زمان آغاز ماه رمضان در کشورهای اسلامی

گروه فرهنگی «تیتریک»، حجت‌الاسلام سیدرضا قلمکاریان اصفهانی مجری طرح کشوری استهلال در دومین اجلاسیه اعضای ستاد استهلال مناطق قومی کشور گفت: همه مذاهب اسلامی، شروع و پایان ماه مبارک رمضان را با مسئله رؤیت هلال صحیح می‌دانند.

وی اظهار داشت: «توهم رؤیت» حتی برای افراد خبره که صدها رؤیت را در طول سال‌ها انجام می‌دهند، یک امر شایع است از این رو تشخیص توهم از واقعیت برای کسی که سالی فقط دو مرتبه استهلال انجام می‌دهد امکان پذیر نخواهد بود.

مجری طرح کشوری استهلال با بیان اینکه تقویم اغلب کشورهای دنیا تقویم مسیحی است، ابراز داشت: تقویم مسیحی در اواسط قرن نوزدهم توسط پاپ گریگوری سیزدهم، اصلاحاتی در آن انجام و تقویم مورد پذیرش جهان واقع شد. به غیر از کشورهای ایران، افغانستان، اتیوپی، نپال، عربستان، تمام کشورهای جهان و حتی متأسفانه کشورهای اسلامی اعم از عراق، پاکستان، ترکیه، مصر و... همگی از تقویم گریگوری استفاده می‌کنند.

وی یادآور شد: ما باید به سمتی برویم که در آینده نه چندان دور این رویه را اصلاح کرده و تقویم اسلامی را جایگزین تقویم مسیحی در کشورهای اسلامی کنیم و تقویم قمری مبنا قرار گیرد.

قلمکاریانی اصفهانی تصریح کرد: یکی از معروف‌ترین تقویم‌ها که در کشورهای اسلامی استفاده می‌شود تقویم ام‌القری؛ تقویم کشور عربستان است که مبنای آن رؤیت هلال نیست. براساس توضیحی که در پایگاه اطلاع‌رسانی تقویم ام‌القری درج شده، از سال 1420 قمری مبنای تقویم ام‌القری، عبور ماه از مقارنه و غروب آن بعد از غروب خورشید براساس موقعیت کعبه معظمه در شهر مکه است.

وی ادامه داد: منظور از مقارنه، لحظه نجومی قرار گرفتن ماه و خورشید در یک طول مساوی روی دایرةالبروج است که مبنای نجومی آغاز ماه قمری در عربستان قرار گرفته است و این مبنای ریاضی تقویم عربستان است، در صورتی که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: صم للرؤیة و افطر للرؤیة. بنابراین تقویم رسمی عربستان، تقویم محاسباتی-نجومی است اما تقویم شرعی‌ آنها تقویم رؤیتی است و براساس رؤیت و گزارشِ رؤیت و مراجعه شهود به دادگاه‌های مربوطه است.

مجری طرح کشوری استهلال ابراز داشت: در کشور پاکستان با وجود اینکه تقویم رسمی آنها تقویم مسیحی است، اما کمیته رؤیت هلال وجود دارد که جلسات متعددی در طول سال برگزار می‌کنند و آراءشان مبتنی بر نظرات منجمان است. رئیس و اعضای شورا هم در استهلال حضور و مشارکت دارند. همچنین تقویم موجود در کشور ترکیه، مدل تقویم ام‌القری است.

وی گفت: اما در ایران تقویم قمری توسط شورای تقویم و کاملاً براساس رؤیت، استخراج و اعلام می‌شود. در منطقه سیستان و بلوچستان و فارس، گروه‌های رصدگر مسلح داریم که با تلسکوپ و دوربین و تجهیزات تخصصی به استهلال می‌پردازند. همچنین در منطقه سراوان که از اهل تسنن هستند گزارش‌های آنها در دفتر مقام معظم رهبری به ثبت می‌رسد.

قلمکاریان اصفهانی عنوان کرد: در استان‌های کردستان و کرمانشاه هم امیدواریم زمینه توسعه دانش استهلال عملی توسط علما و طلاب اهل سنت فراهم شود. ما نیاز داریم علاوه بر عزیزان در شورای افتاء، افرادی هم از اعضای شورای افتاء به مباحث نجومی استهلال مسلط باشند و یک کمیته علمی زیرمجموعه شورای افتاء وجود داشته باشد که نمایندگان استان‌ها و رصدگران در آن فعالیت کنند.

وی با بیان اینکه هلال رمضان امسال را در رصدگاه‌های معمولی نمی‌توان دید و رؤیت هلال در ارتفاعات و آسمان پاک میسر خواهد بود، اظهار داشت: امسال شروع رمضان در تمامی کشورهای اسلامی هم بر مبنای رؤیت و هم بر مبنای محاسبات نجومی (طبق مبنای تقویم ام‌القری) روز پنج‌شنبه خواهد بود.

مجری طرح کشوری استهلال خاطرنشان کرد: در اغلب شهرهای کشورمان به ویژه در کرمانشاه و کردستان، غروب روز چهارشنبه 29 شعبان احتمال رؤیت هلال رمضان از داخل شهرها اندک بوده و نیاز به شرایط جوی مساعد دارد.

وی ابراز داشت: آغاز ماه شوال و عید فطر امسال براساس تقویم محاسباتی ام‌القری، یک روز زودتر از تقویم رؤیتی و شرعی در عربستان خواهد بود؛ تقویم ام القری در عربستان که بر اساس محاسبات نجومی است تقویم رسمی و اداری بوده اما تقویم شرعی که تعیین کننده اعیاد فطر و قربان است براساس رؤیت هلال است که بعضاً موجب تفاوت یک روز در آغاز ماه قمری با تقویم ام‌القری می‌شود.