«پرورش»؛ قطعه گمشده پازل سیستم آموزشی کشور/ سهم پرورش هر دانش آموز، فقط سالی ۴ هزارتومان!

  تربیت در کلام رهبری به معنای رشد و نمو و تربیت به معنای رشد و نمو و حرکت هر شیء به سمت هدف و غایتی است که آن شیء کمال خود را بازمی­یابد و برای مثال تربیت یک نهال یا یک بوته گل، به این معناست که ما این نهال یا این بوته گل را رشد و نمو بدهیم تا برگ و بار پیدا کند و ضمن اینکه خود این نهال یا بوته، از لحاظ ظاهری و جسمی و زیبایی باید شکل کامل خود را پیدا کند، میوه­اش هم باید میوه سالم و شیرینی باشد.

   به این ترتیب، در نظر مقام معظم رهبری، تربیت يعني شكوفايي استعدادها، و این، معنای وسیعی را دربرمي­گيرد که شامل بروز سلامت جسمی، فکری، علمی و اخلاقی انسانی است که قصد شده تا در مسیر کمال، رشد و نمو داده شود. یعنی اهداف تربیتی دارای گستردگی خاصی است که همه استعدادهای بشری از جمله تربیت اخلاقی و رشد معنوی را شامل می­شود.

 امام خمینی(ره) در مورد نیاز بشر به تربیت اخلاقی می­‌فرمایند:

از اول در سرشت انسان است که این انسان از عالم طبیعت سیر کند تا برسد به آنجایی که وهم ماها نمی­تواند برسد و همه اینها محتاج به تربیت است.

از کلام این دو بزرگوار نتیجه می گیریم که تربیت چیزی جز تعلیم است. اما این را هم نباید فراموش کرد که بین تعلیم و تربیت همواره درهم آمیختگی ناگسستنی ای وجود دارد.

چنانچه مقام معظم رهبری می فرمایند که تعلیم باید با تربیت آمیخته باشد. امام راحل مان هم در این باره می فرمایند:

تعليم بايد پهلويش تربيت باشد، تربيت صحيح؛ تربيت اسلامى. اگر تعليم تنها باشد بدون تربيت، فايده ندارد؛ بلكه گاهى مُضرّ است. تربيت بى‏تعليم هم نمى‏شود؛ به نتيجه نمى‏رسد. اين دو تا بايد با هم باشند، توأم باشند؛ تعليم و تربيت. انسان يك موجودى است كه با تعليم و تربيت رشد مى ‏كند.

به دلیل همین اهمیت و به منظور پرورش دانش آموزان، از زمان شهیدان رجایی و باهنر در مدارس امور تربیتی جایگاه پیدا کرد و معاون پرورش و تربیتی در این مراکز آموزشی پا به عرصه گذاشتند.

اگر از دانش آموزان سال های پیش سوال کنیم، یکی از بهترین و جالبترین خاطراتشان از اوقاتی است که به برنامه های پرورشی اختصاص داشته است. در خیلی از سال ها، زنگی به نام زنگ پرورشی در نظر گرفته می شد که برنامه های گروهی پرورشی در آن به اجرا درمی آمد.

معلم های پرورشی هم از محبوب ترین معلمین مدرسه بودند و گاهی حتی کار مشاور را انجام می دادند. صمیمیتی که بین معلم پرورشی و بچه ها وجود داشت، باعث می شد از خارج از وظایفشان هم به آن ها مراجعه شود و مشکلات دانش آموزان در مسائل تربیتی توسط ایشان مرتفع گردد.

بر اساس اعلام وزارت آموزش و پرورش، برای معاونین پرورشی مدارس وظایف زیر تعیین شده است:

۱. توجه مستمر به منویات و رهنمودهای امام راحل و مقام معظم رهبری و اهداف هشتگانه مصوب شورای عالی آموزش و پرورش و سیاستهای فرهنگی و برنامه ریزی برای تحقق آنها متناسب با ویژگیهای مدرسه و دانش آموزان ، پس از تصویب شورای مدرسه .

۲. تهیه و تدوین برنامه سالانه بخش پرورشی ، و تقویم فعالیت های پرورشی مدرسه با استفاده از نیازسنجی و مشورت ، و بر اساس شیوه نامه های ابلاغی و ارائه به شورای مدرسه برای تصویب .

۳. هماهنگی و ارتباط منظم با مسئولان ذیربط اداری و حضور در جلسات و همایشهای حوزه های پرورشی و آموزشی .

۴. اهتمام برای اقامه نماز جماعت و اعتلای فعالیتهای قرآنی و تعظیم شعائر دینی و انقلابی در مدرسه .

