ارتباط باورهای دینی با سخت رویی و خودکارامدی در کارمندان آموزش و پرورش

بررسی زندگی تاریخی بشر از ابتدای خلقت نشان داده که دین جز لاینفکی از وجود بشر بوده است (حیدری و همکاران ،۱۳۸۷)باورهای مذهبی و ایمان به خدای یکتا به عنوان اصلی ترین رکن دین ،سبب می شود انسان از نگرانی و  تشویش خاطر درامان بماند. همچنین او را به پایداری در برابر رویدادهای ناگوار زندگی رهنمون می سازد به گونه ای که  دیگر هیچ حادثه ای نمی تواند در آدمی تزلزلی به وجود آورد و موجب ایجاد معنی در زندگی می شود (کرمی و همکاران  ،۱۳۸۹) یونگ (۱۹۴۲)یکی از پیش گامان اولیه ی رویکرد روان تحلیل گری است که مذهب و عرفان را در تحلیل خود گنجانده است .

وی می گوید در طی سال ها که صدها مریض به من مراجعه کردهاند ،کمتر بیمار بالای ۳۵ سال سراغ دارم که مشکلش از نبود دین در زندگی نشات نگرفته باشد ،که با روی آوردن وی به مسایل دینی به طور جدی مشکلش رفع شده  است (نقل از عبدالقادر پاک نیت ،۱۳۸۸) جهت گیر ی مذهبی به منزله مرجعیت بخشیدن به ساختار روابط و مناسبات انسان در تمام ابعاد آن در پرتو رابطه انسان با خدا تعریف شده است (به نقل از کیانی ،۱۳۸۹) ،سخت رویی مجموعه ای از ویژگی های شخصیتی است که به عنوان یک منبع مقاومت در مواجهه با رویداد های استرس زای زندگی عمل می کند (زرینی ،۱۳۸۷)،سخت رویی که ریشه در فلسفه وجودی دارد مقیاسی است که میزان تمایل فرد را به ایجاد پیوند به خویشتن و جهان بیرونی نشان می دهد (کاسکا ،۱۹۶۶) سخت رویی ،مهم ترین گرایش شخصیتی است در ارتباط با موضوع استرس حایز اهمیت است و مشتمل بر مجموعه ای از ویژ گی های روان شناختی است که از بروز واکنش های افراد به شرایط رویدادهای بالقوه فشارزا جلو گیری می کند (کوباسا ،۱۹۹۳)این ویزگی شخصیتی از سه ویزگی به هم وابسته ی کنترل،تعهد و مبارزه جویی (چالش)تشکیل شده است که می تواند به عنوان سپری در مقابل اثرات استرس عمل کرده و از اثرات مخرب استرس بر روی سلامت روانی و جسمی افراد جلوگیری کند..سخت رویی یک ویزگی اکتسابی است نه صرفا یک ویزگی ذاتی ،این ویزگی مثبت به عنوان یک سازه ی شخصیتی از تجربیات مفید و متفاوت دوران کودکی نشات می گیرد و به تدریج به عنوان یک ویزگی کلی ،در رفتار ها و احساسات فرد ظاهر میشود(قربانی ،۱۳۸۴)مددی وکوباسا(۱۹۹۹)در تحقیقی ده ساله روی افراد سر سخت دریافتند که این افراد در برابر فشار روانی بسیار مقاوم هستند و تحت تاثیر موفقیت های فشارزا نه تنها آسیب روانی نمی بینند ،بلکه به استقبال آن ها می روند و این موفقیت را جهت رشد و پیشرفت در زندگی خود ضروری می دانند

خودکارآمدی به معنی انتظارات افراد در مورد توانایی شان برای مقابله موفقیت آمیز با موقعیت های مشکل زا می باشد که بر افکار ،انگیزش و خلق فرد تاثیر مهمی دارد (امامی نائینی ،۱۳۸۸)خودکارآمدی از جمله سازه های کارامد در زمینه کنترل رفتار است که قدرت پیش گویی رفتار را افزایش می دهد خود کارآمدی یک عامل انگیزشی فعال کننده ،نیرو دهنده و هدایت کننده رفتار به سوی هدف تعیین شده است و خودکارآمدی همچون عاملی شناختی –انگیزشی ،دارای نقش مهمی در پدید آوری تفاوت های فردی و جنسیتی در گستره کارکرد تحصیلی است (کریم زاده و محسنی ،۱۳۸۵)باورهای خود کارامدی تا حدی می توانند رفتار را به شکلی مطلوب پیش بینی کنند ،زیرا این باورها ابزارهایی هستند که تعیین می کنند افراد ،با دانش و مهارت هایی که دارند،چه کارهایی را می توانند انجام دهند .نقش واسطه ای این باورها تعیین این موضوع است که چرا افرادی با مهارت ها و دانش مشابه عملکرد های متفاوتی دارند (کرمی نوری و نیکدل ،۱۳۸۸)

