تجارتی پرسود به نام «تامین اجتماعی»!

گروه اجتماعی «تیتریک»، همانطور که در ماده 1 اساسنامه تامین اجتماعی اشاره شده؛ هدف سازمان تامین اجتماعی اجرا، تعمیم و گسترش انواع بیمه های اجتماعی- درمانی و استقرار نظام هماهنگ متناسب با اهداف نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی می باشد.

آیا سازمان تامین اجتماعی که به جرات می توان گفت جزو متمول ترین سازمان های کشور محسوب می شود اولین ماده از اساسنامه خود را انجام می دهد؟

اصطلاح تامین اجتماعی آمیزه ای از "امنیت اقتصادی" و "بیمه اجتماعی" است.

نمی توان از سازمان تامین اجتماعی انتظار داشت که اصلا فعالیت اقتصادی نداشته باشد و برای خود پشتوانه اقتصادی قوی جهت پوشش خسارت های احتمالی نداشته باشد ولی اینکه از حق بیمه ها جهت سود بیشتر استفاده شود و امکانات متناسب با دریافت حق بیمه ها به مردم پرداخت نشود زیبنده سازمانی که جهت امنیت اقتصادی و بیمه اجتماعی تاسیس شده نیست.

در این گزارش سعی بر این داریم تا به صورت مختصر شرحی از مبالغ دریافت شده توسط سازمان تامین اجتماعی و میزان امکانات و مستمری که بعد از بازنشستگی پرداخت می شود را به صورت ساده بیان کنیم تا مخاطب بتواند تصمیم گیری درستی در خصوص نحوه دریافت امکانات داشته باشد و با توجه به اینکه بیمه اجباری است و شخص حق انتخاب در آن را ندارد راه حل جایگزینی را پیشنهاد بدهیم تا به نفع فرد بیمه شده، باشد.

بیمه های اجباری و اختیاری نسبت به مبالغی که از بیمه شده می گیرند امکانات بسیار اندکی در اختیار آنها قرار می دهند. حتی زمانی که شما بیمه تکمیلی هم می گیرید مقداری از بیمه های درمان شما به بهانه های مختلف پرداخت نمی شود یا شرکت بیمه تکمیلی به علت خارجی بودن دارو  هزینه آن را پرداخت نمی کند یا به جهت اینکه در لیست هزینه های درمان آن شرکت وجود ندارد فلان معالجه را تحت پوشش ندارد.

برای خدمات پس از بازنشستگی هم امکاناتی که به بازنشسته داده می شود کافی نیست برای اینکه میزان بازدهی تامین اجتماعی را نسبت به یک نفر مشخص کنیم نیاز است که ابتدا مبلغ دریافتی از هر شخص مشخص شود.

حداقل دستمزد روزانه سال 94 براساس تصویب نامه شورای عالی کار برای هر نفر، روزانه 237475 ریال می باشد یعنی حداقل حقوق ماهانه 7124250 ریال که با احتساب مبلغ 1100000 ریال مزایای رفاهی و انگیزه ای مبلغ مشمول بیمه 8224250 ریال می شود که 30% آن به عنوان حق بیمه سازمان تامین اجتماعی پرداخت می شود که ماهانه مبلغ 2467277 ریال می شود.

این مبلغ متاثر از تورم که توسط دولت هر ساله اعلام می شود افزایش پیدا می کند حال اگر ما سهم تورم را در افزایش سالانه حقوق و به تبع آن حق بیمه همان 17% که دولت در سال 94 اعلام کرد در نظر بگیریم یک نفر بعد از پرداخت 30 سال حق بیمه مبلغی در حدود 2886714 ریال پول نزد سازمان تامین اجتماعی دارد.

یعنی سازمان تامین اجتماعی می تواند با پولی که توسط هر شخص واریز می شود سرمایه گذاری کند و با سود آن به میزان سال هایی که شخص بعد از بازنشستگی حیات دارد حقوق وی را پرداخت نماید و اصل پول نزد سازمان باقی بماند. در واقع سازمان تامین اجتماعی به شکلی استعمارگونه از افراد استفاده می کند و سالیانه هزاران میلیارد سود کسب می کند.

با توجه به اینکه شخص از جوانی وارد کار شده و بیمه پرداخت می کند و تا سال ها ممکن است حتی از دفترچه بیمه استفاده نکند و یا ممکن است شخص قبل از بازنشستگی بیکار شود و هزینه بیمه را پرداخت نکند و امکان استفاده از مستمری را نداشته باشد و یا بعد از بازنشستگی بعد از مدت کوتاهی فوت کند و خانواده تحت تکفل نیز به همین شکل و بسیاری موارد این چنین که فرد فقط حق بیمه پرداخت کرده و استفاده ای از بیمه نکرده است با این اوصاف می توان متصور بود که چه سود هنگفتی بابت هر شخص به سازمان تامین اجتماعی می رسد.