۵. دعوت از معلمان داوطلب و هماهنـگی برای ایفای نقــش فعــالتر پرورشــی آنان در مدرسه و خارج مدرســه و نیز هماهنگی با معلمان پیش کســوت با هدف بهره گیری از همکاری آنان برای تعمیم فعالیتهای پرورشی در سایر معلمان و کارکنان مدرسه .

۶. اجرای شیوه نامه های ابلاغی و بخشنامه های پرورشی از جمله دستورالعملهای مربوط به دانش آموزان منتخب .

۷. نظارت بر کارکرد مربیان پرورشی - بهداشت و همچنین مشاور - کتابدار و کارکرد فوق برنامه معلمان تربیت بدنی و هماهنگی بین آنان .

۸. جلب مشارکت فعال و اثر بخش و صمیمی با دانش آموزان به صورت فردی و جمعی و همکاری فراگیر آنان در کلیه فعالیتهای پرورشی ، بخصوص از طریق شورای دانش آموزی .

۹. نظارت و ارزشیابی فعالیتهای پرورشی مدرسه و دانش آموزان و تلاش برای ارتقاء کیفیت آنها و تهیه و تنظیم گزارش از عملکرد پرورشی مدرسه برای اداره با رویکرد تحلیلی و ارزیابی کیفی .

۱۰. اهتمام برای ارتقاء سلامت دانش آموزان ، ورزش پرورشی و همگانی و نظام استعداد یابی بر اساس بخشنامه های مربوط .

۱۱. شناسایی دانش آموزان نخبه علمی - فرهنگی - هنری - ورزشی - مهارتی - و بستر سازی برای بهره گیری و حمایت و پشتیبانی از آنان با هدف تسهیل و تسریع مراحل رشد ، بر اساس دستور العملهای مربوطه .

۱۲. برنامه ریزی و اهتمام برای غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان و پرورش خلاقیت و استعداد مهارتهای فردی و اجتماعی آنان و همکاری با سازمان دانش آموزی .

۱۳. همکاری برای راه اندازی تشکلهای دانش آموزی مصوب در مدرسه و نظارت و هماهنگی فعالیتهای آنان بر اساس ضوابط و مقررات .

۱۴. عضویت و حضور فعال و مؤثر در شورای مدرسه و نظارت بر حسن اجرای مصوبات این شورا در امور پرورشی

بر این اساس، معاون پرورشی در مدارس جایگاه ویژه و تعیین کننده ای دارد. اما چیزی که در بسیاری از مدارس دیده می شود، تزیینی شدن نقش این معاون است. برنامه های شعاری و ظاهری پرورشی که فقط جنبه تبلیغاتی دارد، جای پرورش را گرفته و صرفا برای این که فعالیت های پرورشی وجود داشته باشد، اقداماتی صورت می گیرد.توجه به امور تربیتی که یکی از اساسی ترین وظایف این معاونت است فراموش شده و جایش را به برنامه های شعاری داده است.

بسیاری از کارشناسان به این امر انتقاد دارند و همین باعث شده تا خواستار حذف معاون پرورشی از مدارس شوند. از طرف دیگر معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش می گوید که در حال حاضر معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش گفت: در حال حاضر 49 هزار و 941 نفر مربی پرورشی تمام وقت داریم که بر اساس ساماندهی نیروی انسانی ما 12 هزار و 110 نفر نیروی انسانی کمبود داریم .

علاوه بر کمبود نیرو، کمبود بودجه پرورشی هم همواره در این زمینه مشکلساز بوده است. در سال 93 تنها مبلغ 40 میلیاد تومان از طریق وزارت آموزش و پرورش اعتبار برای حوزه پرورشی در نظر گرفته شده که این رقم را اگر بر تعداد دانش آموزان که بیش از ده میلیون نفر هستند تقسیم کنیم، به هر کدام نفری چهار هزار تومان بیشتر نمی رسد آن هم در یک سال!

البته کفاش، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش قول داده بود که در بودجه سال 94 سرانه پرورشی افزایش یابد تا فعالیت های پرورشی جان تازه ای بگیرند.

در عصر حاضر که مشکلات تربیتی خانواده ها و هجوم فرهنگ غرب باعث به وجود آمدن مشکلات عدیده در قشر دانش آموز شده، می بایست پیش از پیش به امور تربیتی و پرورشی توجه صورت بگیرد اما این اتفاق عملا نیفتاده و مربیان تربیتی و پرورشی در مدارس یا تزیینی هستند و یا نقش و جایگاه خود را به اشتباه فهمیده اند. در این شرایط لزوم بازشناسایی جایگاه پرورش و تربیت در مدارس، اهمیت ویژه ای پیدا می کند و می شود از مسئولین آموزش و پرورش خواست تا با اختصاص بودجه بیشتر و بذل توجه لازم به این گونه امور، از مشکلات تربیتی که گریبان گیر دانش آموزان که آینده سازان مملکت هستند جلوگیری شود.