راهکارهای مقابله با ترس و اضطراب کلاس اولی ها

در این روز اکثر کودکانی که حتی حضور در مهدکودک ها را نیز تجربه کرده اند به دلیل تفاوت فضای مدرسه و قوانین مربوط به آن دچار کمی ترس و دلهره می شوند که معمولا اوج آن با گریه و درخواست از اولیا برای حضور در کلاس بروز می کند.

از آنجا که این مشکل شایع، همه ساله گریبانگیر برخی از والدین کلاس اولی ها بوده است تصمیم گرفتیم تا با "سپیده کریمی" روانشناس کودک، گفت و گویی داشته باشیم و ضمن بررسی چرایی این مسئله راهکارهای موثر رفع این مشکل را جویا شویم.

• سلام ، اگر ممکن است در آغاز سخن، دلیل این که برخی از کلاس اولی ها براحتی با مدرسه ارتباط برقرار می کنند و برخی تا مدتها حاضر به پذیرش حضور در این محیط نیستند را بفرمایید.

همانطور که می دانید خانه و خانواده تا پیش از ورود بچه ها به مدرسه مهمترین مامن آنها بشمار می رود و به اصطلاح تمام دوست داشتنی های آنها با حضور در محیط خانه رقم می خورد . با وجود آپارتمان نشینی اکثر بچه ها به بازی در حانه با تبلت ها و گوشی های همراه والدین خود عادت کرده اند و جدا شدن از محیط خانه و رفتن به مدرسه  را به مثابه جدایی از والدین و در کتار آن جدا شدن از سرگرمی های خود می دانند، به همین خاطر است که اخیرا اکثر بچه ها برای ورود به مدرسه مقاومت می کنند.

• چه را هکارهایی را برای جلوگیری از بروز چنین حالتی(مدرسه نرفتن کلاس اولی ها) پیشنهاد می کنید؟

والدینی که فرزند کلاس اولی و یا پیش دبستانی دارند باید دست کم از یک ماه قبل از آغاز مهرماه فرزند خود را آماده کنند. زمانی که فرزندشان با ذوق مشغول خرید کیف و نوشت افزار است از دوران مدرسه خود بگویند و سعی کنند به او القا کنند که رفتن مدرسه به او برتری می بخشد . اگر فرزندشان خواهر یا برادری دارد که قبلا به مدرسه رفته است، شادمانی او در ارتباط با دوستانش را مثال بزنند و مهمتر این که حتما پس از ثبت نام اولیه یک یا دو بار مسیر خانه تا مدرسه راضمن همین گفت و گو ها با فرزندشان طی کنند و محیط مدرسه را به کودک خود نشان دهند.

• به این اشاره داشتید که والدین محیط مدرسه را به فرزندشان نشان دهند اگر ممکن است بیشتر توضیح دهید که در این بازدید باید بر چه چیزهایی تمرکز شود؟

یک شعار معروفی است که می گوید" عدم آگاهی زمینه ساز ایجاد ترس است" ، به همین خاطر لازم است قبل از هرچیز ترس بچه ها شناسایی شده و در آن خصوص به او آگاهی و اطمینان خاطر داده شود که جای ترس و نگرانی وجود ندارد.

 من به تجربه، اینجا چند ترس عمده کودکان کلاس اولی را در کنار راهکارهایش عنوان می کنم و امیدوارم مفید واقع شود:

اولین ترس کودک ، ترس از دوری از والدین (خصوصا مادر) است و تقربیا 60 درصد کودکان کلاس اولی تصور می کنند قرار نیست مادرشان دیگر به دنبال  آن ها برگردد!

راهکار: همانطور که اشاره کردم  باید پیش از رفتن به مدرسه مسیر خانه تا مدرسه با کودک طی شود، حتی کودکان اگر سرویس هم داشته باشند رعایت این نکته ضروری است. 

طی مسیر خانه تا مدرسه مسلما فروشگاه یا مراکز خدماتی بسیاری است والدین باید ضمن گفت و گو با فرزند خود به طور غیر مستقیم به او اطمینان دهند که حتما به دنبال او خواهند آمد، بطور مثال بگویند : یادم باشد هرروز که به دنبال تو می آیم از این نانوایی نان بخرم و ... و همچنین خوب است از فرزندخود بخواهد جایی را در محیط بیرون مدرسه مشخص کند تا او زمان تعطیل شدن آنجا منتظر باشد بطور مثال بگوید: به من بگو از مدرسه بیرون آمدی دوست داری من (مادر / پدر) کجا ایستاده باشم؟ این گونه کودک پاسخ پرسش درونی خود را مبنی بر این که  آیا مادر یا پدرم به دنبالم خواهند آمد  می گیرند و با آرامش بیشتری به مدرسه می روند.

نکته بعدی در خصوص سرویس بهداشتی است . اکثر بچه های کلاس اولی از سرویس بهداشتی در طول ساعت حضورشان در مدرسه استفاده نمی کنند و این خود مسبب ایجاد اضطراب و دلهره است.

