تذکر وزارت بهداشت به صدا و سیما درباره «خندوانه»

گروه رسانه ملی «تیتریک»؛به گفته مجید حاجی فرجی، رئیس انستیتو تغذیه کشور تعداد زیادی از هموطنانمان دچار سوءتغذیه هستند اما این سوءتغذیه به هیچ وجه به علت کمبود کالری رخ نمی‌دهد بلکه آنچنان که حاجی فرجی می‌گوید: «روزگاری متخصصان تغذیه نگران کمبود کالری و پروتئین شهروندان بودند اما امروز دیگر دغدغه آنها این موضوع نیست بلکه شهروندان ایرانی در حالی که شکم‌های پری دارند، اما از سوء تغذیه در رابطه با ریز مغذی‌ها رنج می‌برند».

صحبت‌های رئیس انستیتو تغذیه نشان می‌دهد که ما همچنان باید نگران تغذیه هموطنانمان باشیم چرا که کمبود هر کدام از ریز مغذی‌هایی که برای بدن لازم هستند، به بیماریهایی منتهی می شود که می‌تواند در نهایت جان افراد را بگیرد.

تحقیقات کشوری سوءتغذیه ریز مغذی‌ها را نشان می‌دهد

در این رابطه نسرین علیزاده، کارشناس مسئول بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در مورد مطالعات مربوط به سوءتغذیه در کشور گفت: «طرح مطالعه پورای(1) در سال 80 انجام شد و در طرح مطالعه پورای (2) تحت عنوان بررسی وضعیت ریز مغذی‌ها در کشور که از سال 91 آغاز شد، خراسان شمالی جزء اقلیم 3 کشور دسته بندی شد».

وی ادامه داد: «در این مطالعه گروه‌های مختلفی از جمله زنان باردار، کودکان 15 تا 23 ماهه، نوجوانان دختر و پسر و افراد میانسال مورد بررسی قرار گرفتند که مشخص شد در حالی که 32.7 درصد زنان باردار در سال 80 به کمبود ویتامین D دچار بوده‌اند این عدد در سال 91 به 59.4 درصد رسیده است».

به گفته علیزاده، 66.7 درصد از میانسالان استان خراسان شمالی نیز به کمبود ویتامین D مبتلا و در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند ضمن اینکه کمبود ویتامین D در کودکان 15 تا 23 ماهه در سال 91، با افزایش 5 برابری نسبت به سال 80 به عدد 28.2 درصد رسیده است و عدد 40.3 درصدی کمبود ویتامین D نوجوانان در سال 80 اکنون به 79.2 درصد رسیده است.

کم خونی یکی از شایعترین مشکلات تغذیه ای در دنیای امروز است که اگر میزان آن در جمعیتی بین 5 تا 19.9 درصد باشد یک معضل بهداشت عمومی خفیف و در صورتی که شیوع آن بین  20 تا 39.9 درصد باشد یک مشکل سلامت عمومی متوسط محسوب می‌شود. این آمار زمانی یک مشکل سلامت عمومی شدید به شمار می‌رود که این عدد 40 باشد.

شیوع کم خونی در ایران بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در کودکان پیش دبستانی متوسط، در زنان باردار شدید و در زنان در سنین باروری متوسط است.

مطالعات زیادی نشان می‌دهند که کم‌خونی گریبانگیر همه گروه‌های سنی و جنسی در کشور است، اما در کودکان و زنان شایعتر است.

از علل کم خونی در کودکان می‌توان به فقر تغذیه، قطع زود هنگام شیر مادر و شروع تغذیه با شیر گاو تا قبل از 6 ماهگی اشاره کرد.

رئیس انستیتو پاستور در این زمینه استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان را از فقیرترین استان‌ها از نظر ویتامین A معرفی می‌کند و ادامه می‌دهد: «در این زمینه اقلیم نقش مهمی ایفا می‌کند و در دریافت ویتامین A تاثیر مستقیم دارد».

حتی رئیس دانشگاه علوم پزشکی سیستان و بلوچستان نیز در گفت‌وگویی اعلام کرد که مردم این استان 2 برابر دیگر استان های کشور کمبود ریزمغذی دارند.

علی اکبر سیاری، معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز روز گذشته به کمبود ویتامین D در میان بانوان ایرانی اشاره کرد و گفت که این کمبود طی 10 سال گذشته 10 برابر شده است.

