وضعیت اسفناک بهداشت پیش از انقلاب/ زمانی اسهال ۳۶ هزار کودک را به کام مرگ می‌کشاند/ افزایش امید به زندگی از ۵۶ به ۷۵ سال

وی متخصص کودکان و فوق تخصص نوزادان از آمریکا، استاد طب کودکان و نوزادان، دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی و تهران، عضو بورد کودکان (از سال ۱۳۵۹)، عضو بورد  نوزادان از سال ۱۳۶۷  تاکنون بوده است.

مرندی دانشیار دانشگاه رایت استیت امریکا، رئیس بخش کودکان و رئیس بخش NICU و رئیس کمیته مرگ‌و‌میر perinatal بیمارستان دانشگاه مزبور، معاون آموزش، معاون درمان، معاون بهداشت وزارت بهداری، رئیس بخش کودکان بیمارستان طالقانی، مدیرگروه کودکان دانشگاه، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی  به مدت ۹ سال را در مسئولیت‌های اجرایی خود دارد.

افزون بر این وی عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی (۸ سال) بوده و پژوهش ها و فعالیت های بسیاری  در زمینه تغذیه، سلامت و بیماری‌های نوزادان و کودکان، بهداشت، جامعه‌نگری عوامل اجتماعی و عدالت در سلامت، ایجاد شبکه بهداشتی- درمانی، تنظیم خانواده، خودکفایی نیروی انسانی پزشکی و ترویج فرهنگ تغذیه با شیرمادر داشته است.

در کارنامه درخشان مرندی جوایزی از جمعیت سازمان ملل متحد (۱۹۹۹)، جایزه سازمان جهانی بهداشت (۲۰۰۰)، نشان دولتی درجه یک خدمت جمهوری اسلامی ایران (۱۳۷۹)، چهره ماندگار (۱۳۸۲) و چهره ماندگار استان اصفهان (۱۳۸۷) نیز به چشم می خورد.

او ۱۵  کتاب تالیف، ۳ کتاب ترجمه، ۸۹ مقاله در نشریات فارسی و ۸ مقاله در نشریات بین‌المللی چاپ و منتشر کرده است.

در ادامه گفتگوی خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، با علیرضا مرندی رئیس فرهنگستان علوم پزشکی و یکی از وزرای بهداشت پس از انقلاب اسلامی را بخوانید.

بیماری های واگیردار پیش از انقلاب بیداد می کرد

علیرضا مرندی رئیس فرهنگستان علوم پزشکی با بیان وضعیت اسفناک بهداشت پیش از انقلاب اسلامی گفت: ما پیش از انقلاب به دلیل نبود امکانات و بهداشت از وضعیتی بد بهداشتی رنج می بردیم و شمار بسیاری جان خود را به دلیل بیماری های واگیردار از دست می دادند.

وی افزود: آن زمان در سفر به برخی نقاط کشور، تعجب می کردیم که مردم چگونه زندگی می کنند از نظر ما در حوزه پزشکی بیماری های واگیردار بیداد می کرد  و کودکان بسیاری جان خود را به دلیل ابتلا به بیماری های واگیردار و اسهال ساده از دست می دادند.

وزير اسبق بهداشت ادامه داد:  بیمارستان ها مملو بود از مبتلایان به دیفتری، کزاز، سرخک و فلج اطفال و کودکان مثل برگ خزان از دنیا می رفتند.

مرگ سالیانه ۱۱ هزار کودک بر اثر کزاز

مرندی گفت: سالیانه ۱۱ هزار کودک بر اثر کزاز جان خود را از دست می‌دادند که خوشبختانه واکسیناسیون کزاز  پس از انقلاب اسلامی موارد مرگ را بسیار کاهش داد.

رئیس فرهنگستان علوم پزشکی اظهار کرد: پیش از انقلاب اسلامی سالیانه ۳۶ هزار کودک بر اثر اسهال جان خود را از دست می‌دهند که با پیروزی انقلاب اسلامی پس  از اقدامات اولیه  این مرگ‌ها به ۵۰۰ در مراتب بعدی به ۲۰۰ مورد رسید و به تدریج این موارد مرگ بسیار کاهش یافت و امروز مشکلی از این نظر نداریم.

