یادداشت اختصاصی «تیتر یک»؛
سینما در جشنواره فجر جان دوباره گرفت
سینمای ایران در جشنواره فجر امسال دوباره پس از فرازوفرودهای بسیاری قدرت گرفت و نباید شرایط خاص جامعه بر روی آن اثرگذار باشد.
مهدیه سادات نقیبی، منتقد سینما و تلویزیون در یادداشتی اختصاصی برای گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «تیتر یک» نوشت: امسال هم با تمام فراز و نشیبهای حاکم بر فضای سینما گذشت و با اختتامیه جشنواره فجر به پایان رسید. اما همچنان حواشی جشنواره همچون سالهای گذشته ادامه داشته است، حواشی چون بهاشتباه خواندن دعای تحویل سال از سوی رئیس سازمان سینمایی و انتخاب تعجببرانگیز برخی از هنرمندان بهعنوان بهترینها.
آنچه در ابتدا لازم به تقدیر و تحسین منتخب شدن آثاری چون: «آسمان غرب» اثر حبیبالله والینژاد و محمد عسگری که در جاودانه ماندن نام شهدا و شهید حاجقاسم سلیمانی اعتبار بخشید.
همچنین فیلم «دست ناپیدا» کاری از انسیه شاهحسینی بهعنوان هویتبخشی بانوان در سرزمین ایران بنا گردیده است و برای فیلم «احمد» به کارگردانی حبیبالله والینژاد که باز هم به تأثیر حضور بانوان در اقدامات و حادثه زلزله بم اشاره داشته است. همچنین آثار ماندگار بیشماری بهعنوان منتخبشدگان در عرصههای مختلف سینما سیمرغ بلورین را دریافت کردهاند.
به نظر میرسد فیلمسازان و هنرمندان جشنواره فجر امسال بنا بر اتفاقات عجیبوغریب و حوادث روی داده بر کشورمان اقدام بر هنرنماییشان زدهاند تا برخی از افراد ماندگار و حوادث بهیادماندنی در کشورمان جاودانه بمانند. آثاری که بر هویتبخشی یک سرزمین دامن میزند و از خون پاک شهدا گرفته تا یادکردن زنان و مردان غیرتمندی که همچون شهدا برای برقرار ماندن این سرزمین در تلاش هستند.
آن چیزی که در جشنواره فجر امسال بیشتر از سالهای گذشته قابل سخن و تحسین است، بیداری یک ملت نسبت به زمان و حال جامعه است، حال یک کارگردان در هنرنمایی از اتفاق حقیقی در جامعهاش به تکاپو مینشیند و یا بازیگری در خلق نقشآفرینیاش، این که چرا داوران حاضر در جشنواره چنین انتخابهایی را برای دریافت سیمرغ بلورین داشتهاند تنها یک انتخاب است و بس، سیمرغ بلورین یک هدیه از جانب داوران جشنواره است؛ اما این بدین معنا نمیباشد که انتخاب جمعی از مردم باشد چرا که سینمای ایران بهعنوان هنر عصر مدرن نهتنها هنر خاص و منحصر به برخی از افراد است؛ بلکه هنری مردمی است و این مردم هستند که تا به امروز سینما و تلویزیون را با نگاهی هوشمندانه رو بهسوی بزرگترین اتفاقها بردهاند.
این که حضور اثری همچون فیلم سینمایی «بی بدن» در جشنواره رد میشود منحصر به ضعیفبودن آن و وجود برخی از هنجارها نیست؛ بلکه باز هم بنا بر سلیقه و انتخاب داوران است. اما آنچه در ابتدای شروع جشنواره مورد تهاجمات انتقادی قرار گرفت، قرائت اشتباه دعای تحویل سال از سوی رئیس سازمان سینمایی است که نهتنها مورد هجمه زیادی قرار گرفته است؛ بلکه بر اصل وجود جشنوارهاتهاماتی که در حد این رویداد نبوده را زدهاند. اشتباه لفظی در برنامه زنده تلویزیونی نهتنها یک ضعف محسوب نمیشود؛ بلکه کاملاً طبیعی بوده و ممکن است برای هر کسی به وجود بیاید؛ بنابراین دستاوردهای سینمای ایران آنقدر ارزشمند و قابلتقدیر است که نمیتوان با هر اشتباه جزئی از ارزش آن کاست.
جشنواره فجر امسال حاکی از حضور هنرمندانی بود که به خاک ایران و خون شهدا پایبند هستند هر چند که جای بسیاری از پیشکسوتان هنرمند خالی بود؛ اما حضور تکتک افرادی که حاضر بودند بهخصوص هنرمندان جوان و شایسته این عرصه نشاندهنده مسیر سینما در جهت درست است. اما در این فضای پرتلألؤ و هیجانانگیز برخیها هم برای عقدهگشایی از سینمای ایران حضور داشتند و تنها قصدشان بر شکستن حرمتها و کوبیدن نظام جمهوری اسلامی بود؛ اما مثل همیشه به مقصد نرسیدند و نتوانستند چرخ سینمای ایران را از حرکت باز دارند. همانطور که گفته شد سینمای ایران بهعنوان هنر مردمی شناخته میشود و حال امروز که این هنر با حمایت هنرمندان و هنردوستان به گردش درآمده است بسیاری از توطئهها و سنگاندازیها از طرف رسانههای داخلی و خارجی بر زمین میخورد و نتوانستهاند اقتدار هنرمند ایرانی را بگیرند.
