چه طور رفلاکس معده را درمان کنیم؟

گروه سبک زندگی «تیتریک»، بازگشت محتویات معده به مری که از آن به ریفلاکس معده به مری یاد می‌شود، یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها ی گوارشی است و به علت شل شدن عضلات انتهای مری رخ می‌دهد. در انتهای مری چند رشته عضله صاف با عنوان اسفنکتر وجود دارد که به صورت حلقه‌ای دور تا دور انتهای مری را گرفته، از ورود محتویات معده به مری جلوگیری می‌کند.


در برخی افراد، این عضله به علل مختلف کار خود را بخوبی انجام نمی‌دهد و لذا وضعیتی ایجاد می‌شود که در آن، بازگشت محتویات معده به مری، سبب بروز علائم ناراحت کننده یعنی حداقل دو نوبت سوزش سردل در هفته یا عوارض آن می‌شود.

این بیماری، حدود 40 درصد افراد جامعه را گرفتار می‌کند و در 15 درصد موارد، به شکل شدید و آزار دهنده است ودر 7 درصد افراد علائم دائمی ایجاد می‌کند.

مهم‌ترین علائم ریفلاکس عبارتند از ترش کردن به معنای احساس بازگشت مایع تلخ یا ترش از معده به دهان و سوزش زیر جناغ سینه. علاوه بر اینها، بیماران مبتلا به ریفلاکس ممکن است، علائم دیگری هم داشته باشند. این نشانه‌ها عبارتند از درد زیر جناغ سینه، گیر کردن غذا در گلو، حالت تهوع (بخصوص هنگام صبح)، بادگلو و آروغ زدن مکرر، جمع‌شدن بیش از حد بزاق در دهان و سرفه مکرر بدون علت، تلخ شدن دهان و برگشت آب و موادغذایی از معده به دهان.

اگر چه علائم مهم ریفلاکس، ترش‌کردن و سوزش زیر جناغ سینه است، اما بسیاری از بیماران مبتلا به ریفلاکس این علائم را ندارند و فقط از سایر علائم ذکر شده شکایت می‌کنند.

برخی علائم ریفلاکس ممکن است با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شود. مثلا درد قفسه سینه ناشی از ریفلاکس با دردهای قلبی اشتباه گرفته می‌شود. در چنین مواردی باید بیماری خطرناک‌تر (در این مورد بیماری عروق قلب) با دقت بررسی شود و از نبودن مشکل قلبی مطمئن شویم. از سایر عوارض ریفلاکس می‌توان به بروز خراشیدگی و زخم در ناحیه مری اشاره کرد ، البته با تشخیص به موقع و درمان مناسب رفلاکس براحتی می‌توان این عوارض را کنترل کرد.

اولین گام در درمان بیماری، اصلاح شیوه زندگی است، به صورتی که تا حد امکان از بازگشت محتویات معده به مری جلوگیری شود. فرد مبتلا باید از غذاها و نوشیدنی‌هایی مثل انواع آلو و گوجه، آب میوه‌های ترش و نوشابه‌های گازدار و الکل، قهوه، شکلات، پیاز و غذاهای چرب، تند و ادویه دار که باعث ترشح زیاد اسید می‌شوند، پرهیز کرده، اقلام زیر را در رژیم غذایی خود محدود کند. همچنین لازم است تعداد دفعات وعده غذا زیاد و حجم آن کم شده، سعی شود همراه وعده‌های غذایی آب مصرف نشود. علاوه بر این بهتر است بین زمان غذاخوردن و خواب فاصله بیشتری گذاشت تا معده فرصت خالی شدن پیدا کند و نباید بعد از غذا بلافاصله خوابید.

تغییر شیوه زندگی، اگر چه برای درمان بیماری لازم است، اما به تنهایی بیماری را درمان نمی‌کند و باید در کنار آن از دارو استفاده شود، هر چند به دلیل آن که ریفلاکس بیماری مزمنی است، به درمان نگهدارنده دراز مدت نیاز دارد و تا 80درصد بیماران ظرف یک سال پس از قطع درمان،عود علائم را تجربه می‌کنند.

اولین انتخاب دارویی برای تسکین ناراحتی‌های ناشی از ریفلاکس، محلول‌های آنتی‌اسید مانند آلومینیوم ام جی اس و منیزیم هیدروکساید هستند. این داروها را باید یک تا دو ساعت پس از غذا مصرف کرد و باید دقت داشت که این ترکیبات بیش از آن که درمان کننده باشند، نقش تسکینی دارند.

اگر علائم ریفلاکس، متوسط یا شدید باشد، از داروهای ضد ترشح اسید نظیر رانیتیدین یا فاموتیدین استفاده می‌شود. این داروها در صورت تجویز باید یک ساعت قبل یا بعد از آنتی اسیدها مصرف شوند .

از دیگر داروهایی که در این بیماری استفاده می‌شود، متوکلوپرامید است‌. متوکلوپرامید سرعت تخلیه محتویات معده را بالا می‌برد. این دارو را باید 30 تا 60 دقیقه قبل از غذا استفاده کرد .


اگر علائم بیماری با داروهای فوق رفع نشود یا بیماری منجر به ایجاد عوارضی نظیر التهاب مری شود، از داروهایی نظیر آمپرازول، لانزوپرازول و پانتوپرازول استفاده می‌شود.این داروها باید 30 دقیقه پیش از صبحانه مصرف شوند. این دسته داروها جذب برخی مواد مانند کلسیم و ویتامین B12 را کاهش می‌دهند. بنابراین در درمان‌های طولانی مدت با داروهای فوق بهتر است مکمل‌های غذایی حاو ی کلسیم و ویتامین B12 را در رژیم غذایی جای داد.

به خاطر داشته باشید، بهترین راه مبارزه با بیماری ریفلاکس و پیشگیری از آن، اصلاح روش زندگی و تغذیه صحیح است.