پیش از انقلاب خبری از واکسن نبود

وی گفت: پیش از انقلاب اسلامی واکسیناسیون کشوری برای کودکان انجام نمی‌شد و خبری از واکسن نبود در آن زمان فقط ۸ درصد فرزندان استادان واکسن می‌زدند، واکسن نبود و آن مواردی نیز که وجود داشت به دلیل اینکه سواد مردم بسیار پایین بود کسی واکسن به فرزندش نمی‌زند.

مرندی گفت: با یخچال نفتی و قاطر برای  انتقال واکسن ها کمک می گرفتیم اما در نهایت با تلاش های بسیاری که پس از انقلاب اسلامی انجام دادیم واکسیناسیون گسترش پیدا کرد و امروز به پوشش ۹۸ درصدی واکسیناسیون رسیده ایم که حتی در بسیاری از کشورهای اروپایی نظیر ندارد.

وضعیت بیمارستانها بسیار اسف بار بود

وی با بیان اینکه آن زمان چند بیمارستان در کشور بیشتر نداشتیم، گفت: وضعیت بیمارستانها بسیار اسف بار بود، افزود: به یاد دارم که مردم به دلیل کمبود پزشک از صبح زود پشت در مطب ها جمع می شدند و خبری از پیشگیری نبود و تنها چند بیمارستان داشتیم که وضعیت مناسبی نداشتند.

وزير اسبق بهداشت ودرمان گفت: پیش از انقلاب تنها هفت دانشکده‌ پزشکی داشتیم که ۳ دانشکده در تهران بودند و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها به آمریکا سفر می‌کردند و این افتخار بود اما اکنون ۸۰ دانشکده و دانشگاه علوم پزشکی در کشور تاسیس شده است.

آمار بالای مرگ میر مادران باردار و نوزادان

مرندی گفت: از نظر سوء تغذیه با مشکل رو به رو بودیم  و سوءتغذیه بیداد می کرد و آمار مرگ و میر مادران باردار و کودکان بالا بود، در سال ۵۶ از هر ۱۰۰ هزار تولد زنده ۲۷۴ مادر فوت می شدند و ۱۸۷ کودک زیر پنج سال در هر هزار تولد زنده جانشان را از دست می‌دادند ولی اکنون  ميزان مرگ مادران در حال حاضر حدود ۲۰ در هر صد هزار مواليد زنده است.

رئیس فرهنگستان علوم پزشکی گفت: ما در اوایل انقلاب مجبور بودیم از لیسانسیه های پزشکی استفاده کنیم این لیسانسه ها هندی و بنگلادشی بودند به یاد دارم که روزی بود که متخصص زنان و زایمان در کردستان نداشتیم.

امید به زندگی ایرانی ها به بالای ۷۵  سال رسیده است

وی بیان کرد: امید به زندگی ۵۷ سال بود و امید به زندگی خانم ها از آقایان بدتر بود اما اکنون امید زندگی در خانم‌ها به مرز ۸۰ و در آقایان به ۷۵ رسیده است.

مرندی اظهار کرد: در زمانی که وزیربهداری بودم، در استان سمنان فردی ضربه مغزی شده بود و با من تماس گرفتند و گفتند که متخصص بیهوشی نداریم و اجازه دهید کسی که تجربی کار با اتر به صورت تجربی را دارد بیهوشی را انجام دهد و اوضاعی بود که ما در آن زمان داشتیم.

در ۶۵ هزار روستای کشور، هیچ پزشکی نداشتیم

وی افزود: نسبت پزشک به جمعیت ۱به ۲ هزار و ۴۰۰ نفر بود و اگر تهران را فاکتور می گرفتیم، این نسبت ۱ به ۴ هزار و حتی به ۱ به ۱۸ هزار نفر می رسید و در ۶۵ هزار روستای کشور، هیچ پزشکی نداشتیم و این شرایط تا سال‌ها بعد از انقلاب هم وجود داشت و ما این شرایط را از پیش از انقلاب به ارث برده بودیم.