راهکار:  والدین پیش از آغاز سال تحصیلی باید دست کم یک یا دوبار فرزند خود را برای استفاده از سرویس بهداشتی همراهی کنند و نحوه باز و بسته شدن درب سرویس و استفاده از شیر روشویی و مخزن مایع دستشویی را آموزش دهند.

ترس بعدی ترس از ایجاد ارتباط با دوستان است که معمولا منجر به گوشه گیری بچه ها می شود و عدم توجه به آن ممکن است باعث شود خاصیت گوشه گیری تا پایان سال تحصیلی و حتی سال های آینده در کودکان ماندگار شود.

راهکار: بهترین راه حل این است که کودکانی که در مدرسه مشترک ثبت نام کرده اند را باهم آشنا کنید این مهم در زمان ثبت نام و یا پرو لباس فرم به راحتی اتفاق می افتد و والدین کودکان مضطرب می توانند از کودکانی که در مدرسه مشترک با فرزندشان ثبت نام کردند بخواهند تا قبل از آغاز سال تحصیلی در محلی مثل بوستان های محلی ملاقات داشته باشند و با یکدیگر بیشتر آشنا شوند به این صورت کودکان مضطرب با قوت قلب بیشتری در مدرسه حاضر می شوند.

• لطفا در خصوص اشتباهاتی که گاها والدین از روی نا آگاهی در خصوص ارتباط با چنین کودکانی(مضطرب) مرتکب می شوند، توضیح بفرمایید.

اولین اشتباه رایج والدین این قبیل کودکان این است که دوست داشتن خود را منوط به مدرسه رفتن بچه ها می کنند که این مخرب ترین تاثیر را بر فرزندشان دارد . کودکی که پدر و مادرش را مهمترین و عزیز ترین دارایی خود می داند حالا او را برای نرفتن به مدرسه از دست می دهد! آیا مدرسه دیگر جذابیتی در ذهن او خواهد داشت؟ او  حتما با خودش می گوید، مدرسه جای بدی است که مهر مادرم را از من می گیرد! پس هیچ گاه نباید دوست داشتن بچه هایمان را منوط به انجام کاری کنیم . در این خصوص حتی کمی ابراز همدردی هم توصیه می شود اما زیاده روی در تشویق یا تنبیه کودکانی که مایل به مدرسه رفتن نیستند اثرات سو بسیاری خواهد داشت و باید از انجام آن خودداری شود.

نکته دوم این است اغلب والدین به تمسخر گرفتن احساسات فرزند خود را راه حل مناسبی می دانند و در قبال گریه کردن او به او می گوینددیگر بزرگ شده است و نباید گریه کند! این مسئله نیز باعث ایجاد آثار سو و مخربی خواهد شد . کارشناساسان توصیه می کنند در این قبیل موارد قدری همدردی نیز با کودکان لازم و بلامانع است. والدین می توانند با جمله می دانم کمی سخت است کنار هم نباشیم احساسات روزهای اول مدرسه خود را یادآور شوند و به فرزندشان اطمینان دهند که دلهره اش مقطعی است و تا چند روز دیگر رفع می شود. 

اشتباه بارز دیگر والدین این است که ، نقش مربی و معلم فرزندشان را در کاهش اضطراب او جدی نمی گیرند! گاه گوشزد کردن دوست داشتنی های کودک به مربی یا معلم او تاثیر مثبت و شگفت انگیزی ایجاد خواهد کرد، بطور مثال ولی دانش آموز مضطرب می تواند تمایل فرزندش به یک بازی گروهی خاص و حتی علاقه او به مدیریت کلاس (معلم بازی) را به معلمش بگوید و معلم نیز برای ایجاد ارتباط موثر براساس علاقمندی های او چند دقیقه ای فضای کلاس را باب میل او تنظیم کند به این صورت به سرعت ، رابطه کودک مضطرب با آموزگار و دوستانش ایجاد خواهد شد.

• به عنوان سخن پایانی اگر توصیه دیگری به اولیا دانش آموزان دارید ذکر بفرمایید. 

باید بگویم، متاسفانه منشا اضطراب کودکان از نادرستی الگوی فرزند پروری والدین نشات می گیرد و در این زمینه والدین  توصیه می کنم حتما والدین  از مشاوره ها و راهنمایی  کارشناس و روانشناس کودک بهره بگیرند تا اضطراب فرزندشان در آینده  بر روند آموزش آنها تاثیر نگذارد.

لازم است اشاره کنم ، گاهی آموزش یک بازی به والدین (مثل بازی جابجایی نقش ها) قادر است به طور کلی اضطراب کلاس اولی ها  را ریشه کن کند اما سهل انگاری اکثر والدین دراین خصوص موجب  وارد آمدن خسارت سنگینی به روان و حتی جسم کودکان می شود.

سخن پایانی من در واقع  این است که  توصیه می کنم، والدین همان اندازه که به سلامت جسم فرزندانشان اهمیت می دهند سلامت روان آنها را نیز جدی بگیرند.

انتهای پیام/