جمعه ۲۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 May 10
از برج سفید آزادی تا پل سیاه اهواز
در هفته‌ای که گذشت دامنه تخریب‌ها از برج سفید آزادی تا پل سیاه اهواز کشیده شد. اما سوای از تخریب بناهای میراث‌فرهنگی، تعدیل نیروها و حقوق معوقه بسیاری از کارمندان و کارشناسان صدای اهالی میراث را در آورد. نزدیک به 8 ماه است که کارمندان پایگاه‌های خوزستان حقوقی دریافت نکرده‌اند و 15 نفر از کارمندان میراث آذربایجان غربی تعدیل شدند و در آخر رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی برکنار شد.
به گزارش گروه اجتماعی «تیتریک»، باز هم یک هفته گذشت، برج آزادی به جای مرمت، تخریب شد.
میراث پیش از تاریخ مرتضی گرد، آپارتمان و عمیق‌ترین آسیاب جهان غرق شد.
البته این تمام ماجرا نبود. گوسفندان اینبار به سراغ قلعه‌دختر بیشاپور
رفتند و میراثی بود که بر سر میراث خراب شد.
حکایت گوسفندان و بناهای تاریخی ایران حکایت عجیبی شده، پروژه حضور
گوسفندان از چغاز نبیل و موزه آبادان گرفته تا قلعه دختر بیشاپور اینکه چرا
گوسفندان به بناهای تاریخی ایران تمایل دارند باید از مسئولان و چگونگی
حفاظت شان پرسید.
سال هاست که
مهمترین بناهای تاریخی ایران جایگاهی برای حضور و چرای گوسفندان شده است.
در این میان اما مسئولان هم واکنش چندانی نشان نمی دهند. چراکه اگر جز این
بود فنس کشی بنای 1700 ساله مدتها پیش انجام می گرفت.
«محسن عباسپور اما در رابطه با قلعه دختر تحت عنوان دژ محافظتی شهر تاریخی بیشاپور به CHN می
گوید:« این روزها به جای آنکه قلعه دختر تبدیل به بستری برای توسعه ی
گردشگری و مطالعات باستان شناسی شود، به مأمنی برای چرای دام ها بدل شده
است».
او افزود: به دلیل
فقدان حفاظت های فیزیکی در اطراف این قلعه تاریخی به طور مرتب شاهد حضور
گله های گوسفند در محوطه و حریم درجه یک بنا هستیم. در حال حاضر دیواره های
فروریخته ی مملو فضولات حیوانی است. این در حالی است که تاکنون هیچ یک از
مسئولان مربوطه در این رابطه اقدام جدی و حتی فنس کشی اطراف قلعه و سایر
حفاظت های فیزیکی معمول نداشته اند.
میراث پیش از تاریخ مرتضی گرد، آپارتمان شد
آپارتمان‌سازان
از تهران اشباع شده به روستای مرتضی گرد شهر ری سرازیر شدند و در آغاز
کارشان یکی از نخستین تپه‌های ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران را نابود
کردند. به گفته باستان‌شناسان این محوطه دیرینه رازهای بسیاری از دوران پیش
از تاریخ دشت تهران و ری در خود نهان داشته که می‌توانست باستان‌شناسی
حوزه فلات مرکزی ایران را متحول کنند.
تپه‌ای
تاریخی همپایه محوطه چشمه‌علی 8 هزارساله ری این محوطه باستانی در همان
زمان یعنی 31 تیرماه 1313 در فهرست آثار ملی ایران به شماره 214 قرار گرفت.
چندی
پیش بخشی از الحاقات ساختمان تاریخی جهاد کشاورزی توسط سازمان اسناد تخریب
شد. این تخریب که بدون اطلاع اداره کل میراث فرهنگی استان خوزستان صورت
گرفت تنها به دلیل عدم ابلاغ تعیین حریم توسط میراث فرهنگی این اتفاق را
سبب شده است.
اما ثبت شدن این محوطه باستانی در فهرست آثار ملی هم
نتوانست آن را از تخریب تدریجی نجات دهد. اکنون که باستان‌شناسان برای
بازدید از این محوطه و بررسی برای آغاز کاوش آن راهی روستای مرتضی‌گرد
شدند. در دیداری که با دهیار روستا داشتند. دهیار از وجود این محوطه اظهار
بی اطلاعی کرده و گفته است که تپه‌ای دیگر وجود اینجا ندارد. وقتی برای
بازدید رفتند آنچه دیدند، باورنکردنی بود. تپه مرتضی گرد دیگر وجود ندارد.
بازدید از روستا هم نشان داد که درست روی این محوطه در دو تا سه سال اخیر ده‌ها آپارتمان ساخته شده بود.