مرندی با بیان اینکه اعزام به خارج برای درمان یکی از مسائل شایع بود، گفت: بیماران ما برای پیوند، ناباروری، جراحی قلب و بسیاری از مشکلات به خارج سفر می ‌کردند و بیش از ۱۰۰ میلیون دلار برای واردات شیرخشک صرف می‌شد و زمانی در جنگ بودیم و اعتباری برای وزارت بهداشت نداشتیم و هر بشکه نفت ۵ تا ۶ دلار بود و بیشتر بودجه کشور صرف جنگ می‌شد و اکنون باید شاکر باشیم که وضعیت بهداشت و سلامت به برکت انقلاب به جایگاه بالایی رسیده است.

ایران؛ تنها کشور دنیا با بهبود شاخص های بهداشتی در دوران جنگ

وزیر اسبق بهداشت اظهار کرد: خوشبتانه به دلیل زحمات نیروهای بهداشتی بیماری های واگیردار در دوران جنگ شیوع پیدا نکرد و به قول جیمز برند که رئیس یونیسف و امریکایی بود،« تنها کشوری در دنیا که در دوران جنگ شاخص های بهداشتی بهبود پیدا کرد و مرگ و میر ناشی از بیماری های واگیر نداشتند، ایران است» افزون بر این رئیس فدراسیون آموزش پزشکی جهان درباره آموزش پزشکی ایران تعاریفی داشتند.

رئیس فرهنگستان علوم پزشکی گفت: دارو و تجهیزات پزشکی نداشتیم و همه را وارد می کردیم و ارز بسیاری از کشور خارج می‌شد.

ادغام آموزش پزشکی در وزارت بهداشت

مرندی با بیان اینکه با کمبود نیروی انسانی در حوزه سلامت روبه‌رو بودیم، گفت: ما لایحه ای را به مجلس بردیم و تصویب شد و پس از آن وزارت بهداری به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به تصویب رسید و آموزش پزشکی در وزارت بهداشت ادغام شد و بلافاصله احداث یک دانشگاه علوم پزشکی در هر استان در دستور کارقرار گرفت و علوم پزشکی شهیدبهشتی به عنوان اولین دانشگاه در سال نخست ۷هزار دانشجو جذب کرد.

وی افزود: با گذشت و فداکاری استادان، ۷هزار دانشجو  تربیت شد که بسیاری از این استادان مدام به مناطق جنگی نیز سفر می‌کردند و ما نباید یادمان برود که چه افراد برجسته‌ای داشتیم که خود را وقف پیشرفت کشور کرده بودند.

سفر خارجی‌ها برای درمان به ایران

وزیر اسبق بهداشت با بیان اینکه ما در ایران پزشک فوق تخصص نداشتیم، گفت:  سال ۶۶ برای اولین بار فوق تخصص در رشته های داخلی و کودکان و جراحی راه اندازی شد و به سرعت از نظر خدمات درمانی رشد کردیم و نیاز به اعزام بیماران به خارج از بین رفت و اکنون برای درمان از خارج به ایران می آیند و در حوزه پزشکی سربلند هستیم.

مرندی با بیان اینکه خوشبختانه فلج اطفال پس از انقلاب ریشه کن شد، گفت: از سال ۷۲ با وجود اینکه در همسایگی ایران، افغانستان و پاکستان که هنوز فلج اطفال در آنها دیده می شود و با وجود سفر اتباع این کشورها به ایران اما به دلیل واکسیناسیون خوب حتی یک مورد وفلج اطفال نداریم.

وی با اشاره به نقش موثر صدا و سیما در ارتقای بهداشت گفت: صدا و سیما در تمام سال های پس از انقلاب همراه وزارت بهداشت بوده است و اگر صدا و سیما نبود تلاش های وزارت بهداشت به نتیجه نمی رسید و همیشه همراه ما بودند تا سلامت مردم را ارتقا دهیم.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان