فداکاری و شجاعت یاران امام حسین (ع) برای همیشه در تاریخ ثبت شده و الگویی برای همه آزادی‌خواهان و عدالت‌طلبان جهان است. این تاریخ نه‌تنها می‌تواند به‌عنوان الگوی مناسب در زندگی واقعی همه ما باشد؛ بلکه هنرمندان و اهالی سینما و تلویزیون همچنین اهالی رسانه می‌توانند به‌عنوان یک نمونه برتر جزء آثار خودشان این واقعه و تاریخ را به ثبت برسانند به همین منظور در سینمای ایران تاکنون فیلم‌های متعددی با موضوع محرم و واقعه عاشورا ساخته شده‌اند که هر کدام از آن‌ها به جنبه‌ای خاص از این واقعه عظیم پرداخته‌اند. از جمله این فیلم‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

فیلم سینمایی رسالت (۱۳۵۰): این فیلم به کارگردانی مجید مجیدی، داستان زندگی حضرت محمد (ص) را از زمان تولد تا بعثت‌ایشان روایت می‌کند.

فیلم سینمایی محمد رسول‌الله (۱۳۷۵): این فیلم نیز به کارگردانی مجید مجیدی، ادامه فیلم رسالت است و به دوران پس از بعثت حضرت محمد (ص) و وقایع صدر اسلام می‌پردازد.

فیلم سینمایی روز واقعه (۱۳۷۳): این فیلم به کارگردانی شهرام اسدپور، به وقایع روز عاشورا و شهادت امام حسین (ع) و یارانش می‌پردازد.

سریال مختارنامه (۱۳۸۱-۱۳۸۸): این سریال به کارگردانی داوود میرباقری، به زندگی و قیام مختار ثقفی پس از واقعه عاشورا می‌پردازد.

فیلم سینمایی عقاب‌ها (۱۳۷۷): این فیلم به کارگردانی علی حاتمی، داستانی خیالی در دوران معاصر را روایت می‌کند که با وقایع عاشورا مرتبط می‌شود.

انتخاب بهترین فیلم در میان این آثار، تا حد زیادی به سلیقه و علایق مخاطب بستگی دارد؛ اما هر کدام در جایگاه خودشان به‌عنوان اثر ماندگار در رسانه ملی به ثبت رسیده‌اند.

اگر در میان همه این فیلم‌ها و سریال‌های سینمایی، فیلم سفیران ۱۳۷۴ به کارگردانی بهروز افخمی است که به طور خاص به داستان حربن یزید ریاحی و توبه او پرداخته است. این فیلم، داستان حُر را از زمان مأموریت او برای دستگیری امام حسین (ع) تا لحظه توبه و پیوستن به یاران امام را روایت می‌کند و به‌عنوان اثری ماندگار در تاریخ سینمای تاریخی و مذهبی به ثبت رسیده است.

همچنین فیلم سینمایی رستاخیز که به طور مختصر به داستان حُربن‌یزید ریاحی و توبه او اشاره کرده است. در این فیلم، حُر به‌عنوان یکی از فرماندهان سپاه یزید که مأموریت دستگیری امام حسین (ع) را بر عهده دارد، معرفی می‌شود. او در ابتدا با سپاه امام درگیر می‌شود، اما پس از مشاهده مظلومیت امام و یارانش، تردید‌هایی در دلش پدید می‌آید. حُر در نهایت با امام حسین (ع) ملاقات می‌کند و داستان زندگی خود را برای‌ایشان تعریف می‌کند. امام به او وعده مغفرت الهی را می‌دهد و حُر با شنیدن این سخنان، توبه می‌کند و به یاران امام می‌پیوندد. نقش حر در فیلم رستاخیز کوتاه است، اما به‌خوبی حس پشیمانی و ندامت او را به تصویر می‌کشد.

مقایسه شخصیت حُربن‌یزید ریاحی در زمان امام حسین (ع) با دوران معاصر

حُربن یزید ریاحی، از شخصیت‌های برجسته واقعه عاشورا، نمادی از توبه، شجاعت و ایثار است. او که ابتدا مأمور دستگیری امام حسین (ع) بود، با مشاهده مظلومیت‌ایشان و یاران‌شان، متحول شد و به یاران حق پیوست. به همین منظور شخصیت حُر در زمان امام حسین (ع) و دوران معاصر، از وجوه مختلف قابل مقایسه است:

۱. انگیزه‌ها:

حُر در زمان امام حسین (ع): حُر در ابتدا به دلیل اطاعت از دستور مافوق و دریافت وعده‌های دنیوی، مأمور دستگیری امام حسین (ع) شد. اما با مشاهده فداکاری و مظلومیت امام و یارانش، دچار تردید شد و به دنبال حقیقت رفت. انسان معاصر: انگیزه‌های افراد در دنیای امروز متنوع‌تر و پیچیده‌تر است. برخی به دنبال عدالت و معنویت هستند، درحالی‌که برخی دیگر تحت‌تأثیر عوامل مادی، غفلت و شهوات قرار دارند.