در مطالعه حاضر به بررسی ارتباط باورهای مذهبی با سخت رویی و خودکارامدی کارمندان آموزش و پرورش پرداخته شده است .برای سنجش باورهای دینی از پرسشنامه (آلپورت ۲۱سوالی) ،استفاده خواهد شد.نحوه پاسخدهی به این پرسشنامه به صورت چهارگزینه ای است که به شیوه لیکرتی در طیف موافقم تا کاملا مخالفم طراحی شده است .این آزمون در سال ۱۳۷۸در ایران ترجمه و هنجاریابی شده است .همسانی درونی آن توسط جان بزرگی و با استفاده از روش ضزیب آلفای کرونباخ ۷۱%و پایایی آن ۷۴%است .

برای سنجش سخت رویی از پرسشنامه کوباسا و همکاران(۱۹۸۸) استفاده شده است این آزمون از(۲۰سوال )چهار گزینه ای(هرگز ،به ندرت ،گاهی اوقات و اغلب اوقات)تشکیل شده است زارع و امین پور (۱۳۹۰)براساس بررسی در مورد اعتبار آزمون سر سختی با روش های مختلف ،گزارش کردند که این آزمون و عامل های تشکیل دهنده آن از اعتبار بالایی برخوردارند.

برای سنجش خود کارآمدی از پرسشنامه شررو همکاران(۱۹۸۲) استفاده شده است . این مقیاس دارای ۱۷ماده است که با لیکرت ۵ درجه ای از کاملا مخالفم تا کاملا مواففقم تشکیل شده است . اصغر نژاد و همکاران (۱۳۸۵)در رواسازی این پرسشنامه در نمونه ایرانی سازه مطلوبی را برای پرسشنامه گزارش کردند پایایی ۷۶%را برای ابعاد و ۸۳%را برای کل مقیاس گزارش کردند.

جامعه آماری کلیه کارمندن آموزش و پرورش استان البرز می باشد نمونه آماری تعداد ۱۲۰ نفر آزمودنی که (۶۰ نفر مرد ۶۰ نفر زن )است.داده های جمع آوری از گروه نمونه تحقیق با استفاده از نرم افزار آماری spss و با روش آماری همبستگی و تحلیل رگرسیون برای تعیین ضریب همبستگی بین متغیر های تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج زیر به دست آمد.

بین باورهای دینی با سخت رویی و خودکار امدی کارمندان آموزش و پرورش ارتباط مثبت و معنی دار وجود دارد بنابراین باورهای دینی کارمندان به عنوان یک سازه ی روان شناختی مهم در پیش بینی سخت رویی و تک تک ابعاد آن (تعهد ،کنترل و چالش انگیزی )خود کارآمدی با ابعاد آن (میل به آغاز گری رفتار ،میل به گسترش رفتار و مقاومت در رویارویی با موانع)از جایگاه توانایی حائز اهمیتی برخوردار می باشد و با توجه به اینکه کارمندان آموزش و پرورش با قشر کودک و نوجوان جامعه سرو کار دارند نقش آنان در آموزش و تربیت این قشر از جامعه از ضرورت و اهمیت بالاتری برخوردار است و نتایج حاصل از این مطالعه می تواند در برنامه ریزی هاو ارائه راهکارهایی جهت افزایش میزان سخت رویی و خود کارامدی کارکنان در آموزش و پرورش بسیار کمک کننده باشد .این نتیجه با بسیاری از پزوهش ها برای مثال با تحقیق (دهقانی و همکاران ،۱۳۹۳( و( اکبری ۱۳۹۲)همسو می باشد .