زنگنه، عامل اصلی کاهش مجدد قیمت نفت
گروه اقتصاد «تیتریک»،بیزینس اینسایدر از برجسته ترین وب
سایت های خبری امریکا در حوزه اقتصاد، بیژن زنگنه را عامل اصلی کاهش دوباره قیمت
نفت در بازارهای جهانی دانست.
این وب سایت در تحلیلی نوشت؛ در حالیکه پس از
ائتلاف روسیه، ونزوئلا، عربستان و قطر منجر برای فریز (ثابت نگه داشتن میزان
تولید) نفتی منجر به افزایش قیمت نفت تا بیش از 39 دلار
گردید؛ اظهارات ژنرال نفتی دولت روحانی در روز گذشته منجر شد تا امروز قیمت نفت به
37.7 دلار کاهش یابد. این کاهش شامل حال نفت برنت دریای شمال نیز گردید و قیمت آن
را از 41 دلار به پایینتر از 39.5 دلار کشاند و تمام امید این ائتلاف برای رساندن
نفت به قیمت واقعی خود را به یأس تبدیل کرد.
گزارش این وب سایت ناظر به صحبت های
روز گذشته زنگنه در واکنش به سفر وزیر انرژی روسیه به ایران است که در پاسخ به
اینکه آیا وزیر انرژی روسیه وی را برای طرح فریز نفتی متقاعد خواهد کرد یا خیر
گفت: تا زمانی که تولید نفت خام ایران به 4 میلیون بشکه در روز نرسد، نباید کاری
با ما داشته باشند و بعد از آن با آنها همراهی می کنیم.
مهمترین سوال با توجه به تحلیل بیزینس
اینسایدر این است که صحبت های زنگنه چه تاثیری می تواند بر افزایش یا کاهش قیمت
نفت داشته باشد؟
برای رسیدن به جواب این سوال ابتدا می
بایست به این پرسش که چه عواملی بر کاهش و افزایش قیمت نفت تاثیرگذارند پاسخ داد.
دو عامل بر این کاهش و افزایش اثرگذار
هستند. عوامل بنیادی (میزان عرضه و تقاضا) که در تمامی بازارها اثر گذار است و
بعنوان یک عامل پایه ای شناخته می شود و عامل دوم که در بازارهای نفت تاثیر بسزایی
دارد، عوامل روانی ست که در شرایط و موقعیت موجود، اثر گذاری آن چند برابر گردیده
است.
با این وصف برای پاسخ به سوال اول،
ذکر دو نکته حائز اهمیت است:
1- میزان
صادرات نفت ایران در قبل از تحریم های نفتی 2.5 میلیون بشکه نفت در روز بود که به
اذعان زنگنه در بهمن امسال این رقم یک میلیون و 750 هزار بشکه است. از سوی دیگر
کیفیت بالا نفت ایران، موجب گردیده که در طول تاریخ نفت تا قبل از تحریم، ایران
بتواند مشتریان سنتی خود را حفظ کند. با این وصف و با توجه به سابقه خوب ایران در
تامین نیاز مشتریان خود در شرایط عادی راه ایران برای عقد قراردادهای جدید با
مشتریان قدیمی برای تامین نیازهای آنها کار دشواری به نظر نمی رسد؛ ولی آنچه در
صحبت های زنگنه در دو سال گذشته مشاهده می شود، رجز خوانی و خط و نشان کشیدن برای
سایر تولید کنندگان از یک سو و چوب حراج زدن به سرمایه ملی است. دیپلماسی نفتی ای که
نشان می دهد ژنرال های نفتی دولت تدبیر می خواهند به هر قیمتی شده بازار گذشته خود
را بدست آورند و نفت خود را بفروشند و این خود گواهی است از بی سوادی بر اصول
اولیه بازاریابی.
2- طبق نظریه
پروفسور شیلر، اقتصاد دان بزرگ برنده جایزه نوبل؛ در بازارهای نفتی قیمت ها از
گرایش های احساسی و روانی تاثیر بیشتری نسبت به عواملی چون عرضه و تقاضا می گیرند.
نظریه پروفسور شیلر با ائتلاف ونزوئلا، عربستان، روسیه و قطر خود را به اثبات رساند
بطوریکه خروجی این ائتلاف کاهش عرضه در مقابل تقاضای موجود در بازار نبود. بلکه
این 4 کشور دست به یک ترفند فریز زدند که این فرکانس را در بازار ارسال کردند که
فریز پیش مرحله کاهش آتی تولید است. این ترفند اثر روانی بر بازار گذاشت و نفتی که
به 25 دلار رسیده بود را در سه هفته به 38 دلار رساند.
و اما مجددا بازگشتی خواهیم داشت به
صحبت های زنگنه در روز گذشته. زنگنه در حالی این صحبت ها را در عدم پایبندی ایران
به فریز تا زمان رسیدن به تولید 4 میلیون بشکه در روز را رسانه ای کرد، که در اول اسفند،
از ائتلاف شکل گرفته حمایت کرد و گفته بود:
ایران از هر اقدامی به منظور تثبیت شرایط بازار و بهبود قیمت نفت خام حمایت می کند. ما از همکاری میان اوپک و غیر اوپک استقبال می کنیم. تصمیمی که گرفته شد برای این که اعضای اوپک و غیر اوپک سقف تولید خود را به منظور تثبیت بازار و بهبود قیمت ها به نفع مصرف کننده و تولیدکننده، نگه دارند مورد حمایت ما نیزهست.
فرکانسی که
دیروز از تهران به بازارهای جهانی نفت از سوی وزیر نفت دولت تدبیر و امید مخابره
شد این بود که ایران به تصمیم ائتلاف پایبند نبوده و این به معنای شکست ائتلاف از
سوی یکی از تاثیرگذارترین کشورهای بازار نفتی دنیاست؛ این در حالیست که برای ورود
به بازار نفت هیچ نیازی به جار و جنجال نیست و تصمیم دولت برای بازگشت به وضعیت
قبل از تحریم بصورت چراغ خاموش هم امکان پذیر است.
البته اقدام زنگنه برای تاثیر روانی
بر بازار برای کاهش قیمت نفت، صرفا به صحبت های دیروز وی خلاصه نمی شود و طبق
دستور زنگنه، هم اکنون بیش از 25 کشتی نفتی ایران، بار زده در دریا آماده اعزام
هستند که علاوه بر تاثیر روانی بر بازار، هزینه بیش از 50 میلیون دلاری در هر ماه
به کشور تحمیل می کند و این سوال را در ذهن تدعی می کند که چه دلیلی وجود دارد که
ما بخواهیم از این ابزار به عنوان یک عامل تهدید برای سایر کشورها استفاده کنیم و
اثر تخریبی در بازار و قیمت نفت بگذاریم.
آخرین سوال که پاسخ آن به عهده دولت
تدبیر روحانی است اینکه؛ چرا دیپلماسی وزیر نفت این دولت، تماما در راستای منافع
امریکا و دیگر مصرف کنندگان عمده نفتی است؛ در حالیکه افزایش درآمد نفتی کشور صرفا
به افزایش تولید خلاصه نمی شود و افزایش تولید در کنار افزایش قیمت معنا پیدا می
کند نه در کنار کاهش قیمت و این از ابتدایی ترین اصول اقتصاد است.