باران عمیق‌ترین آسیاب جهان را غرق کرد
عمیق‌ترین
آسیاب جهان که در روستای تاریخی محمدآباد میبد قرار دارد، به دنبال
بارندگی‌های اخیر در معرض تخریب جدی قرارگرفت. این بارندگی‌ها باعث شده که
آب به این آسیاب سرازیر شده و 20 متر از کف آن بالاتر بیاید. این نفوذ آب
باعث تخریب قسمت‌های بسیاری از بدنه و سقف این یادگار منحصر به فرد شده
است.
آسیاب دوسنگی میبد نمونه کم نظیری از آسیاب‌های
آبی در جهان است. این آسیاب این روزها به دلیل بارندگی و نبود محافظت
مناسب درآستانه تخریب قرارگرفته است.امیر ترقی‌نژاد، از فعالان و دوستداران میراث فرهنگی پس از بازدید از این آسیاب تاریخی به chn می‌گوید:«
بارندگی‌های اخیر در میبد باعث شده است که آب بیش از 20 متر از کف آسیاب
بالا بیاید و به موجب آن قسمت‌هایی از بدنه و سقف این اثر ملی تخریب شود،به
طوریکه ورود به داخل این آسیاب عملا غیرممکن شده است.»
به
گفته او، این آسیاب راهرویی در حدود 140 متر در عمق 40 متری زمین با
شرایطی مرطوب و خنک است. مطالعات نشان می‌دهد که این آسیاب با کلنگ‌های ریز
نوک مقنی‌ها ساخته شده است و یادگاری منحصر به فرد از دورانی دور در ایران
به نسل جدید است.
میراثی که بر سر میراث خراب شد
سالهاست
خوزستانی ها ساختمان تاریخی شیرخوارگاه اهواز را با نام ساختمان جهاد
کشاورزی می شناسند اما تصرف الحاقات این ساختمان تاریخی توسط دیگر ارگان ها
سبب شده که ساختمان جهاد کشاورزی به تدریج تخریب شود. این درحالی است که
میراث فرهنگی استان هم درست در همین بنا اسکان دارد و گفته می شود این
اداره کل تاکنون نتوانسته واکنشی نسبت به این تخریب ها نشان دهد.
«مجتبی گهستونی» دبیر انجمن تاریانا و فعال میراث فرهنگی استان خوزستان در اینباره به CHN می
گوید: «ساختمان جهاد کشاورزی خوزستان که پیش از انقلاب ساختمان شیرخوارگاه
بود تا سال گذشته به عنوان ساختمان جهاد کشاورزی مورد استفاده قرار می
گرفت اما زمانی که جهاد کشاورزی به مکان دیگری انتقال یافت استانداری بنای
آن را به 5 قسمت تقسیم و به ارگان های مختلف واگذار کرد».
این
فعال میراث فرهنگی معتقد است، تعیین حریم ساختمان اصلی جهاد کشاورزی هنوز
ابلاغ نشده و تخریب الحاقات بنا توسط دیگر اردگان ها از جمله سازمان اسناد
تعرض به بنا محسوب می شود و سبب مخدوش شدن حریم منظری خواهد شد.
پل سیاه اهواز سفید می‌شود!
به‌دنبال
دستور استاندار پل سیاه اهواز سفید می‌شود. این در حالی است که پل سیاه
اهواز در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و از پیشینه تاریخی برخوردار
است.
پل سیاه که نخستین پل شهر
اهواز و طولانی ترین پل ریلی ایران محسوب می شود قرار است به دستور
استاندار از سیاه به سفید تغییر رنگ دهد. البته این اقدام استاندار با
مخالفت فعالان میراث فرهنگی خوزستان مواجه شده است چراکه به اعتقاد آن ها
این پل در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و تغییر رنگ آن خلاف ضوابط
میراث فرهنگی محسوب می شود
.
«مجتبی گهستونی» فعال میراث فرهنگی و دبیر انجمن تاریانا ضمن بیان این مطلب به CHN گفت:
درحالی استاندار خوزستان خواستار تغییراتی در یکی از نمادهای تاریخی شهر
اهواز شده است که پل سیاه نخستین پل شهر اهواز و طولانی ترین پل ریلی ایران
که روی پل تاریخی شادروان که دارای قدمت ساسانی بوده ساخته شده است».
با
اینحال گهستونی معتقد است، رنگ‌آمیزی پل سیاه به رنگ سفید مخدوش کردن اثر
ثبت شده ملی است. این درحالی است که اهواز از داشتن ارگانی چون شورای شهر
بی بهره و میراث فرهنگی استان هم گویی در غفلت به سر می برد.
بی‌پولی زندگی کارمندان پایگاه‌های میراث‌جهانی خوزستان را تهدید می‌کند
می‌گویند
میراث‌جهانی از حقوق جهانی برخوردار است اما حقوق کارکنان پایگاه‌های
میراث‌جهانی ایران هنوز در جیب خالی‌شان نرفته است. این درحالی است که
پاییز و زمستان فصل گردشگری این استان محسوب می‌شود. گردشگر به دیدن
سایت‌های جهانی می‌رود اما با دلمردگی و بی‌حوصلگی‌کارکنان مواجه می‌شود.