فقر کالری هدف طرح همسفره

اما در حالیکه تمامی متخصصان تغذیه بر این باورند که امروز در کشور کسی از فقر کالری رنج نمی‌برد و حتی رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو هم در آخرین نشست خبری خود تأکید می‌کند که نگرانی امروز مسئولان فقر کالری نیست چرا که همه مردم به کالری دسترسی دارند و نگرانی اصلی در مورد ریزمغذی‌ها است، رامبد جوان در برنامه پر بیننده «خندوانه» از سوءتغذیه 400 هزار کودک خبر داد.

با مراجعه به وب‌سایت همسفره مشاهده خواهیم کرد که منظور طرح همسفره شدن با 400 هزار کودک، تأمین کالری مورد نیاز آنها است.

در توضیحاتی که در این وب‌سایت آمده است: «بنا بر آمارهای موجود در حال حاضر حدود 200 هزار کودک در کشورمان بر اثر ناتوانی مالی والدین خود از سوء تغذیه رنج می برند که از این تعداد کمیته امداد از بودجه تامین شده از سوی دولت توان تامین حداکثر 85 هزار نفر را داراست که در صورت مشارکت مردم و فعالان و سرمایه داران ذیربط این رقم قابل افزایش به سقف تعداد مورد نظر خواهد بود.

از این رو طرح همسفره در راستای تامین حداقل نیاز غذایی کودکان نیازمند زیر 6 سال کشور که سرپرستان آنها توانایی مالی کافی را ندارند ایجاد شده است.

سوء تغذیه این کودکان در صورت بی توجهی مردم و مسئولان، در آینده مشکلات، بیماری ها و ناهنجاری های اجتماعی زیادی  در پی خواهد داشت.

کارشناسان بر این باورند حداقل نیاز غذایی یک کودک زیر شش سال روزانه  200 کالری است که با توجه به اقلیم و شرایط جغرافیایی هر منطقه نوع مواد غذایی مورد نیاز متفاوت خواهد بود، لذا در مجموع سهم بسته غذایی ماهانه برای هر کودک در این طرح یک "سبد غذایی" تعریف شده که معادل 70 هزار تومان محاسبه گردیده است.»

در توضیحاتی هم که این وب‌سایت در مورد اثرات سوءتغذیه آورده تنها نشانه‌های فقر کالری به ثبت رسیده است و نشان می‌دهد که هدف این طرح صرفا تأمین کالری مورد نیاز کودکان است و نسبت به تأمین ریزمغذی‌ها مسئولیتی ندارند.

تکذیب ابتلاء 400 هزار کودک به سوء تغذیه و تذکر به صدا و سیما

در این ارتباط روز گذشته ناصر کلانتری، قائم مقاوم معاون بهداشت وزارت بهداشت، با اشاره به ارائه آمار 400 هزار کودک دچار سوء تغذیه در برنامه «خندوانه» توسط مجری برنامه، عنوان کرد: در نامه‌ای به صدا و سیما بر این نکته تاکید کردیم که چنین عددی صحت ندارد.

وی ادامه داد: زیرا حداکثر کمتر از یک درصد از کودکان در کشور دچار چنین وضعیتی هستند و اگر سوء تغذیه خفیف که بر آینده کودکان تاثیری ندارد را در نظر بگیریم ممکن است به چنین عددی برسیم.

کلانتری در پایان تاکید کرد: ارائه چنین ارقامی از مراجع رسمی در کشور هیچ تاثیر مثبتی ندارد.

اما نکته جالب در این میان، عدد 400 هزار کودک است که عنوان شد، عددی که در وب‌سایت 200 هزار ذکر شده و بررسی‌ها نیز نشان داد که نه عدد 400 هزار و نه حتی عدد 200 هزار نفر از سوی مرجع اصلی که وزارت بهداشت است هرگز اعلام نشده است.

نکته آخر اینکه کمک به تأمین فقرا بخصوص کودکان نیازمند امری خوب و پسندیده است اما اینکه در یک برنامه پربیننده اعلام شود که 400 هزار کودک ایرانی سوءتغذیه دارند در صورتی که اینطور نیست، چهره نامناسبی از کشورمان را به جهانیان ارائه می‌کند.