سوتی سینمای ایران و خارج را ببینید

 گروه گوناگون «تیتریک»سوتی، گاف، از دست در رفتن و هر عنوان دیگری را می‌توان برای این اتفاق گذاشت، اما در نهایت نتیجه این است که کارگردان جایی از فیلم، چه در طراحی لباس و صحنه، چه در تاریخ روایت، چه در محتوا و چه در نوع ساخت از دستش خارج شده و از سر حواس‌پرتی چیزهایی را نشان می‌دهد که نباید نشان دهد! گاهی برخی از این سوتی‌ها به قدری پررنگ هستند که خیلی‌ها متوجه آن‌ها می‌شوند و گاهی هم تا چند باری فیلم دیده نشود، خودشان را نشان نمی‌دهند، به هر صورت این فیلم‌ها هم در سینمای ایران و هم در سینمای جهان وجود دارند و برخی از مهم‌ترین آن‌ها را اینجا جمع کرده‌ایم.

فرزند صبح

اوایل سال ۸۹ خبری مبنی بر ساخت فیلمی درباره امام خمینی (ره) بنیان‌گذار جمهوری اسلامی منتشر شد، این خبر بازتاب وسیعی داشت و از همان روزهای اول حواشی زیادی پیرامون فیلم شکل گرفته بود.  کارگردانی فیلم بر عهده بهروز افخمی بود و تا تیرماه همان سال در زمینی که حوالی شهریار خریداری شده بود، فیلمبرداری ادامه داشت. در نهایت پروژه دو سال برای بزرگ شدن بازیگر نقش خردسالی امام متوقف و دوباره از سر گرفته شد. در نهایت و پس از کش و قوس‌های فراوان فیلم در بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر (سال ۸۹) و در حالی‌که بهروز افخمی می‌گفت این فیلم را به عنوان اثر قبول ندارد، به نمایش درآمد. فیلم مورد نقدهای زیادی قرار گرفت اما در صحنه‌ای که پدر و مادر امام از خمین به سمت تهران راه می‌افتند، فصل پاییز است و حضرت امام همراه با دایه‌اش در خانه می‌ماند. بعد از خداحافظی می‌بینیم که آن‌ها با گوسفند و گاو به سمت تهران راه می‌افتند و دایه هم در پاسخ روح‌الله نوجوان می گوید که آن‌ها عید برمی‌گردند، اما درست وقتی که دوربین به سمت بالا حرکت می‌کند که نمای بزرگتری را بگیرد، در دور دست، اتوبان را می‌بینیم که ماشین‌ها با سرعت زیادی در حال حرکت هستند. البته در همین فیلم در جایی هدیه تهرانی هم با شلوار جین ظاهر می‌شود که به نظر می‌رسد یادشان رفته آن زمان‌ها شلوار جین اصلا نبوده و کسی استفاده نمی‌کرده است.


جرم و حکم

«جرم» و «حکم» دو فیلم مسعود کیمیایی هستند که «جرم» در بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر به عنوان بهترین فیلم انتخاب شد. با این‌حال هر دوی این‌ فیلم‌ها در طراحی صحنه سوتی داشته‌اند، حضور کولرگازی‌هایی که با زمان روایت شده در فیلم همخوانی ندارند، بسیار به چشم می‌آید. جالب این است که مارک آن‌ها را هم می‌توانیم ببینیم؛ مارک یکی از شرکت های معتبر کره ای!

البته در «حکم» و در پلانی که عزت‌الله انتظامی و بهرام رادان در حال صحبت با یکدیگر هستند، بوم صدای صدابردار را می‌توان به وضوح در تصویر دید که معلوم نیست در کادر چه کار می‌کند و چرا این صحنه کات نخورده است.


نفس

فیلم سینمایی «نفس» به کارگردانی نرگس آبیار است و در جشنواره سی و چهارم فیلم فجر رونمایی شد و به تازگی نیز در سینماهای کشور به نمایش درآمده است. «نفس» روایتی از زندگی چهار کودک است که یکی از دخترها آن‌را تعریف می‌کند، او تعریف می‌کند و تعریف می‌کند تا اینکه در یکی از روزهای جنگ وقتی در حیاط خانه تاب بازی می‌کند، با بمبی که در همان‌جا می افتد، فوت می کند. البته معلوم نیست حالا که شخصیت اول داستان فوت کرده، دقیقا چه کسی همه این داستان‌ها را از ابتدا برای مخاطب بازگو می‌کند.