انتقادهای سیاسیون در جشنواره فجر بیگدار به آب نمیزند
آن چیزی که در فیلمهای منتخب شده جشنواره فجر از سوی داوران روشن است، فیلمهایی که در مسیر آگاهی مردم نسبت به زمان جامعه خود بوده است، حال هر اثری در گرو قصهای که دارد، بنا داشته است از هویت ایرانی و فردی حمایت کند.
بهنقد از برداشت روزنامههای مختلف سیاسی و اجتماعی امروز میتوان گفت سینمای ایران در ۱۴۰۲، شاهد خواهش و تمنای تحریمیهای سال گذشته بود که متهم بر این شد که سینما همچون آلت دست در دستان سیاسیون و دولت خواهان قرار گرفته است. این هنجارها تا جایی پیش رفت که برخیها از وجود آثارشان در جشنواره فجر کنارهگیری کردند و شاکی این شرایط تحریمی در جامعه شدند. اما بسیاری از جوانان و نسل فرهیخته ایرانی به این حواشی نهتنها توجهی داشتند؛ بلکه در قدمهایشان ثابت و محکمایستادند به حدی که امروز شاهد پیشرفت و ترقی مسیرشان هستیم؛ بنابراین جشنواره فجر امسال تلنگری برای ضد نظامهایی بود که به خاک و هنر ایران پشت کردند و قطعاً متوجه پوستانداختن سینمای ایران در این جشنواره شدند و خواهند شد.
سینمای ایران نیازی به سلبریتیهای مقلد و عروسکگردان ندارد؛ بلکه نیازمند حضور جوان مردان و غیرتمندانی همچون امروز است که پرچم سهرنگ ایران را در خلق آثارشان بالا ببرند. افرادی چون: فاطمه مسعودیفر، مارال بنیآدم، جواد عزتی، ابوالفضل اسدی و ارسطو خوش رزم و... وارد میدان شدند، میدانی که از هر سوی آن شلیکهایی بر علیه نظام جمهوری میشود؛ اما اینان با استقامت تمام جای عرصه را خالی نمیکنند. مردم و هنرمندان آگاهانه باید این را بدانند که هر سال از جشنواره حواشی و ضد و نقیضهایی حال چه حق و یا ناحق به وجود میآورند، اما این دلیل بر عدم حضور و کنارهگیری در این عرصه مهم نمیشود.
از انتخاب نادرست داوران تا شایسته نبودن برخی از آثار راهیافته به جشنواره فجر
با این تفاسیر نباید گفت که تمام منتخبشدگان شایستگی دریافت سیمرغ فجر را داشتهاند و همچنین نباید بسیاری از آثار را رد صلاحیت کرد.
متأسفانه برخی از داوران بنا بر سلیقه یا بر حسب جایگاهی که در ارگانهای دولتی دارند تصمیم بر انتخاب اثری میگیرند که نهتنها شایسته کسب مقام و ماندگاری را ندارند؛ بلکه بهزعم برخی از کنایهها و تسویهحسابهای شخصی اثری را انتخاب میکنند که هیچ بار معنایی در آن وجود ندارد.
این اتفاق بر عکس آن هم رخ میدهد، بسیاری از فیلمها توسط ارگانهایی همچون فارابی، اوج، حوزه هنری، سازمان تبلیغات و... تولید میشوند؛ اما نهتنها بر روی پرده جشنواره قرار نمیگیرند؛ بلکه رد صلاحیت میشوند.
در این تناقضات داوران تنها میتوان گفت شاید هیچ عقل مسلطی بر این رویداد فرهنگی و هنری حاکم نیست. این اتفاق برای شخص هنرمند و ارگانی که برای تولید اثر هدفمندانه جلو رفته چیزی جز توهین نمیباشد.
متأسفانه بیشمار میتوان دریافت که هیئت داوران بیشتر از آن که فضای هنرمندانه و سینمای ایران را در نظر بگیرند، وضعیت سیاستگذاری دولت که بهوضوح درهمتنیدگی آن به چشم میخورد، در نظر گرفتهاند و این اتفاق جای تعجب و تأسف را به دنبال ندارد چرا که این تشویش در سراسر جامعه وجود دارد.
در پایان این مطلب با همه نقاط مثبت و منفی جشنواره فجر امسال باید چنین گفت که سینمای ایران اگر چه بااقتدار و باصلابت در جایگاه خودایستاده و در برابر هنجارهای فرهنگی و اجتماعی سر خم نکرده است؛ اما گاهی در گوشهوکنار این فضای مقدس بیتوجهی و کملطفی برخی از صاحبنظران و هنرمندان به چشم میخورد.
سینمای ایران در عین قدرتی که یافته است، میشود تحتتأثیر حواشی قرار گیرد؛ اما آن چیزی که مهم است پایبندی به اخلاقیات، فرهنگ و جوامع مختلف در این عرصه است. سینمای امروز دوباره پس از فرازوفرودهای بسیاری قدرت یافته است و نباید وضعیت و شرایط خاص در جامعه بر روی آن اثرگذار باشد.
الهه ملاحسینی _ تیتر یک
انتهای خبر/
خبرهای مرتبط
ارسال نظر
اخبار برگزیده