«مجتبی گهستونی» فعال میراث‌فرهنگی و دبیر انجمن تاریانا در این باره به CHN
می‌گوید: با اینکه پیش از این، حقوق معوقه کارکنان پایگاه‌های میراث‌جهانی
محل بحث و نظر کارشناسان و رسانه‌ها مطرح شده بود اما با بازدیدی که از
پایگاه‌های خوزستان داشتیم متوجه شکوه و شکایت کارمندانی شدیم که 8 ماه است
که از حقوق ابتدایی خود محروم شده‌اند».
به‌گفته
گهستونی، کارمندان پایگاه‌های شوشتر، چغازنبیل و شوش در شرایط نابسامانی
قرار گرفته‌اند به‌گونه‌ای که برخی از آن‌ها قادر به تامین مخارج و
هزینه‌های درمان خود و فرزندان‌شان نیستند.
این
درحالی است که پایگاه‌های میراث‌جهانی به‌دستور مدیران غیر متخصص زیر چتر
استان‌ها قرار گرفتند، حال با گذشت 4 سال، پایگاه‌های جهانی ایران
بلاتکیلف‌تر از همیشه معطل بودجه کارکنان هستند. می‌گویند وقتی حقوق
کارمندان تامین نمی‌شود اعتبارات پژوهشی و عمرانی صرف پرداخت حقوق
کارمندان می‌شود. اما با این شرایط هم هنوز کارمندان پایگاه‌های خوزستان حقوقی دریافت نکرده‌اند.
15 نفر از کارشناسان میراث فرهنگی آذربایجان غربی تعدیل شدند
15
نفر از باستان شناسان و کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان غربی
که جزو قراداد اعتبارات عمرانی محسوب می شدند، به دلیل نبود بودجه‌های
عمرانی، بدون اطلاعی قبلی از لیست کارمندان سازمان میراث فرهنگی تعدیل
شدند.
یکی از کارشناسان تعدیل شده به خبرگزاری CHN،
گفت: «هفته گذشته در حالی عذر تعدادی از باستان‌شناسان و کارشناسان میراث
فرهنگی آذربایجان غربی خواسته شده که بسیاری از محوطه‌های این استان دچار
تخریب‌های جدی شده‌اند.»
این
کارشناس اداره کل میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی می‌گوید که بسیاری از
نیروهای تعدیلی باستان شناسان و کارشناسان زبده‌ای هستند که هریک از آن‌ها
بیش از 2 سال و برخی از سابقه 10 ساله برخوردارند. اما نبود بودجه عمرانی
سبب شده جزو نیروهای تعدیلی قرار گیرند.
رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی برکنار شد
پس
از گذشت 4 ماه «عباس مقدم» از ریاست پژوهشکده باستان‌شناسی کشور برکنار
شد. مقدم یکی از مدیران موفقی بود که پس از مرگ مسعود آذرنوش و در طول
مدیریت کوتاهش توانست رخوت و سکونی که پدید آمده بود را با نظم و درایت از
میان بردارد. حال او برکنار شده و باستان‌شناسی کشور با چشمی نگران بیم از
آینده‌ای نامعلوم دارند.
این
درحالی است که هنوز 4 ماه از مدیریت علمی و تخصصی عباس مقدم سپری نشده که
دستور برکناری او صادر شد. این‌درحالی‌است که کمتر از یک ماه از برگزاری
یازدهمین همایش باستان‌شناسی کشور می‌گذرد. شنیده‌ها حاکی از آن است که
زمزمه برکناری عباس مقدم قبل از برگزاری همایش بوده است.
«عباس
مقدم»، رئیس پیشین پژوهشکده باستان شناسی که نزدیک 10 روز است به دلیل
کسالت و بیماری در پژوهشکده حضور نداشته در رابطه با برکناری اش به CHN می گوید: «پیش از برگزاری یازدهمین همایش باستان شناسی کشور تصمیم گرفته شد که برکنار شوم.»
او
می‌افزاید: «مدتی است که به دلیل کسالت به پژوهشکده باستان شناسی نرفته ام
و نمی‌دانم چه کسی قرار است جایگزین شود. تنها می دانم که قرار نیست در
ریاست پژوهشکده باقی بمانم.»
با
اینحال، باستان‌شناسان کشور برکناری مقدم را ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر برای
باستان‌شناسی کشور می‌دانند. «مهدی رهبر» یکی از باستان‌شناسان پیشکسوت است
که پیش از این، انتخاب عباس مقدم را امتیاز بزرگ برای پژوهشکده و
کارشناسان آن می‌دانست. چراکه به اعتقاد او، تاکنون به واسطه‌ی گمارده شدن
برخی افراد ناآشنا به این حوزه، باستان‌شناسی راه خطا طی کرده بود و عملکرد
آن رضایت‌بخش نبوده است.
منبع: میراث فرهنگی
ارسال نظر
اخبار برگزیده