طبق اطلاعات درج شده حدود 12 میلیون بیمه شده اصلی وجود دارد و 2 و نیم میلیون مستمری بگیر و توجه به اینکه میزان هزینه ای توسط سازمان تامین اجتماعی بابت ویزیت و معالجه و داروی افراد پرداخت می شود بسیار ناچیز است و هم چنین بسیاری از مراکز دفترچه را قبول نمی کنند، بسیاری از داروها شامل دفترچه نمی شود و هزینه بسیاری از معالجه ها شامل دفترچه بیمه نشده؛ با این احتساب اگر سازمان مستمری افراد را از سود پول که از هر فرد دریافت می کند، پرداخت کند؛ تقریبا اصل پول پرداختی به عنوان سرمایه نزد سازمان تامین اجتماعی باقی می ماند.

در صورتی که نباید این چنین باشد و سازمان باید بخش عمده ای از پول دریافتی را خرج زیرساختهای تامین رفاه و سلامتی بیمه شده نماید. اما این کار به خوبی انجام نمی شود. در واقع سازمان به افراد به عنوان نیروهای کاری نگاه می کند که در ازای اعطای کمترین امکانات درمانی و هم چنین مستمری به میزان کم (طبق شاخص آماری امید به زندگی در ایران در سال 2012 برای اقایان 72 سال و برای خانم ها 76 سال می باشد) با توجه به اینکه هر شخص در سن 18 سالگی دیپلم می گیرد و اگر همان سال وارد بازار کار شود در سن 53 سالگی بازنشسته می شود و طبق آمار برای آقایان 19 سال و برای خانم ها با توجه به اینکه 2 سال سربازی وجود ندارد 25 سال امکان دریافت مستمری وجود دارد این در حالی است که میانگین سنی فوت شدگان تهرانی در سال 1388 به 49 سال وچهار ماه کاهش پیدا کرده است.

یعنی تعداد بسیار بالایی از افراد بیمه شده در تهران به عنوان پرجمعیت ترین شهر کشور حتی به بازنشستگی و گرفتن مستمری نمی رسند که تمام این ها برای سازمان مانند سودی است که قبل از بالفعل شدن برای پرداخت هزینه بالقوه می ماند) 30% حقوق ماهانه شان را دریافت می کند.

اگر امکان انتخاب با خود فرد باشد و هر شخص بتواند انتخاب کند بیمه تامین اجتماعی را بردارد بعد از 30 سال مستمری بگیرد و در طول 30 سال هزینه اندکی از هزینه های درمان را دریافت کند و مجبور باشد سالانه مبلغی به صورت جداگانه بابت بیمه تکمیلی پرداخت نماید تا مقدار بیشتری از هزینه های درمان که توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت نمی شود را پرداخت نماید و یا خود را با همان مبلغی که به تامین اجتماعی می دهد بیمه عمر کند و پس از 20 سال مستمری خیلی بهتری نسبت به بیمه تامین اجتماعی بگیرد و در کنار آن از یک شرکت خصوصی بیمه درمانی بگیرد؛ به نظر مسئولین کدام انتخاب می شود؟

قطعا با کمترین محاسبه ای می توان دریافت بیمه عمر و بیمه درمانی از یک شرکت خصوصی خیلی بهتر از بیمه تامین اجتماعی است. اینکه بسیاری از مردم آگاهی کافی در خصوص این موضوع ندارند و یا امکان پرداخت نکردن بیمه اجباری تامین اجتماعی وجود ندارد بحثی جدا است که باز به بیمه مرکزی و نحوه آموزش آن و هم چنین امکان ایجاد زیرساختی توسط دولت برمی گردد که هر فرد آزادانه بتواند انتخاب داشته باشد که سرمایه خود را در اختیار سازمان تامین اجتماعی قرار دهد و یا اینکه آن پول را در بیمه عمر برای خود سرمایه گذاری نماید و در زمان کهولت آزادانه از آن استفاده نماید.

در پایان این گزارش باید عنوان شود قصد از نگارش آن صرفا ایجاد زمینه ای برای انتخاب بهتر مردم پیشنهاد به دولت برای ایجاد راهکاری جدید برای استفاده بهتر مردم از زمان و سرمایه و هم چنین تلنگری به سازمان تامین اجتماعی بابت فراهم ساختن بستری برای ارائه تسهیلات بیشتر به بیمه شدگان می باشد.