آب و آتش

به کارگردانی فریدون جیرانی است و در یکی از صحنه‌ها وقتی اتوبوس در ایستگاه می‌ایستد، انعکاس تصویر همه عوامل پشت دوربین را می‌توان روی بدنه اتوبوس دید.


آسمان محبوب

داریوش مهرجویی «آسمان محبوب» را در سال ۸۸ ساخته بود و در جشنواره بیست و نهم فجر هم توانست سیمرغ بهترین کارگردانی را بگیرد، اما در طراحی صحنه با سوتی عجیبی روبرو می‌شویم، در یکی از صحنه‌های فیلم از گل‌هایی به رنگ آبی استفاده می‌شود که در نماهای بسته کاملا مشخص است گل‌ها را رنگ کرده‌اند و حتی می‌توان گفت برای این کار از گواش استفاده شده است.


رستاخیز

فیلمی که هنوز هم مشکل اکرانش حل نشده و احمدرضا درویش امیدوار است به زودی بتواند آن را روی پرده سینماها ببیند. اما در همان اکران‌های محدود و معدود هم سوتی‌هایی از فیلم گرفته شد. شب دهم ماه محرم زمانی‌که امام حسین با یارانش صحبت می‌کند، ماه بالای سرش را می‌توان دید، اما با این تفاوت که ماه شب دهم را با «پرگار» کشیده‌اند و از ماه شب چهارده هم گردتر به نظر می‌رسد! یکی دیگر از ایرادهایی که به فیلم می‌گیرند مربوط به شهادت حُر می‌شود، چون حُر نخستین شهید روز عاشوراست، در صورتیکه تمام حوادث ظهر عاشورا در «رستاخیز» از نگاه این شهید نشان داده می‌شود و او تا پایان با خون‌ریزی مقاومت می‌کند.

نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که همیشه شنیده‌ایم «صحرای کربلا» جایی که خبری از کوه نبوده، اما در فیلم و حتی در تصویر زیر به وضوح می‌توان کوه‌های کربلا را دید!


ماهی و گربه

فیلم سکانس-پلان شهرام مکری فیلم خوبی است که زحمت زیادی هم برای آن کشیده شده، این هم مشخص است که هر سوتی در میانه فیلم‌برداری به منزله از ابتدا گرفتن کار است. اما احتمال دیدن سوتی کوچک وجود دارد، در همان ابتدای فیلم و صحنه‌ای که یکی از رستوران‌دارها به سمت ماشین می‌رود که سوار شود، در آینه بغل ماشین به وضوح می‌توان فیلمبردار و کسی که کنارش ایستاده را دید، البته مشخص است که خودشان بعد از چند ثانیه متوجه این اتفاق می‌شوند و با تغییر جا همه چیز درست می‌شود.


امکان مینا

به گفته کمال تبریزی با این فیلم می‌خواست نگاهی به دوران بحران‌زده سیاسی کشور داشته باشد و نشان دهد که چه بلاهایی بر این سرزمین گذشته است. اما در بازسازی حوادث دهه ۶۰ چندان خوب عمل نکرده و دیدن ماشین‌های مدل جدید با پلاک ایران ۱۱ یا ساختمان‌هایی با تابلوی دهه ۸۰ موضوع جالبی نیست. از طرفی عملیات تک نفره مهران که خودش خبرنگار است به خانه تیمی و کشتن اعضای گروهک منافقین کمی عجیب به نظر می‌رسد.


اروند
فیلم تازه پوریا آذربایجانی برای نخستین بار در جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد، این فیلم درباره ۱۷۵ شهید غواصی است که سال گذشته کنار رود اروند پیدا شدند. سوتی واضح فیلم دقیقا در لحظات پایانی و اوج لحظات احساسی فیلم رقم می‌خورد، جایی که جسد یا استخوان‌های غواص‌ها را پیدا می‌کنند و بر اساس تصاویر قبلی که خود فیلم نشان می‌دهد، همه آن‌ها را نشسته و در گودالی دفن می‌کنند، اما وقتی جسدشان را پیدا می‌کنند، دراز کشیده‌اند و با کنار زدن خاک‌های رو پیدا می‌شوند، چیزی درست شبیه تصویری که از این غواص‌ها در رسانه‌ها منتشر شده بود.