۲. انتخاب:

حُر در زمان امام حسین (ع): حُر در شرایطی دشوار قرار داشت. او از یک سو، به دلیل تعهدات قبلی و ترس از مجازات، در تردید بود و از سوی دیگر، با ندای وجدان خود روبرو بود.

انسان معاصر: انسان امروز نیز در بزنگاه‌های مختلف زندگی، با انتخاب‌های سختی روبرو می‌شود. انتخاب بین حق و باطل، خیر و شر، و سختی و آسانی، از جمله این انتخاب‌ها هستند.

۳. فداکاری:

حُر در زمان امام حسین (ع): حُر پس از توبه، جان خود را در راه دفاع از امام حسین (ع) و یارانش فدا کرد. او با این فداکاری، به مقام والایی در نزد خداوند دست یافت.

انسان معاصر: فداکاری در دنیای امروز، معنای گسترده‌تری پیدا کرده است. فداکاری می‌تواند به اشکال مختلفی مانند ایثار در راه علم، دانش، خدمت به خلق و حفظ نظام در سرزمین خود ایفا شود.

۴. درس‌ها:

حُر در زمان امام حسین (ع): همچنان که در موارد فوق گفته شد داستان حُر، درس‌های زیادی برای بشریت دارد. این داستان به ما می‌آموزد که همیشه راه برای بازگشت به سوی حق باز است و معرفت و بصیرت به‌عنوان کلید ر‌هایی از تاریکی گمراهی است و این شجاعت در انتخاب مسیر حق است که حتی در برابر ظلم و قدرت، فضیلتی والا را در بر دارد.

انسان معاصر: درس‌های عاشورا و فداکاری‌های امام حسین (ع) و یارانش، همچنان برای بشریت راهگشا است. ما می‌توانیم با الگوگیری از این بزرگواران، در مسیر حق و عدالت قدم برداریم و برای ر‌هایی از ظلم و ستم تلاش کنیم. البته این نکته حائز اهمیت است که مقایسه کامل شخصیت حُر در دو دوره تاریخی، نیازمند بررسی عمیق‌تر زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هر دوره است. بااین‌حال، می‌توان گفت که داستان حُر در هر دو دوره تاریخی، پیامی جهانی دارد و می‌تواند الهام‌بخش انسان‌ها در مسیر حق و رستگاری باشد. حُرِ این زمان کار آسانی نیست، چرا که شباهت‌ها و تفاوت‌های متعددی بین شخصیت حُربن‌یزید ریاحی در زمان امام حسین (ع) و افراد در دوران معاصر وجود دارد. درست است که در دنیای امروز، انسان‌های شجاع و فداکاری وجود دارند که در راه حق و عدالت جانفشانی می‌کنند، اما یافتن فردی که به طور کامل خصوصیات حُر را داشته باشد، دشوار است.

حُرِ دیروز و حُرِ امروز؛ فداکاری در گذر زمان

بااین‌حال، می‌توان به برخی از ویژگی‌های حُرِ این زمان اشاره کرد:

کسی که در برابر ظلم و ستم سکوت نمی‌کند و به دنبال عدالت و حقیقت است.

کسی که شجاعت دارد در راه عقیده خود قدم بردارد، حتی اگر به ضرر او باشد.

کسی که حاضر است برای دفاع از مظلومان فداکاری کند.

کسی که از اشتباهات خود پشیمان می‌شود و به دنبال رستگاری است.

بنابراین یافتن نمونه‌های عینی از حُرِ این زمان در دنیای امروز، نیازمند تحقیق و بررسی عمیق‌تر در زمینه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است. بااین‌حال، می‌توان گفت که هر انسانی که در راه حق و عدالت تلاش می‌کند و حاضر به فداکاری برای دفاع از مظلومان است، می‌تواند به‌عنوان حُرِ این زمان شناخته شود. داستان حُربن‌یزید ریاحی، درس‌های ارزشمندی برای بشریت دارد که در هر دوره تاریخی هستند و در نهایت ما می‌توانیم با الگوگیری از این شخصیت بزرگ، در مسیر حق و عدالت قدم برداریم و افرادی همچون حُر را به‌واسطه افراد فرهیخته در رسانه ملی و هنرمندان ارزشی در زندگی و جامعه امروز به تصویر بکشانیم تا شاید مروری باشد برای نسل جوان و مدرنی که از حقیقت‌های تاریخ به‌دور ‌می‌روند.

مهدیه سادات نقیبی – الهه ملاحسینی – تیتر یک

انتهای خبر/