جدایی نادر از سیمین

شاید به این فیلم در روایت و طراحی لباس و صحنه نتوان سوتی گرفت، اما می‌توان گفت «جدایی نادر از سیمین» فیلم تحسین شده اصغر فرهادی در مذمت پنهان‌کاری است، این درحالی است که خودش تا لحظه‌های پایانی اثر پنهان‌کاری می‌کند و تصاویر تصادف بازیگر را مخفی نگه می‌دارد تا بتواند از آن به عنوان برگ برنده‌ای استفاده کند.


فقط ما نیستیم که گاف داریم

از این دست سوتی‌هایی که به اتفاقات سر صحنه و طراحی لباس و مابقی ماجراها مربوط می‌شود در سینمای جهان هم به وفور یافت می‌شود. هرچند افرادی مانند استنلی کوبریک و کوئینتین تارانتینو از این دست تفاوت‌ها و تغییرات جزئی در پلان‌های پشت سر فیلم‌های‌شان برای گمراه کردن مخاطب و از بین بردن و در هم آمیختن مرزهای خیال و واقعیت استفاده می‌کنند و در آثارشان به وفور می‌توان چنین چیزهایی را پیدا کرد. اما سوتی‌ در فیلم‌هایی چون «هری‌ پاتر»، »دزدان دریایی کارائیب»، «مرد عنکبوتی»، «ارباب حلقه‌ها» و «مظنونین همیشگی» موضوع متفاوتی است. با اینکه از این دست سوتی‌ها زیاد وجود دارد، ولی ما تنها به چند مورد اشاره می‌کنیم:

هری پاتر
در قسمت پنجم «هری پاتر» که در سال ۲۰۰۷ ساخته شد، ۷ اشتباه بزرگی روی می دهد که مربوط به لباس «هری پاتر» است که در دو سکانس تکرار می شود. تی شرتی که او در صحنه ای که خوابیده به تن دارد با تی شرتی که چند ثانیه بعد از خواب برمی خیزد کاملا متفاوت است، هم از نظر رنگ و هم از نظر یقه تی شرت.


دزدان دریایی کارائیب
«نفرین مروارید سیاه» اولین قسمت از سری فیلم های «دزدان دریایی کارائیب» است که کارگردانی آن را «گور وربینسکی» به عهده داشت. در یکی از صحنه های فیلم که جک (با بازی جانی دپ) در حالی که عصبانی است روی عرشه ایستاده ولی نکته جالب توجه این است در پشت سر او نیز یکی از عوامل فیلم با کلاه کابویی و تی شرت سفید در حالی ایستاده و به دریا زل زده است، به چشم می خورد.

البته «دزدان دریایی کارائیب» سوتی کم نداشته، جک اسپارو در جایی از فیلم با کلاه مارک آدیداسش بازی می‌کند!


مرد عنکبوتی
این فیلم در سال ۲۰۰۲ و به کارگردانی «سم ریمی» و بر پایه شخصیت مرد عنکبوتی شرکت مارول کامیکس ساخته شد. در یکی از صحنه های این فیلم، «پیتر» که هنوز مهارت استفاده از استعداد جدیدش را پیدا نکرده، تارهایش را به سمت چراغ خواب اتاقش پرتاپ کرده و باعث می شود تا بشکند ولی چند ثانیه بعد چراغ خواب در اتاق بهمریخته «پارکر»، سالم و چون اولش سرجایش قرار گرفته است.


گلادیاتور

«ریدلی اسکات»، فیلم سینمایی «گلادیاتور» را با بازی درخشان «راسل کرو» در سال ۲۰۰۰ میلادی ساخت. در یکی از صحنه های مبارزاتی، یکی از ارابه ها واژگون می شود و زمانی که گرد و خاک حاصل از حرکت ارابه ها کمی فرو می نشیند، مخاطب با کمی دقت به راحتی می تواند سیلندر گاز نصب شده زیر ارابه را ببیند.


مظنونین همیشگی
«مظنونین همیشگی»، فیلمی جنایی به کارگردانی «برایان سینگر» و بازی «کوین اسپیسی» در سال ۱۹۹۵، ساخته شد. این فیلم همچون سه فیلم قبلی اگرچه نامش در میان آثار ماندگار تاریخ سینما به ثبت رسیده ولی از اشتباه داشتن مستثنی نبوده و در یکی از صحنه ها که این گروه خلافکار اقدام به ربودن ماشین پلیس می کنند، یک هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ چهار موتوره به تصویر کشیده می شود ولی در نمای دیگری که هواپیمای از پشت نشان داده می شود، هواپیما، یک بوئینگ ۷۶۷ دو موتوره است.